|
| Việc mở rộng lĩnh vực được áp dụng thủ tục đầu tư đặc biệt sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các dự án đầu tư có công nghệ mới, tiên tiến trong tương lai. Ảnh: Nhã Chi |
Luật số 57/2024/QH15 (Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch, Luật Đầu tư, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư và Luật Đấu thầu) được Quốc hội thông qua đã bổ sung thêm Điều 36a về thủ tục đầu tư đặc biệt.
Theo lộ trình, kể từ ngày 15/1/2025, nhà đầu tư đề xuất thực hiện dự án đầu tư tại khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao, khu công nghệ thông tin tập trung, khu thương mại tự do và khu chức năng trong khu kinh tế đáp ứng điều kiện của Điều 36a có thể đăng ký đầu tư theo quy định mới. Cùng với đó, điểm c khoản 2 Điều 6 của Luật số 57/2024/QH15 quy định, thủ tục đầu tư đặc biệt cũng được áp dụng đối với các dự án đang hoạt động thuộc lĩnh vực được áp dụng thủ tục đầu tư đặc biệt, giúp rút ngắn thời gian triển khai thực hiện dự án.
Bộ Kế hoạch và Đầu tư đang tổ chức lấy ý kiến đóng góp hoàn thiện Dự thảo Nghị định quy định chi tiết Luật Đầu tư về thủ tục đầu tư đặc biệt nhằm cụ thể hoá quy định tại khoản 12 Điều 36a Luật Đầu tư (được sửa đổi, bổ sung bởi Luật số 57/2024/QH15).
Theo đánh giá của Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), thủ tục đầu tư đặc biệt là quy trình thực hiện dự án đầu tư khác biệt với các dự án đầu tư thông thường, trong đó sẽ lược bỏ khá nhiều loại giấy phép, TTHC trong quá trình thực hiện đầu tư, chuyển từ cơ sở quản lý “tiền kiểm” sang “hậu kiểm”, rút ngắn rất lớn thời gian khai báo, thực hiện dự án.
“Đây là một bước đột phá trong quy định của pháp luật về đầu tư và kỳ vọng sẽ thu hút được các nhà đầu tư trong lĩnh vực công nghệ cao. Dự thảo Nghị định cần bảo đảm tính rõ ràng, cụ thể và khả thi theo tinh thần cải cách, đột phá tại Luật số 57/2024/QH14”, VCCI kỳ vọng.
Theo VCCI, việc thực hiện dự án đầu tư liên quan đến nhiều quy định trong nhiều ngành, lĩnh vực; chủ đầu tư sẽ phải thực hiện các thủ tục, xin các loại giấy phép khác nhau. Do đó, để bảo đảm thuận lợi cho việc phát triển dự án đầu tư theo thủ tục đặc biệt, VCCI cho rằng, Nghị định cần thiết kế quy trình thực hiện dự án đầu tư từ giai đoạn chuẩn bị cho đến khi vận hành. Trong đó, quy định rõ ràng các loại thủ tục được miễn, thủ tục phải thực hiện, đồng thời có biện pháp xử lý các quy định có liên quan để điều chỉnh phù hợp với việc triển khai thực hiện dự án đầu tư.
Quy trình thực hiện thủ tục đầu tư đặc biệt phải bảo đảm đồng bộ với các hệ thống văn bản pháp luật liên quan. Chẳng hạn như, theo quy định của Luật Đầu tư và Dự thảo Nghị định, đối với dự án đầu tư theo thủ tục đặc biệt, không phải thực hiện thủ tục đánh giá tác động môi trường nhưng vẫn phải xin giấy phép môi trường. Trong khi đó, pháp luật về môi trường đang thiết kế sẽ không có quy định cấp giấy phép môi trường cho dự án đầu tư được báo cáo đánh giá tác động môi trường. Do đó, cần thiết phải sửa đổi luật pháp về môi trường liên quan đến trình tự, thủ tục cấp giấy phép môi trường cho dự án đầu tư theo thủ tục đặc biệt.
