Điều gì xảy ra nếu OPEC loại Nga khỏi thoả thuận sản lượng khai thác dầu?

Ảnh minh hoạ - Ảnh: Reuters.

Một số thành viên của Tổ chức Các nước xuất khẩu dầu lửa (OPEC) đang xem xét ý tưởng loại Nga khỏi một thoả thuận về sản lượng khai thác dầu, trong bối cảnh các biện pháp trừng phạt của phương Tây bắt đầu hạn chế khả năng của Nga trong việc tăng sản lượng dầu - nguồn tin là quan chức OPEC tiết lộ với tờ Wall Street Journal.

Theo tờ báo này, việc loại Nga thoả thuận sản lượng có thể mở đường để Saudi Arabia, Các tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE) và các nước khác trong OPEC bơm thêm nhiều dầu. Đây là điều mà Mỹ và Liên minh châu Âu (EU) đã kêu gọi OPEC thực hiện kể từ khi chiến tranh Nga-Ukraine đẩy giá dầu thế giới nhảy vọt qua mốc 100 USD/thùng.

Năm ngoái, Nga - một trong 3 nước sản xuất dầu lớn nhất thế giới - nhất trí với OPEC và 9 nước ngoài OPEC khác về việc sẽ tăng sản lượng khai thác dầu hàng tháng. Tuy nhiên, sản lượng dầu năm nay của Nga được dự báo giảm khoảng 8%. Hiện chưa rõ Nga có đồng ý với việc nước này bị loại khỏi thoả thuận sản lượng của hay không.

OPEC và 10 nước ngoài khối này hợp thành liên minh OPEC+.

Đến nay, OPEC chưa có động thái chính thức nào về tăng sản lượng dầu mạnh hơn để bù đắp cho phần sản lượng mất mát của Nga. Tuy nhiên, một số nước vùng Vịnh đã bắt đầu lên kế hoạch tăng sản lượng nhanh hơn sau vài tháng nữa - nguồn tin tiết lộ.

OPEC+, với 13 thành viên OPEC và 10 nước ngoài OPEC dẫn đầu là Nga, sẽ có cuộc họp về sản lượng vào ngày thứ Năm tuần này. Theo dự báo, liên minh sẽ phê chuẩn kế hoạch tăng sản lượng khai thác dầu thêm 432.000 thùng/ngày so với mức bình quân của tháng trước trong vòng 1 tháng, như đã thoả thuận từ trước nhằm đưa sản lượng dầu của cả liên minh trở lại mức trước đại dịch.

Mỹ và EU vẫn cho rằng tốc độ tăng sản lượng như vậy là không đủ để bình ổn thị trường dầu, nhưng OPEC+ từ chối hành động mạnh hơn và giữ vững kế hoạch đã vạch ra - một kế hoạch mà Nga giữ vai trò chủ chốt.

Dù không phải là một thành viên OPEC, Nga đã phối hợp điều tiết sản lượng dầu với OPEC kể từ năm 2016. Liên minh OPEC+ kiểm soát hơn một nửa sản lượng dầu của thế giới, mang lại cho Moscow một ảnh hưởng lớn đối với thị trường.

Giờ đây, các nước thành viên của OPEC, đặc biệt là nhóm chủ chốt gồm các nước ở vùng Vịnh, đã bắt đầu bàn đến việc liệu Nga có phải dừng tham gia vào việc tăng sản lượng theo kế hoạch của liên minh - nguồn tin cho hay. Sản lượng dầu của Nga đã giảm kể từ khi Tổng thống Vladimir Putin hạ lệnh mở “chiến dịch quân sự đặc biệt” ở Ukraine. Theo chính dự báo của Nga, sản lượng dầu của nước này sẽ còn tiếp tục giảm.

“Tất cả chúng tôi đều nhất trí rằng về mặt kỹ thuật, Nga không còn tham gia thực chất vào thoả thuận sản lượng nữa”, một quan chức OPEC nói với Wall Street Journal.

Nguồn tin cho biết OPEC bắt đầu thảo luận viề việc loại Nga khỏi thoả thuận sản lượng từ trước khi Liên minh châu Âu (EU) nhất trí cấm vận dầu Nga và không cho phép các công ty bảo hiểm cung cấp hợp đồng cho dầu Nga. Tuy nhiên, lệnh cấm vận này đã khiến OPEC đẩy mạnh cuộc thảo luận về vấn đề này.

Trước đây, OPEC từ hoãn các yêu cầu về sản lượng đối với các thành viên gặp trở ngại, bao gồm Iran khi nước này bị trừng phạt hồi thập niên 1990. Libya, Venezuela và Iran hiện đều được miễn bất kỳ nghĩa vụ sản lượng nào trong OPEC. Về phần mình, Nga đã không đạt mục tiêu sản lượng, được gọi là hạn ngạch (quota) trong OPEC+, mấy tháng nay.

“Việc yêu cầu Nga phải đáp ứng sản lượng không còn nghĩa lý gì”, một quan chức OPEC nói.

Cho dù OPEC có làm gì, nhiều khả năng khối này vẫn sẽ cố gắng duy trì mối quan hệ đồng minh với Nga, chờ đến ngày sản lượng dầu của Nga hồi phục. Cho dù sản lượng dầu của Nga có giảm, nước này vẫn là quốc gia sản xuất dầu lớn thứ ba thế giới, chỉ sau Mỹ và Saudi Arabia.

Dù vậy, một số quan chức vẫn lo ngại rằng việc loại Nga khỏi thoả thuận sản lượng sẽ làm suy yếu sự gắn kết trong OPEC+. Nga vẫn duy trì ảnh hưởng lớn trong liên minh này, cho dù có tham gia vào việc tăng, giảm sản lượng hay không. Không có Nga, “khái niệm OPEC+ còn lại gì?” một quan chức OPEC đặt câu hỏi.

Trong tương lai, khi OPEC+ nhận thấy phải cắt giảm sản lượng - một việc luôn khó vì đồng nghĩa với các nước thành viên giảm nguồn thu – Nga sẽ dễ dàng từ chối. “Mối nguy của việc để Nga trở thành một nước không bị áp sản lượng dầu nằm ở chỗ trong tương lai, nếu OPEC+ phải giảm sản lượng, Nga sẽ không chấp nhận”, vị quan chức nói.

Trong mấy tuần gần đây, đại diện của Nga tại các cuộc họp nội bộ của OPEC+ về khía cạnh kỹ thuật của thị trường dầu đã gây sức ép đòi nhóm phải điều chỉnh giảm dự báo nhu cầu dầu trong bối cảnh giá tăng - nguồn tin là quan chức OPEC cho hay. Nếu OPEC nhận thấy nhu cầu dầu giảm xuống, nhóm này sẽ khó tăng sản lượng, theo nguồn tin.