Triển vọng giải quyết tranh chấp ảm đạm sau cuộc gặp của lãnh đạo Nga - Nhật

Tổng thống Vladimir Putin (trái) và Thủ tướng Shinzo Abe trong cuộc hội đàm hôm nay 16/12 (Ảnh: Reuters)

Reuters dẫn nguồn tin từ các quan chức Nga cho biết có tất cả 68 thỏa thuận đã được Nga và Nhật Bản ký kết trong chuyến công du tới quốc gia Đông Bắc Á lần này của Tổng thống Putin, bao gồm nhiều thỏa thuận về lĩnh vực năng lượng. Trong khi đó, truyền thông Nhật Bản đưa tin Tokyo được kỳ vọng sẽ cung cấp gói hỗ trợ kinh tế trị giá khoảng 300 tỷ yên (2,5 tỷ USD), bao gồm các dự án trong những lĩnh vực như khai thác mỏ và các khoản vay cho các hoạt động khai thác khí tự nhiên cũng như phát triển kinh tế ở khu vực Viễn Đông của Nga.

Trong các thỏa thuận được ký kết giữa doanh nghiệp hai nước, tập đoàn dầu khí khổng lồ Gazprom của Nga đã ký các thỏa thuận hợp tác chiến lược với hai tập đoàn lớn của Nhật Bản là Mitsui & Co và Mitsubishi. Ngoài ra, Quỹ Đầu tư trực tiếp của Nga và Ngân hàng Hợp tác quốc tế của Nhật Bản cũng đã ký một bản ghi nhớ chung, thành lập một quỹ đầu tư trị giá 1 tỷ USD để thúc đẩy hợp tác kinh tế giữa hai nước.

Trong chuyến thăm Nhật Bản lần này, Tổng thống Putin nói rằng hợp tác kinh tế sẽ tạo nền tảng cho mối quan hệ gần gũi hơn giữa hai nước. “Tôi tin rằng hợp tác chung trong lĩnh vực kinh tế sẽ giúp xây dựng nền tảng cần thiết để thúc đẩy một mối quan hệ trở thành đối tác thực sự”, nhà lãnh đạo Nga phát biểu tại Tokyo trước khi bắt đầu ngày làm việc thứ hai tại Nhật Bản. Theo ông chủ Điện Kremlin, phát triển quan hệ kinh tế là một cách giúp xây dựng lòng tin, và khi sự tin cậy đã được hình thành thì hai nước có thể giải quyết các vấn đề khác còn tồn đọng.

Gặt hái được nhiều “trái ngọt” trong lĩnh vực kinh tế song cuộc gặp giữa hai nhà lãnh đạo không đưa đến bước đột phá mới trong việc giải quyết tranh chấp lãnh thổ liên quan đến 4 hòn đảo hiện do Nga kiểm soát và gọi là quần đảo Nam Kuril còn Nhật Bản gọi là Vùng lãnh thổ phía Bắc. Hai nước đến nay vẫn chưa thể ký kết hiệp ước hòa bình từ sau Chiến tranh thế giới thứ 2 vì những tranh chấp trên.

Mặc dù đã trao đổi “thẳng thắn” về các vấn đề trong quan hệ song phương nhưng hai nhà lãnh đạo vẫn thông báo rằng họ không đạt được sự chuyển biến đặc biệt nào trong lộ trình ký kết hiệp ước hòa bình. Trong cuộc hội đàm ngày 15/12 tại khu nghỉ dưỡng suối nước nóng ở thành phố Nagato, tỉnh Yamaguchi, tây nam Nhật Bản, cả Thủ tướng Abe và Tổng thống Putin đều nhất trí về tầm quan trọng của việc nối lại các cuộc đối thoại an ninh. Ngoài ra, hai bên cũng thống nhất về hợp tác kinh tế chung giữa hai nước trên các đảo tranh chấp.

Trợ lý kinh tế của Điện Kremlin Yuri Ushakov cho biết hai bên sẽ ra tuyên bố chung về hoạt động hợp tác kinh tế Nga - Nhật tại các đảo tranh chấp hôm nay 16/12, và các hoạt động này sẽ dựa trên luật Nga. Tuy nhiên, một phát ngôn viên của Nhật Bản lại nhấn mạnh rằng bất kỳ hoạt động chung nào cũng không được tách rời lập trường pháp lý của nước này, đồng nghĩa với việc Moscow phải thừa nhận chủ quyền của Tokyo ở 4 đảo tranh chấp trên.