“Đòn bẩy” cho nhà thầu Việt bứt tốc

Nghị quyết số 198/2025/QH15 không chỉ mở rộng hạn mức giá trị gói thầu mà còn mở rộng cả loại hình gói thầu dành cho doanh nghiệp nhỏ và vừa. Ảnh: Nhã Chi

Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa lớn lên

Thể chế hóa mục tiêu tại Nghị quyết số 68-NQ/TW về phát triển KTTN đáp ứng yêu cầu phát triển trong kỷ nguyên mới, ngày 17/5/2024, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số 198/2025/QH15 về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển KTTN, trong đó có chính sách ưu đãi dành cho nhà thầu là doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV).

Cụ thể, Điều 11 Nghị quyết số 198/2025/QH15 quyết nghị: “Gói thầu xây lắp, mua sắm hàng hóa, gói thầu hỗn hợp cung cấp hàng hóa và xây lắp sử dụng ngân sách nhà nước có giá gói thầu không quá 20 tỷ đồng được dành cho DNNVV, trong đó ưu tiên DN do thanh niên, phụ nữ, đồng bào dân tộc thiểu số, người khuyết tật làm chủ, DN ở miền núi, biên giới, hải đảo. Trường hợp đã tổ chức đấu thầu, nếu không có DNNVV đáp ứng được yêu cầu thì được phép tổ chức đấu thầu lại và không phải áp dụng quy định tại khoản 1 Điều này”.

Luật sư Nguyễn Hồng Chuyên, Tổng giám đốc Công ty CP Sở hữu trí tuệ Davilaw đánh giá: “Đây là chính sách ưu đãi đặc biệt, vượt trội trong lựa chọn nhà thầu đối với DNNVV, phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng tại Nghị quyết số 68-NQ/TW nhằm tạo “đòn bẩy”, “động lực” thúc đẩy nhà thầu là các DN siêu nhỏ, DN nhỏ phát triển, góp phần thúc đẩy khu vực KTTN trở thành một động lực tăng trưởng quan trọng nhất của nền kinh tế”.

Theo ông Chuyên, Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15 đã có chính sách ưu đãi cho DN siêu nhỏ và DN nhỏ, áp dụng cho các gói thầu xây lắp có giá gói thầu không quá 5 tỷ đồng. Tại Nghị quyết số 198/2025/QH15, Quốc hội không chỉ mở rộng hạn mức giá trị gói thầu mà còn mở rộng cả loại hình gói thầu, bao gồm cả gói thầu xây lắp, mua sắm hàng hóa, gói thầu hỗn hợp để các DNNVV tham gia, trong đó ưu tiên DN thuộc đối tượng yếu thế.

“Việc đưa ra ưu đãi trên có ý nghĩa rất lớn, không chỉ thể hiện chính sách nhân văn của Đảng và Nhà nước, mà quan trọng hơn là tạo cho các DNNVV có động lực phát triển”, ông Chuyên nhận xét.

Từ góc độ nhà thầu cung cấp hàng hóa, ông Nguyễn Tấn Vũ, Phó Tổng giám đốc Công ty CP Thang máy Thiên Nam nhấn mạnh, Nghị quyết số 198/2025/QH15 đã mở rộng chính sách ưu đãi đối với nhà thầu là DNNVV, điều này đồng nghĩa với việc mở không gian phát triển mới cho các DN thuộc đối tượng này. DNNVV hiện chiếm tới 97 - 98% tổng số DN cả nước, sức cạnh tranh còn hạn chế… Do đó, những ưu đãi đặc biệt tại Nghị quyết cho DNNVV tham gia vào các dự án mua sắm công là “đòn bẩy” cho đối tượng DN này phát triển, có ý nghĩa rất lớn với cộng đồng.

Tiếp sức hình thành doanh nghiệp tiên phong

Bên cạnh chính sách hỗ trợ DNNVV lớn lên, Nghị quyết số 198/2025/QH15 còn quy định cơ chế, chính sách đặc biệt về đặt hàng, đấu thầu hạn chế, chỉ định thầu thực hiện dự án trọng điểm, quan trọng quốc gia để hỗ trợ hình thành DN vừa và lớn, DN tiên phong.

Điều 14 Nghị quyết số 198/2025/QH15 quy định: Nhà nước mở rộng sự tham gia của DN thuộc khu vực KTTN vào các dự án trọng điểm có ý nghĩa lớn với phát triển kinh tế - xã hội, dự án quan trọng quốc gia thông qua hình thức đầu tư trực tiếp, hoặc đầu tư theo phương thức đối tác công tư, hoặc các mô hình hợp tác giữa Nhà nước và tư nhân theo quy định của pháp luật.

Người có thẩm quyền, chủ đầu tư được lựa chọn áp dụng một trong các hình thức đặt hàng hoặc đấu thầu hạn chế hoặc chỉ định thầu hoặc hình thức phù hợp khác theo quy định của pháp luật để thực hiện đối với các lĩnh vực chiến lược, các dự án, nhiệm vụ nghiên cứu khoa học trọng điểm, quan trọng quốc gia, đường sắt tốc độ cao, đường sắt đô thị, công nghiệp nền tảng, công nghiệp mũi nhọn, hạ tầng năng lượng, hạ tầng số, giao thông xanh, quốc phòng, an ninh và những nhiệm vụ khẩn cấp, cấp bách trên cơ sở bảo đảm công khai, minh bạch, chất lượng, tiến độ, hiệu quả và trách nhiệm giải trình.

Ông Chuyên cho biết, lâu nay, chúng ta chỉ áp dụng chính sách đặt hàng với sản phẩm dịch vụ công, nhưng lần này Nghị quyết số 198/2025/QH15 cho phép áp dụng cơ chế đặt hàng đối với các dự án trọng điểm, quan trọng quốc gia, dự án công nghệ… Cơ chế này sẽ góp phần quan trọng rút ngắn thủ tục, quy trình lựa chọn nhà thầu, tạo điều kiện sớm đưa công trình/dự án trọng điểm vào sử dụng.

Nghị quyết cũng tăng tính chủ động cho chủ đầu tư trong việc lựa chọn các hình thức đặt hàng, đấu thầu hạn chế, chỉ định thầu… để thực hiện trên cơ sở bảo đảm công khai, minh bạch, chất lượng, tiến độ, hiệu quả và trách nhiệm giải trình.

Để các cơ chế, chính sách đặc biệt này đi vào cuộc sống, hỗ trợ nhà thầu phát triển, nhiều ý kiến cho rằng, việc ban hành các quy định cụ thể mới là điều quan trọng. “Tinh thần của Nghị quyết số 68-NQ/TW và Nghị quyết số 198/2025/QH15 rất cởi mở, nhưng nếu không có hướng dẫn thì chủ đầu tư sẽ lúng túng, không dám thực hiện. Mong rằng cấp có thẩm quyền sớm ban hành hướng dẫn để những chính sách tích cực này được triển khai, phát huy hiệu quả trên thực tế”, ông Chuyên bày tỏ.

Ông Vũ nhấn mạnh: “Vì là chính sách rất mở cho nhà thầu là DNNVV, nên cần có biện pháp quản lý, tránh lợi dụng chính sách để hưởng ưu đãi trong lựa chọn nhà thầu không đúng quy định”.