Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump (Ảnh: Reuters)
Theo phân tích của các chuyên gia, sau chiến thắng của ứng viên đảng Cộng hòa Donald Trump trong cuộc bầu cử tổng thống tại Mỹ hồi tuần trước, chính quyền của Tổng thống đương nhiệm Barack Obama được cho là sẽ tập trung vào các vấn đề trong nước và sẽ không hành động quyết liệt tại “điểm nóng” Biển Đông.
“Trước khi tổng thống mới của Mỹ lên nắm quyền, Biển Đông sẽ tạm thời yên bình”, Wu Shicun, người đứng đầu Viện Nghiên cứu Biển Đông của Trung Quốc, nhận định.
Trong khi đó, sự ấm lên trong quan hệ giữa Trung Quốc và một số quốc gia Đông Nam Á, những nước có tuyên bố chủ quyền chồng lấn trên Biển Đông, trong thời gian gần đây cũng góp phần hạ nhiệt căng thẳng tại khu vực này.
Sau chuyến thăm đầu tiên tới Trung Quốc của Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte hồi tháng trước, Manila nói Bắc Kinh đã nới lỏng việc kiểm soát bãi cạn Scarborough, khu vực tranh chấp giữa hai nước trên Biển Đông, để ngư dân Philippines có cơ hội tiếp cận ngư trường dồi dào này. Sau đó, cuộc gặp giữa Thủ tướng Malaysia Najib Razak và người đồng cấp Trung Quốc Lý Khắc Cường ở Bắc Kinh hồi đầu tháng này cũng đánh dấu bằng cam kết chung giữa hai bên về hợp tác quốc phòng sâu rộng và cả trong vấn đề Biển Đông.
Liên quan đến phán quyết vụ kiện Biển Đông do Tòa trọng tài thường trực ở La Hay, Hà Lan đưa ra hồi tháng 7, trong đó bác bỏ yêu sách “đường chín đoạn” phi lý do Trung Quốc tự ý vẽ ra tại vùng biển này, giới quan sát cho rằng phán quyết đã góp phần làm dịu đi căng thẳng trong khu vực.
Victor Cha, nguyên Giám đốc phụ trách khu vực châu Á thuộc Hội đồng An ninh Quốc gia của Nhà Trắng, nhận định Trung Quốc đã duy trì cách tiếp cận khác đối với các bên liên quan trong vấn đề Biển Đông từ sau phán quyết của tòa trọng tài.
“Vẫn chưa rõ cách tiếp cận này sẽ kéo dài bao lâu nhưng đã có sự thay đổi trong thái độ (của Trung Quốc). Sự thay đổi này xảy ra đồng thời với việc các nước trong khu vực xích lại gần nhau hơn trong bối cảnh cuộc bầu cử tại Mỹ chứng kiến nhiều sự lên xuống bất thường. Bất kể khi nào nước Mỹ bước vào một mùa bầu cử thiếu ổn định như năm nay, các nước trong khu vực sẽ có khuynh hướng sát lại gần nhau hơn”, Victor Cha cho hay.
Tuy nhiên, giới phân tích cho rằng căng thẳng giữa Trung Quốc và Mỹ liên quan đến tranh chấp trên Biển Đông có thể sẽ nổ ra sau khi ông Trump chính thức nhận nhiệm sở vào tháng 1 năm tới. Các cố vấn của tân tổng thống đắc cử từng nói rằng Mỹ sẽ vẫn duy trì chính sách xoay trục sang châu Á - Thái Bình Dương, nhưng các mối quan tâm của Washington có thể sẽ thay đổi.
Cựu Đô đốc Anh Anthony Rix cho rằng Mỹ sẽ tiếp tục theo dõi các diễn biến trên Biển Đông, trong khi vẫn duy trì nguyên tắc đảm bảo tự do hàng hải thông qua các cuộc tuần tra trong khu vực cũng như các kênh khác, đồng thời cho biết ông sẽ không ngạc nhiên nếu Washington chú ý nhiều hơn đến Biển Đông và tuần tra thường xuyên hơn ở khu vực này.
