Cơ chế mới khiến chứng khoán Trung Quốc lao dốc?

Ảnh: AFP

Cơ chế mới được giới chức Trung Quốc thông qua hồi tháng 12.2015, có hiệu lực từ đầu năm nay có cách hoạt động như sau: nếu chỉ số CSI 300 giảm hơn 5% thì thị trường cổ phiếu, quyền chọn cùng chỉ số tương lai sẽ tạm ngừng giao dịch trong 15 phút. Nếu mức giảm là trên 7%, thị trường sẽ đóng cửa sớm. Chỉ số CSI 300 bao gồm các công ty có vốn lớn niêm yết ở Thượng Hải và Thâm Quyến.

Hôm 4.1, sau khi chạm mức giảm 5% và mở lại sau 15 phút tạm ngừng, thị trường chứng khoán Đại lục lại giảm tiếp đến 7% chỉ trong 2 phút sau đó. Điều này cuối cùng khiến thị trường đóng cửa sớm, kích thích biến động chứng khoán toàn cầu sau đó.

Nguyên nhân của đợt lao dốc chứng khoán Trung Quốc là chỉ số PMI trong tháng 12 của Đại lục giảm nhẹ so với kỳ vọng và là tháng giảm thứ 10 liên tiếp. Song đây không hẳn là vấn đề. Thêm vào đó, các chỉ số phi sản xuất (dịch vụ) của nước này vẫn mạnh.

Nhiều nhà đầu tư hướng về đề xuất dỡ bỏ lệnh cấm các nhà đầu tư lớn bán cổ phiếu sẽ có hiệu lực từ ngày 8.1. Điều này sẽ ảnh hưởng đến hầu hết các cổ phiếu vốn hóa nhỏ, những cổ phiếu hầu như được niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán Thâm Quyến. Chứng khoán Thâm Quyến đã hạ 8,2%, mức giảm trong ngày lớn nhất kể từ năm 2007.

Hai yếu tố trên đây có thể là câu trả lời khi đi tìm lý do chứng khoán Đại lục lao dốc, nhưng không thể bác bỏ sự tồn tại của cơ chế ngắt mạch mới của Trung Quốc trong vị trí một yếu tố góp phần làm giảm điểm thị trường. Hôm 4.1 là ngày đầu tiên cơ chế mới có hiệu lực, và xem xét tốc độ giảm từ 5% xuống 7% trong khoảng 2 phút, lo lắng chung cho rằng thị trường sẽ đóng cửa sớm là một yếu tố có thực.

Chuyên gia Bob Pisani viết trên CNBC rằng ông cho là giới chức Đại lục sẽ tiến lại gần hơn với hệ thống “cầu chì” cho thị trường của Mỹ, bằng cách nới rộng các mốc phần trăm giảm điểm của thị trường. Lý do là vì thị trường chứng khoán Trung Quốc biến động quá nhiều so với mức mốc 5% là mốc kích hoạt cơ chế mới.

Quan sát cơ chế điều chỉnh thị trường mà Mỹ sử dụng, chiếc “cầu chì” của Mỹ được sửa đổi vào năm 2012, thị trường sẽ tạm dừng giao dịch trong 15 phút nếu như chỉ số S&P 500 giảm 7%, sau đó là mức giảm 13% trước 15 giờ 25 phút.

Một mức giảm tương đương nhưng đến sau mốc 15 giờ 25 phút sẽ không làm các hoạt động giao dịch bị ngưng lại. Thị trường sẽ đóng cửa sớm trong ngày hôm đó nếu giảm từ 20% trở lên. Cơ chế “cầu chì” ở Mỹ chỉ mới được kích hoạt có một lần vào ngày 27.10.1997.