Chính sách kinh tế, hành chính cho đặc khu được đánh giá cao

Tác giả: Nguyệt Minh 06/11/2017 10:00

(BĐT) - Bản dự thảo mới nhất của Luật Đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt (HCKTĐB) được Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) đưa ra lấy ý kiến cuối tuần qua được nhiều chuyên gia trong và ngoài nước đánh giá cao.

Dự thảo mới nhất của Luật Đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt quy định chính sách ưu đãi đầu tư về thuế, tiền thuê đất vượt trội quy định hiện hành. Ảnh: Tường Lâm

Trong đó, nhiều chính sách cả về hành chính, kinh tế và tư pháp được nhận định sẽ tạo ra sức cạnh tranh vượt trội cho các đơn vị HCKTĐB của Việt Nam so với những đặc khu đi trước trong khu vực và thế giới.

Ưu đãi không dàn trải

Nói về những chính sách liên quan đến kinh tế, ông Trần Duy Đông, Vụ trưởng Vụ Quản lý các khu kinh tế thuộc Bộ KH&ĐT, cho biết, các quy định tại dự thảo Luật vượt trội so với các quy định áp dụng đối với khu công nghiệp, khu chế xuất, khu kinh tế, khu công nghệ cao; đảm bảo cạnh tranh được với các đặc khu kinh tế trên thế giới. Các chính sách ưu đãi tập trung thu hút vào lĩnh vực công nghệ cao, nghiên cứu và phát triển, y tế, giáo dục, khởi nghiệp sáng tạo; các ngành nghề ưu tiên phát triển của từng đơn vị HCKTĐB và các nhà đầu tư chiến lược, các nhà đầu tư có uy tín (các công ty thuộc danh sách 500 công ty lớn nhất thế giới theo xếp hạng của Tạp chí Forbes) trên cơ sở đảm bảo hài hòa lợi ích của Nhà nước và nhà đầu tư.

Chuyên gia Marcin Milosz, Nhóm tư vấn Công ty TNHH Tư vấn Boston khuyến nghị Việt Nam cần tập trung xây dựng chiến lược và kết cấu hạ tầng cho phù hợp, có khung khổ thể chế rõ ràng; thông thoáng để hỗ trợ cho khu vực kinh tế tư nhân phát triển, chú trọng quảng bá hình ảnh các đặc khu để thu hút các nhà đầu tư chiến lược.

Chuyên gia Patrick Tay, Phó Tổng giám đốc Phụ trách tư vấn chính sách kinh tế Tập đoàn PWC tại Malaysia thì nhấn mạnh, để có được những đặc khu thành công, cần xác định rõ, đây là cuộc đua marathon chứ không phải chạy tiếp sức. Ông Patrick Tay lưu ý, đặc khu chỉ có thể coi là thành công thực sự khi mọi người đều được hưởng lợi, cả nhà đầu tư, người dân sở tại nói riêng và người dân toàn quốc nói chung nhờ tác dụng lan tỏa.

Một số quy định đáng chú ý là thu hẹp ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện, từ 243 danh mục ngành, nghề xuống còn 108 ngành nghề. Mở rộng và tạo điều kiện thuận lợi hơn cho nhà đầu tư trong nước và nước ngoài trong tiếp cận đất đai, thế chấp tài sản trên đất và sở hữu nhà ở; cho phép thời hạn sử dụng đất tối đa là 99 năm đối với các dự án đầu tư khu hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo, nghiên cứu và phát triển, y tế, giáo dục, dự án đầu tư thuộc ngành, nghề ưu tiên phát triển của các đơn vị HCKTĐB và dự án đầu tư của nhà đầu tư chiến lược. Cho phép tổ chức kinh tế trong nước, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài được thế chấp tài sản gắn liền với đất đai tại tổ chức tín dụng nước ngoài có hiện diện thương mại ở Việt Nam;… Chính sách ưu đãi đầu tư về thuế, tiền thuê đất vượt trội quy định hiện hành và cạnh tranh với các đặc khu trên thế giới đối với một số ngành nghề, dự án đầu tư.

Đặc biệt, quy định đơn vị HCKTĐB là một cấp ngân sách thuộc hệ thống ngân sách nhà nước, có dự toán ngân sách riêng.

Đột phá về cơ chế hành chính

Hiện Chính phủ đề xuất 2 phương án tổ chức và hoạt động của chính quyền ở đơn vị HCKTĐB. Theo Tờ trình của Chính phủ về dự thảo Luật, phương án 1 chính quyền địa phương đơn vị HCKTĐB là thiết chế Trưởng Đơn vị HCKTĐB cùng các cơ quan chuyên môn trực thuộc và Trưởng khu hành chính, không tổ chức HĐND và UBND. Do Trưởng Đơn vị HCKTĐB được giao một số nhiệm vụ, quyền hạn của Thủ tướng Chính phủ, các bộ, cơ quan ngang bộ và UBND cấp tỉnh nên dự thảo Luật quy định cơ chế đảm bảo giám sát, kiểm tra của nhân dân, cơ quan dân cử, cơ quan hành chính nhà nước cấp trên.

Phương án 2 là tổ chức một cấp chính quyền địa phương ở đơn vị HCKTĐB gồm có HĐND và UBND. Phương án này không gây xáo trộn nhiều so với tập quán tổ chức chính quyền địa phương hiện nay, nhưng chưa tạo được bước đột phá và đặc biệt về hành chính, vẫn chủ yếu làm việc theo chế độ tập thể; chưa tiệm cận với các kinh nghiệm tốt trên thế giới…

Thứ trưởng Bộ KH&ĐT Nguyễn Văn Trung cho biết, Chính phủ thiên về phương án 1. Phương án này đạt được nhiều hiệu quả như thể hiện được sự đột phá về thể chế hành chính, làm rõ và đề cao vai trò, trách nhiệm cá nhân của người đứng đầu, đồng thời vẫn bảo đảm sự giám sát, kiểm soát của các cơ quan nhà nước, cộng đồng, người dân, doanh nghiệp, đảm bảo minh bạch và đúng pháp luật. Đây cũng là mô hình được áp dụng ở nhiều đặc khu thành công trên thế giới.

Chính sách kinh tế, hành chính cho đặc khu được đánh giá cao ảnh 1

Ông Nguyễn Văn Trung, Thứ trưởng Bộ KH&ĐT

Trong nhiều năm nay chúng ta đang tìm kiếm các mô hình phát triển mới, mô hình đơn vị HCKTĐB có thể là thử nghiệm tốt để thúc đẩy phát triển, bắt đầu từ các vùng lãnh thổ riêng biệt.

Dự thảo Luật có nhiều điểm nổi bật về hành chính, kinh tế và tư pháp. Trong đó, về kinh tế, dự thảo Luật đưa ra 10 chính sách lớn, gắn liền với yêu cầu phát triển của từng đặc khu. Như đánh giá của các chuyên gia quốc tế đó là những điểm rất cơ bản để đảm bảo tính cạnh tranh, tính vượt trội so với các đặc khu trên thế giới. Các chính sách ưu đãi đưa ra đều phải được công khai, minh bạch, đúng pháp luật, mọi người đều có thể thực hiện được quyền giám sát.