Vì sao giải ngân vốn đầu tư công vẫn chậm?

(BĐT) - Có nhiều nguyên nhân khách quan lẫn chủ quan dẫn đến tình trạng chậm giải ngân vốn đầu tư công. Đáng chú ý, nhiều điểm hạn chế trong công tác quản lý và thực hiện dự án đầu tư đã được chỉ ra nhưng vẫn chưa được xử lý triệt để, vướng mắc kéo dài do thiếu sự phối hợp chặt chẽ giữa chủ đầu tư, nhà thầu và chính quyền địa phương.
Ảnh chỉ mang tính minh họa. Nguồn Internet
Ảnh chỉ mang tính minh họa. Nguồn Internet

Xuất hiện tâm lý ngại triển khai

Số liệu từ Bộ Tài chính cho biết, ước thanh toán vốn đầu tư công 6 tháng đầu năm 2019 là 119.019,954 tỷ đồng, đạt 28,56% kế hoạch Quốc hội giao và đạt 32,41% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, thấp hơn mức cùng kỳ năm ngoái.

Theo thống kê, có 6 bộ, ngành và 13 địa phương có số giải ngân đạt trên 50%; 35 bộ, ngành và 16 địa phương có tỷ lệ giải ngân đạt dưới 30%, trong đó, 15 bộ, ngành có tỷ lệ giải ngân dưới 10%.

Bộ Tài chính cho biết đang tổ chức các đoàn kiểm tra một số bộ, ngành, địa phương về tình hình giải ngân vốn đầu tư kế hoạch năm 2018, năm 2019.

Quá trình kiểm tra và tiếp nhận phản ánh cho thấy, có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng chậm giải ngân. Trong đó, điểm nghẽn lớn nhất là công tác giải phóng mặt bằng (GPMB) tại các tỉnh, thành phố còn gặp nhiều khó khăn và chậm, liên quan đến việc xác định giá đền bù, việc bố trí lực lượng GPMB chưa đáp ứng đủ nhu cầu của nhiều dự án trên cùng một địa bàn...

Bên cạnh đó, trong các tháng đầu năm 2019, các chủ đầu tư tập trung giải ngân vốn kế hoạch năm 2018 kéo dài sang năm 2019, nên việc giải ngân vốn đầu tư công cho các dự án được giao kế hoạch năm 2019 đạt thấp.

Đối với nguồn vốn trái phiếu chính phủ (TPCP), Bộ Tài chính cho biết, kế hoạch vốn TPCP bố trí cho Dự án Thu hồi đất, bồi thường hỗ trợ tái định cư Cảng hàng không quốc tế Long Thành rất lớn, lên đến 4.500 tỷ đồng và chiếm 46,47% kế hoạch vốn TPCP năm 2019 đã giao cho khối các địa phương, nhưng đến nay vẫn chưa giải ngân được.

Từ phía Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhận định, việc giải ngân chậm do cả nguyên nhân khách quan và chủ quan, nhưng nguyên nhân chủ quan là chủ yếu.

“Cùng một mặt bằng quy định pháp luật nhưng vẫn có 6 bộ, ngành, 13 địa phương đạt tỷ lệ giải ngân trên 50%, còn các bộ, ngành, địa phương khác lại rất chậm. Trước hết là tâm lý chủ quan khi kế hoạch vốn đầu tư công được phép thực hiện và giải ngân trong 2 năm, dẫn tới việc không quyết liệt ngay từ đầu năm”, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh.

Đáng lưu ý, theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, nhiều nguyên nhân, tồn tại trước đây vẫn chưa được xử lý triệt để. Cụ thể là: năng lực một số chủ đầu tư còn hạn chế, chưa nắm bắt kịp thời, đầy đủ các thủ tục đầu tư, xây dựng; chậm trễ trong công tác chuẩn bị hồ sơ mời thầu, đấu thầu; chưa sâu sát, đôn đốc, kiểm tra, giám sát các đơn vị tư vấn, các nhà thầu thi công kịp thời; chậm triển khai các thủ tục và các vấn đề liên quan đến công tác giải ngân của các dự án. Công tác đền bù, GPMB gặp khó khăn, vướng mắc kéo dài do thiếu sự phối hợp chặt chẽ giữa chủ đầu tư, nhà thầu và chính quyền địa phương.

Bên cạnh đó, công tác chỉ đạo, điều hành, đôn đốc hoàn thiện thủ tục, triển khai thi công, hoàn thiện hồ sơ giải ngân của các cấp, các ngành chưa quyết liệt, xuất hiện tâm lý ngại hoàn thiện thủ tục, ngại triển khai do chưa nắm vững quy định pháp luật, sợ trách nhiệm...

Tăng cường trách nhiệm người đứng đầu

Theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, trong 6 tháng cuối năm, các bộ, ngành và địa phương cần quyết liệt triển khai thực hiện một số giải pháp.

Trước hết, cần thực hiện nghiêm túc Nghị quyết số 70/NQ-CP ngày 3/8/2017 của Chính phủ về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu đẩy nhanh tiến độ thực hiện và giải ngân kế hoạch vốn đầu tư công. Trong đó, đặc biệt lưu ý quy định các dự án nếu đến 30/9 giải ngân đạt đưới 30% sẽ không được tiếp tục bố trí kế hoạch vốn năm sau.

Tăng cường trách nhiệm người đứng đầu trong việc đôn đốc, đẩy nhanh tiến độ thi công, tập trung hoàn thiện thủ tục pháp lý, nghiệm thu khối lượng, thủ tục thanh toán, quyết toán..., không để dồn vào cuối năm, tránh tình trạng đùn đẩy, kéo dài thời gian nhằm né tránh trách nhiệm.

UBND tỉnh Đồng Nai phối hợp với Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư trong việc hướng dẫn thủ tục thẩm định và phê duyệt dự toán, thanh toán vốn đầu tư đối với Dự án Thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ tái định cư Cảng hàng không quốc tế Long Thành; hướng dẫn lập và thẩm định phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Khẩn trương, quyết liệt trong việc hoàn thiện thủ tục các dự án dự kiến giao kế hoạch năm 2019 theo đúng quy định, hoặc có phương án điều chỉnh kế hoạch kịp thời, phối hợp chặt chẽ với các cơ quan tổng hợp để giao nốt kế hoạch vốn năm 2019 đúng quy định của pháp luật.

Tin cùng chuyên mục