|
| Để các doanh nghiệp, nhà thầu thang máy nội phát triển, tự chủ, tự cường, cần có môi trường sản xuất - kinh doanh lành mạnh và minh bạch. Ảnh minh họa |
Việc ngăn chặn thang máy giả xuất xứ nhằm bảo vệ quyền lợi chính đáng của các doanh nghiệp sản xuất trong nước và các nhà thầu chân chính.
Ông Trần Thọ Huy, Tổng giám đốc Công ty CP Thang máy Thiên Nam cho biết, hai thiết bị quan trọng nhất trong hệ thống thang máy là động cơ và tủ điều khiển. Hiện tại, trên thị trường có rất nhiều đại lý, đơn vị phân phối linh phụ kiện thang máy lấy nhãn hiệu Fuji. Đây là tên gọi một địa danh tại Nhật được nhiều đơn vị sử dụng để chào bán sản phẩm, nhưng hầu hết sản phẩm lại được sản xuất tại Trung Quốc. Khi chuyển sang nước thứ ba, hàng hóa được gắn với những thương hiệu như Fuji Nhật Bản (Fuji Japan), Fuji Hàn Quốc (Fuji Korea), Fuji Thái Lan, Fuji Malaysia… với đầy đủ chứng từ CO/CQ được cấp hợp lệ. Không chỉ Fuji, một số nhãn hiệu khác như Nippon, Sanyo, Mitsubishi, Schneider… cũng dễ dàng được gắn vào sản phẩm, linh kiện, ẩn đi nguồn gốc xuất xứ thực của sản phẩm.
“Tình trạng này đã kéo dài nhiều năm. Những thiết bị không rõ nguồn gốc xuất xứ đã và đang len lỏi vào nhiều gói thầu sử dụng vốn ngân sách bằng cách đưa đặc tính kỹ thuật khi yêu cầu mua sắm hàng hóa”, ông Trần Thọ Huy nói và dẫn chứng loạt gói thầu có tiêu chí kỹ thuật tạo thuận lợi cho loại thang máy giả nguồn gốc, xuất xứ, nhãn mác tại các địa phương như TP. HCM, Đồng Tháp, Phú Yên, Đà Nẵng…
Theo Nhà thầu thang máy Thiên Nam, việc sử dụng các linh phụ kiện từ Trung Quốc trong quá trình sản xuất, chế tạo sản phẩm hoàn chỉnh là hết sức bình thường. Các nhà sản xuất tự đánh giá, chọn lựa thiết bị tùy theo chất lượng, đặc tính kỹ thuật, giá cả để phù hợp với sản phẩm cung cấp ra thị trường. Tuy nhiên, việc gian lận nguồn gốc xuất xứ nhằm mục đích đánh lừa khách hàng, đóng mác trực tiếp, dập nổi lên thiết bị các cụm từ “Made in Japan”, “Made in Korea”... trong khi thực chất không đúng là vi phạm.
Đồng tình với quan điểm trên, ông Trần Tuấn Anh, Tổng giám đốc Công ty TNHH Thang máy Pacific (TP. HCM) cho biết, bất cập về giả nguồn gốc, xuất xứ, nhãn mác hàng hóa, thiết bị, linh kiện thang máy tại Việt Nam kéo dài đã lâu, khiến nhiều nhà sản xuất nội gặp khó khăn, phải thu hẹp quy mô do không cạnh tranh được về giá và nguồn gốc. Nhiều doanh nghiệp thay vì tập trung đầu tư mở rộng nhà máy, tạo thêm việc làm…, đã phải chuyển sang kinh doanh sản phẩm, thiết bị, tức là “nhập khẩu” linh kiện, sản phẩm với mác Nhật, Hàn, Đức… để bán. Cách làm này ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm, nhiều thang máy chỉ sử dụng được 2 - 3 năm là xuống cấp, phải thay thế, đại tu, gia cố mới đảm bảo an toàn cho người sử dụng.
Một số nhà sản xuất thang máy nội phản ánh, sự thiếu minh bạch về nguồn gốc, nơi sản xuất thiết bị mác thang máy đang ở mức báo động. Để xảy ra tình trạng giả nguồn gốc, xuất xứ, nhãn mác hàng hóa, thiết bị, linh kiện tràn lan trong khi các trung tâm kiểm định, cơ quan cấp phép thừa nhận tên gọi, xuất xứ, làm cho nhiều bên mua không phân biệt được thật giả, đã đưa ra yêu cầu bắt buộc sử dụng sản phẩm, thiết bị mang thương hiệu Fuji, Nippon, Sanyo, Mitsubishi, Schneider… khi lắp đặt thang máy cho công trình.
Trong đơn kiến nghị gửi Chính phủ, ông Trần Thọ Huy nêu, để các doanh nghiệp, nhà thầu thang máy nội phát triển, tự chủ, tự cường, cần có môi trường sản xuất - kinh doanh lành mạnh và minh bạch. Chỉ khi đó, doanh nghiệp mới tập trung vào nghiên cứu, chế tạo sản phẩm, thay vì kiếm nhà cung cấp giá rẻ để nhập khẩu và lắp ráp. Ông Huy cho rằng, công tác quản lý cần siết chặt hơn. Chính phủ cần siết chặt hoạt động kiểm định thang máy của các trung tâm được cấp phép.
Theo quy định hiện hành, thang máy trước khi hoạt động vận chuyển người và hàng hóa phải được kiểm định an toàn theo Thông tư 12/2021/TT-BLĐTBXH. Dù nội dung kiểm định được quy định rất chi tiết, nhưng việc thực thi và giám sát đang bị buông lỏng. Trong khi đó, thang máy là thiết bị cần đảm bảo an toàn nghiêm ngặt và phải được cấp chứng nhận hợp quy khi cung cấp ra thị trường. “Chúng tôi đề nghị phải siết lại hoạt động cấp chứng nhận sản phẩm và yêu cầu làm rõ địa điểm sản xuất trong nước hay nhập khẩu từ đâu khi cấp phép. Số lượng nhà máy sản xuất thang máy không nhiều, nên cơ quan cấp phép có thể kiểm tra tận nơi xưởng sản xuất đối với các doanh nghiệp được cấp giấy chứng nhận hợp quy trong nước”, ông Trần Thọ Huy nói.
Một số chuyên gia cho rằng, tình trạng thật, giả lẫn lộn có nguyên nhân từ công tác quản lý chưa chặt chẽ, thiếu đồng bộ cũng như chế tài xử phạt chưa đủ sức răn đe. Người tiêu dùng thiếu thông tin, dễ bị đánh lừa bởi các quảng cáo “có cánh” về công nghệ hoặc xuất xứ hàng hóa… Để khắc phục tình trạng này, các doanh nghiệp mong đợi, Nhà nước sẽ tăng cường vai trò giám sát, siết chặt quy định về chứng nhận xuất xứ và tiêu chuẩn chất lượng; đẩy mạnh kiểm tra, xử lý vi phạm; ứng dụng công nghệ trong truy xuất nguồn gốc, đồng thời tuyên truyền, nâng cao nhận thức về sản phẩm thang máy với người dân và nhà thầu.
