|
| Các bộ, cơ quan, địa phương phải hoàn tất phân bổ toàn bộ kế hoạch đầu tư vốn ngân sách nhà nước năm 2025 trong quý I/2025. Ảnh: Tiên Giang |
Nguyên nhân giải ngân chậm
Theo Bộ Tài chính, tổng kế hoạch vốn đầu tư công giao năm 2025 gồm kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, kế hoạch vốn cân đối địa phương giao tăng, kế hoạch các năm trước chuyển sang là 885.755 tỷ đồng. Đến ngày 19/2/2025, có 24 bộ, cơ quan trung ương và 49 địa phương phân bổ chưa hết kế hoạch vốn đã được Thủ tướng Chính phủ giao, với tổng số vốn chưa phân bổ chi tiết là 77.635 tỷ đồng, chiếm 9,42% kế hoạch.
Nguyên nhân chưa phân bổ chủ yếu do nhiều dự án khởi công mới, chưa hoàn thiện thủ tục đầu tư nên chưa đủ điều kiện bố trí kế hoạch vốn; một số bộ, cơ quan trung ương, địa phương đề nghị trả vốn do không có nhu cầu sử dụng; dự án chưa được cấp có thẩm quyền cho phép kéo dài thời gian bố trí vốn thực hiện… Đối với vốn cân đối ngân sách địa phương, địa phương để lại phân bổ sau, chưa phân bổ hết vốn đầu tư từ nguồn thu sử dụng đất, xổ số, bội chi ngân sách địa phương.
Ước tính giải ngân vốn đầu tư công từ đầu năm đến ngày 28/2/2025 là 60.478 tỷ đồng, đạt 6,83% kế hoạch. Tính riêng kế hoạch vốn năm 2025, giải ngân đạt 60.423 tỷ đồng, đạt 7,32% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao (cùng kỳ năm 2024 đạt 8,07% kế hoạch Thủ tướng giao). Một số địa phương giải ngân tích cực, đạt trên 20% như TP. Huế, Tiền Giang, Vĩnh Phúc, Tuyên Quang, Hòa Bình. Tuy nhiên, vẫn còn 26 bộ, cơ quan trung ương và địa phương giải ngân dưới 5%.
Lý giải nguyên nhân chậm giải ngân, Bộ Tài chính cho biết, việc chưa phân bổ chi tiết một lượng vốn tương đối lớn đã ảnh hưởng đến tỷ lệ giải ngân. Một số bộ, cơ quan trung ương đã phân bổ chi tiết cho các dự án không đủ điều kiện phân bổ và giải ngân như chưa được phê duyệt dự toán chuẩn bị đầu tư, chưa có quyết định đầu tư, bố trí vượt tổng mức đầu tư đã duyệt, vượt kế hoạch đầu tư công trung hạn, vượt thời gian bố trí vốn… Một số khó khăn trong tổ chức thực hiện như giải phóng mặt bằng, năng lực ban quản lý dự án, nguồn cung một số nguyên vật liệu hạn chế, giá nhiều nguyên vật liệu tăng đột biến so với thời điểm mời thầu làm tăng chi phí dự án…
Đối với các dự án quan trọng quốc gia ngành giao thông vận tải (GTVT), theo Bộ GTVT, một số tỉnh đang gặp vướng mắc trong cung ứng nguồn vật liệu ảnh hưởng đến tiến độ thi công các dự án khu vực Đồng bằng sông Cửu Long. Dự án cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu, Dự án thành phần 3 Vành đai 3 TP.HCM khan hiếm nguồn vật liệu đất đắp nền đường, đá xây dựng, vướng mắc về tái định cư, mặt bằng.
