Tại kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XIV khai mạc từ ngày 22/5 vừa qua, dự kiến dự thảo Luật Du lịch sẽ được thông qua. Dự kiến ngày 29/5, dự thảo Luật này sẽ được trình ra Quốc hội. Việc thông qua dự luật này được coi là một động thái quan trọng, một bước ngoặt cho ngành du lịch bởi đầu năm 2017, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 08 về phát triển du lịch thành ngành kinh tế mũi nhọn.
Tuy nhiên, tại một toạ đàm diễn ra cuối tuần qua, nhiều chuyên gia, doanh nghiệp du lịch, doanh nghiệp bất động sản kiến nghị Quốc hội cho biết, cho đến sát ngày thông qua, dự thảo Luật Du lịch năm 2017 vẫn chưa đạt được đồng thuận từ nhiều bên.
"Dự thảo Luật Du lịch chưa đưa ra đã lạc hậu”
Phát biểu tại toạ đàm, ông Nguyễn Quốc Kỳ, Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Tổng giám đốc hãng lữ hành Vietravel cho biết, dự thảo Luật Du lịch năm 2017 không khác Luật du lịch năm 2005 nhiều. Luật du lịch nếu được thông qua cũng phải mất 10 năm mới chỉnh sửa được, vì vậy cần xem xét kỹ trước khi thông qua, tính toán việc giữa đặt mục tiêu cao nhưng cần đột phá về cơ chế “cởi trói” cho du lịch phát triển.
Ông Kỳ còn cho rằng dự thảo Luật du lịch vừa ban hành đã lạc hậu, lỗi thời so với các nước xung quanh. Một ví dụ được kể tới là, hiện thế giới đã chuyển từ thế giới phẳng sang thế giới trực tuyến nhưng dự thảo đã không đề cập đến nội dung phát triển du lịch trực tuyến, tức áp dụng công nghệ vào du lịch.
CEO Vietravel cũng cho rằng, ngành du lịch được xác định là kinh tế mũi nhọn nhưng dự thảo Luật đã không định lượng rõ, mũi nhọn là như thế nào. Luật du lịch lần này cũng bỏ qua vai trò của Ban chỉ đạo quốc gia về du lịch, vai trò của các hiệp hội về du lịch cũng như bất cập trong việc thành lập các cơ quan xúc tiến du lịch ở nước ngoài.
“Mục tiêu chúng ta đặt rất cao, năm 2020 doanh thu của du lịch đem lại 35 tỷ USD, khách quốc tế tăng 190%… song những thay đổi trong dự thảo Luật Du lịch vẫn chưa thực sự tương xứng với những mục tiêu đó", ông Kỳ nói.
Bên cạnh đó, theo ông Kỳ, việc thành lập chi nhánh của doanh nghiệp lữ hành tại nước ngoài phải tách bạch khỏi vai trò của Bộ Ngoại giao. Hay vấn đề thanh tra du lịch, trong khi các quốc gia đã có lực lượng thanh tra riêng, cảnh sát du lịch riêng nhưng Việt Nam vẫn chưa có, nên việc đảm bảo an toàn cho khách, an ninh cho khu du lịch vẫn bỏ ngỏ.
Đồng quan điểm, ông Lưu Đức Kế, Giám đốc Công ty Lữ hành Hanoitourist cũng cho rằng: “Muốn tăng thu lên gấp đôi đạt 35 tỷ USD, thành ngành kinh tế mũi nhọn mà không muốn tăng đầu tư, thanh tra thì quá mỏng nên mỗi khi có dịp nghỉ lễ dài ngày các khu du lịch bị bung bét. Cần phải có lực lượng cảnh sát, bảo vệ để bảo đảm an toàn, quyền lợi cho các du khách, khu du lịch".
Ông Kế cũng nhấn mạnh tới vấn đề đào tạo nguồn nhân lực cho ngành du lịch rất yếu, không thể đáp ứng được hết các nhu cầu của ngành du lịch. Vì vậy, ông đề xuất Luật cần dành một chương cho đào tạo ngành du lịch.