Để khuyến khích các hoạt động đầu tư trong lĩnh vực công nghệ cao, Luật sư Hà Huy Phong - Giám đốc điều hành Công ty Luật TNHH Inteco cho rằng, Nghị định cần cải thiện thủ tục đầu tư mang tính đột phá, điều chỉnh một cách đồng bộ các quy định pháp lý ở nhiều lĩnh vực nhau như: tín dụng, ngoại hối, đầu tư... Không chỉ ở khâu gia nhập thị trường, mà TTHC ở giai đoạn giám sát triển khai cũng cần được chú trọng, tránh “đầu voi, đuôi chuột” khiến mục tiêu xây dựng chính sách và thực thi pháp luật không đạt được.
“Khuôn khổ pháp luật cần tạo ra cơ chế tự động, theo đó một khi dự án đầu tư thoả mãn và đáp ứng một số điều kiện nhất định nào đó thì đương nhiên sẽ được hưởng chế độ ưu đãi đầu tư nếu có. Việc xác nhận đủ điều kiện hưởng ưu đãi sẽ được thực hiện trong quá trình giám sát đầu tư chứ không phải nằm ở quá trình xin cấp phép”, Luật sư Phong nhấn mạnh.
Theo ông Nguyễn Hồng Chuyên - Tổng giám đốc Công ty CP DVL Group, Nghị định cần hướng dẫn cụ thể hơn đối với việc đăng ký đầu tư như nhà đầu tư cần phải chứng minh năng lực tài chính tại khâu nào và giá trị tối thiểu vốn chủ sở hữu mà nhà đầu tư cam kết là bao nhiêu… Đây là cơ sở để thẩm định và là căn cứ để nhà đầu tư chuẩn bị hồ sơ đề xuất dự án. Ở bước nghiệm thu đưa vào sử dụng, Nghị định cũng cần nêu rõ là được bỏ qua thủ tục nào hay vẫn phải tuân thủ đầy đủ quy định của pháp luật về xây dựng và pháp luật khác có liên quan như phòng cháy, chữa cháy… “Nếu không quy định rõ, đây sẽ là thử thách cho nhà đầu tư và cơ quan kiểm tra, thanh tra về xây dựng…”, ông Chuyên nhận xét.
Về việc chọn lĩnh vực áp dụng thủ tục đầu tư đặc biệt, bên cạnh dẫn chiếu quy định tại khoản 1 Điều 36a Luật Đầu tư, Dự thảo Nghị định bổ sung thêm các lĩnh vực công nghệ mới, công nghệ tiên tiến hoặc sản phẩm được tạo ra từ công nghệ mới, công nghệ tiên tiến có tính cấp thiết, phục vụ nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội.
“Việc mở rộng lĩnh vực được áp dụng thủ tục đầu tư đặc biệt vừa tạo điều kiện thuận lợi cho các dự án đầu tư có công nghệ mới, tiên tiến trong tương lai được áp dụng thủ tục này, vừa bảo đảm tính ổn định của pháp luật, khi không phải sửa đổi, bổ sung. Điều này là phù hợp trong bối cảnh khoa học công nghệ phát triển như hiện nay, đồng thời thể hiện được quan điểm chính sách ưu tiên thu hút đầu tư vào lĩnh vực công nghệ cao của nước ta”, VCCI nhận định.
VCCI cũng đề nghị, Cơ quan chủ trì soạn thảo cần xem xét bổ sung cơ chế cho phép nhà đầu tư đề xuất các dự án được thực hiện theo thủ tục đầu tư đặc biệt. Trên thực tế, nhà đầu tư thực hiện các dự án đầu tư thuộc lĩnh vực công nghệ mới, công nghệ tiên tiến và muốn thực hiện theo trình tự thủ tục đặc biệt, nhưng hiện không cơ chế đề xuất để được thực hiện thủ tục này.