Theo UBND TP. Hà Nội, việc giải ngân chậm các dự án quan trọng của Thành phố ảnh hưởng lớn đến tiến độ chung. Hiện Hà Nội có 10 dự án công trình trọng điểm đang gặp vướng mắc, chủ yếu liên quan đến công tác giải phóng mặt bằng…
 |
| Tỷ lệ giải ngân năm 2025 phấn đấu đạt ít nhất 95% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Ảnh: Lê Tiên |
Không giao hết vốn sẽ bị cắt, khơi thông điểm vốn lớn
Việc phân bổ chi tiết vốn cho các dự án đúng nguyên tắc, kịp thời, chuẩn bị đầu tư tốt là khâu đầu vào đóng vai trò quan trọng đảm bảo tiến độ giải ngân. Tình trạng chậm phân bổ chi tiết sau khi được Thủ tướng giao vốn đã diễn ra nhiều năm và theo báo cáo của Bộ Tài chính vẫn tiếp diễn trong năm nay, với hơn 9,4% kế hoạch vốn chưa giao hết tính đến ngày 19/2/2025. Với tỷ lệ này, số vốn chưa phân bổ chi tiết cao hơn rất nhiều số vốn đã giải ngân trong 2 tháng đầu năm.
Tại Chỉ thị số 05/CT-TTg ngày 1/3/2025, Thủ tướng yêu cầu các bộ, cơ quan, địa phương khẩn trương hoàn tất việc phân bổ toàn bộ kế hoạch đầu tư vốn ngân sách nhà nước năm 2025 trong quý I năm 2025… Trường hợp hết quý I không hoàn thành phân bổ, Chính phủ sẽ thu hồi số vốn chưa phân bổ để bố trí cho các dự án khác cần vốn đẩy nhanh tiến độ hoàn thành, đồng thời chỉ đạo thanh tra làm rõ trách nhiệm cá nhân, tập thể để xử lý theo quy định.
Đồng thời, Thủ tướng yêu cầu đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, phấn đấu tỷ lệ giải ngân năm 2025 đạt ít nhất 95% kế hoạch Thủ tướng giao, quyết tâm hoàn thành mục tiêu đến hết năm 2025 có ít nhất 3.000 km đường cao tốc và trên 1.000 km đường ven biển, cơ bản hoàn thành Cảng hàng không quốc tế Long Thành, các cảng khu vực Lạch Huyện, đưa vào khai thác Nhà ga T3 sân bay Tân Sơn Nhất, Nhà ga T2 sân bay Nội Bài, khởi công xây dựng bến cảng Liên Chiểu, hoàn thành các thủ tục đầu tư cảng biển quốc tế Cần Giờ, TP.HCM.
Về giải pháp, Thủ tướng yêu cầu phải xây dựng kế hoạch giải ngân đối với từng dự án; rà soát kịp thời điều chuyển kế hoạch vốn; tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong giải ngân vốn đầu tư công; có chế tài và thực hiện xử lý nghiêm theo quy định pháp luật các tổ chức, cá nhân cố tình gây khó khăn, cản trở, làm chậm tiến độ giao vốn, thực hiện và giải ngân vốn đầu tư công; kiên quyết xử lý các hành vi tiêu cực, tham nhũng trong quản lý đầu tư công; thay thế kịp thời những cá nhân yếu kém về năng lực, sợ sai, sợ trách nhiệm, đùn đẩy, né tránh khi thực thi công vụ. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát tại hiện trường, đôn đốc các nhà thầu, tư vấn đẩy nhanh tiến độ… Thủ tướng cũng nhấn mạnh việc thúc đẩy tiến độ, tháo gỡ vướng mắc, khó khăn tại các dự án quan trọng quốc gia.
Cũng trong ngày 1/3/2025, Thủ tướng ký các quyết định thành lập 7 đoàn kiểm tra về rà soát, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc liên quan đến các dự án giao thông trọng điểm có kế hoạch hoàn thành năm 2025 để đạt mục tiêu có ít nhất 3.000 km đường bộ cao tốc. Các đoàn kiểm tra do các Phó Thủ tướng làm trưởng đoàn, có nhiệm vụ kiểm tra tiến độ, đôn đốc, tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc, xử lý các nút thắt, điểm nghẽn nguyên vật liệu để bảo đảm tiến độ, chất lượng dự án.
Theo kinh nghiệm của nhiều địa phương giải ngân tốt, giải pháp quan trọng để đảm bảo tiến độ và chất lượng giải ngân nằm ở công tác tổ chức thực hiện, sự vào cuộc sát sao, đốc thúc, theo dõi sát tiến độ theo kế hoạch chi tiết được lên cho từng dự án, đồng thời nắm bắt ngay khó khăn, vướng mắc của dự án để kịp thời tháo gỡ, báo cáo cấp có thẩm quyền tháo gỡ.