"Sợ ngành du lịch sẽ lao đao"
Góp ý về dự thảo Luật Du lịch, ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng ban Pháp chế Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) nói: “Tôi sợ rằng ngành du lịch sẽ lao đao giống như các hãng taxi truyền thống đang gặp khi các đối thủ như Uber, Grab ứng dụng công nghệ vào kinh doanh. Việc ký quỹ là một quy định cũ, là rào cản, tăng chi phí đầu vào cho doanh nghiệp. Hiện các tour đều phải mua bảo hiểm nên cần bỏ quy định về ký quỹ, quy định hợp đồng du lịch phải thực hiện văn bản”.
Ông Tuấn nhấn mạnh cần phải có cơ chế miễn visa rộng rãi. Hiện nay Việt Nam mới chỉ miễn visa cho hơn 22 nước trong khi Thái Lan lên tới 160, Indonesia là 190 nước. Ngân sách quảng bá cho du lịch chỉ 20 triệu USD năm 2016 trong khi các nước dùng tới hàng trăm triệu USD cho du lịch quảng cáo ở thị trường quốc tế. Hay việc phát triển du lịch nhưng vẫn cho mở tràn lan các khu công nghiệp luyện thép, lọc hoá dầu.
“Đất nước nổi danh với các di sản thiên nhiên và văn hoá thế giới nhưng việc đầu tư cho các cơ sở lưu trữ văn hoá, lịch sử rất thấp, du khách đến Việt Nam vì muốn tìm hiểu đất nước và con người song việc khai thác, chuyển thể các di sản thành địa danh du lịch vẫn thiếu tầm nhìn, không được đào tư bài bản. Giáo dục qua du lịch vẫn chưa làm được”, ông Tuấn nói rằng các mỹ từ đẹp nhất đã được sử dụnng để phát triển ngành du lịch rồi nhưng quan trọng là có hiện thức hoá được hay không.
Bà Hương Trần Kiều Dung, Phó Tổng giám đốc Tập đoàn FLC cho biết: "Du lịch là tổ hợp của nhiều ngành nghề nhưng Luật Đầu tư 2014 đã được thông qua và ngành du lịch không được coi là một ngành ưu tiên và dành ưu đãi cho phát triển. Vậy lấy đâu động lực để thực hiện mục tiêu doanh thu 35 tỷ USD. Cần có cơ chế ưu đãi cho các doanh nghiệp đầu tư vào bất động sản, các quần thể nghỉ dưỡng, hạ tầng giao thông, hàng không khi phục vụ mục đích phát triển du lịch".
Phải cởi trói thì mới phát triển được
Phó chủ tịch Hiệp hội Du lịch Nguyễn Quang Lân nêu quan điểm, việc dự thảo Luật Du lịch (sửa đổi) gắn trách nhiệm quản lý Nhà nước về du lịch vào Bộ Văn hoá - Thể thao và Du lịch là có nhiều bất cập.
“Lào, Campuchia còn có mấy văn phòng đại diện du lịch ở nước ngoài, trong khi Việt Nam còn chưa có. Tôi cho rằng, mọi sự phát triển đều phải bắt nguồn từ cơ chế, phải tạo nguồn lực, “cởi trói” thì du lịch mới phát triển và trở thành ngành kinh tế mũi nhọn như mục tiêu mà Bộ Chính trị đã nêu", ông Lân nói.
Chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh bày tỏ quan điểm, cần xác định quyền và trách nhiệm của Bộ Văn hoá - Thể thao và Du lịch. Theo ông, Bộ hiện đã quá tải với nhiều lĩnh vực quản lý. Việc đặt một ngành kinh tế dưới sự điều hành của cơ quan văn hoá “khiến nhiều anh em thấy khó khăn và mong muốn được rõ ràng”.
“Không cần thiết về quản lý Nhà nước du lịch phải là Bộ Văn hoá - Thể thao và Du lịch. Du lịch là ngành kinh tế, làm kinh tế độc lập, phải có tư duy kinh tế mới làm được du lịch đột phá như mục tiêu”, ông Lưu Đức Kế nói.
Đại biểu Quốc hội Dương Trung Quốc cho biết thêm rằng: “Hiện nay đa phần chúng ta làm luật trong một môi trường không thuận, quyền lực bị phân tán. Mỗi bên nắm một quyền lực khác nhau, việc thống nhất quan điểm là rất khó, nếu không tập trung quyền lực rất khó để thay đổi. Trước mắt tôi sẽ kiến nghị đưa Ban chỉ đạo quốc gia về du lịch vào dự thảo, từ đó ban chỉ đạo sẽ gỡ ra những vấn đề khác”.
