Long Thành - TP.HCM: Hướng tới mô hình đô thị song sinh

(BĐT) - Nhiều ý kiến của chuyên gia, nhà quản lý đưa ra tại Hội thảo chuyên đề “Thúc đẩy kết nối Long Thành - TP.HCM” do Báo Tuổi Trẻ tổ chức chiều 27/6/2025 cho rằng, nên phát triển sân bay Long Thành theo hướng không còn chỉ là một sân bay mà thành đô thị sân bay hiện đại, xem đó là hạt nhân phát triển vùng, liên thông chặt chẽ với TP.HCM để thành cặp đô thị song sinh thực thụ.
Mô hình đô thị song sinh sẽ tích hợp chiến lược để tăng trưởng cân bằng
Mô hình đô thị song sinh sẽ tích hợp chiến lược để tăng trưởng cân bằng

Hạ tầng - “xương sống” của sự liên kết

Dự án sân bay Long Thành giai đoạn 1, bao gồm 1 nhà ga, 2 đường cất hạ cánh, khởi công ngày 5/1/2021, dự kiến hoàn thành cuối 2025, đưa vào vận hành, khai thác từ năm 2026. Đây là công trình đạt cấp 4F theo phân cấp của Tổ chức Hàng không dân dụng quốc tế, công suất 25 triệu hành khách và 1,2 triệu tấn hàng hóa/năm.

Theo ông Nguyễn Cao Cường - Phó Tổng Giám đốc Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV), băn khoăn lớn nhất hiện nay khi sân bay Long Thành đưa vào vận hành là việc kết nối giao thông với các địa phương phía Nam, nhất là với TP.HCM. Bởi, nếu thời gian di chuyển giữa sân bay Tân Sơn Nhất và Long Thành mất 5 - 6 tiếng, hành khách sẽ quay lưng. Do đó, để sân bay Long Thành hoạt động hiệu quả, cần kết nối trung chuyển nhanh chóng và thuận tiện, đặc biệt là cho phép hành khách quá cảnh, để thu hút hãng bay và tạo lợi thế cạnh tranh.

Để đạt được mục tiêu này, việc đa dạng hóa hạ tầng giao thông là điều không thể thiếu. PGS.TS. Trần Quang Phú - Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Giao thông Vận tải cho rằng, cần có sự song hành giữa hạ tầng cứng (cao tốc, cầu, vành đai) với hạ tầng mềm (metro, đường sắt, trung chuyển hành khách), tránh phụ thuộc ô tô cá nhân, nếu không hiệu quả kết nối sẽ không cao. Ngoài các dự án như cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu, cao tốc Dầu Giây - Phan Thiết, đường Vành đai 3, đường Vành đai 4, cầu Phú Mỹ 2..., ông Trần Quang Phú đề xuất đẩy mạnh phát triển giao thông công cộng kết nối đa điểm: metro Suối Tiên - Biên Hòa - Long Thành và hệ thống cảng cạn ICD, logistics thông minh để hỗ trợ trực tiếp cho sân bay Long Thành.

Ông Trương Minh Huy Vũ - Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM cho rằng, vấn đề kết nối và liên kết vùng đã được bàn luận rất nhiều. Tuy nhiên, điểm mấu chốt là phải tìm cách để kết nối các động lực phát triển thành một vành đai công nghiệp, logistics, vành đai dữ liệu số… "Thực tế cho thấy, lâu nay sự phát triển giữa các địa phương đôi khi lại cạnh tranh lẫn nhau, thiếu tính bọc lót, dẫn đến kìm hãm sự phát triển. Đã đến lúc cần nâng tầm cạnh tranh mang tính khu vực, ít nhất là Đông Nam Á hoặc châu Á", ông Trương Minh Huy Vũ nhận xét.

Đô thị song sinh sẽ tích hợp chiến lược để tăng trưởng cân bằng

Tiến sĩ, Kiến trúc sư Hoàng Hữu Phê, đại diện Liên danh VIAR-NS-Coninco - đơn vị đoạt giải nhất trong cuộc thi tuyển “Ý tưởng quy hoạch chung đô thị sân bay Long Thành, tỉnh Đồng Nai và vùng phụ cận” - cho hay, phương án mà Liên danh đưa ra là quy hoạch tổng thể khu đô thị sân bay Long Thành và vùng phụ cận, bao gồm hơn 57.000 ha, trải rộng trên 3 huyện Long Thành, Thống Nhất và Cẩm Mỹ. Trong đó, khu vực đô thị sân bay Long Thành (Long Thành Aerotropolis) chiếm diện tích lớn nhất, hơn 43.000 ha, bao gồm toàn bộ địa giới hành chính huyện Long Thành nên rất thuận lợi cho hướng đi này.

TP.HCM hiện là trung tâm kinh tế đô thị với cảnh quan đô thị dày đặc, nhà chọc trời nổi bật cùng kiến trúc lịch sử và văn hóa sôi động. Trong khi đó, đô thị sân bay Long Thành được định hình như một môi trường đô thị tích hợp thiên nhiên và hướng tới tương lai. Với những đặc trưng trên của 2 đô thị, mô hình đô thị song sinh sẽ tích hợp chiến lược để tăng trưởng cân bằng.

Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM nhận định, trong đô thị sân bay Long Thành, khu thương mại tự do, logistics và cảng biển cần được kết nối, mở rộng để làm động lực cho lĩnh vực bất động sản và chuỗi logistics khu vực. Khi cả hai thành phố cùng củng cố thế mạnh của nhau trong khi giải quyết những thách thức chung sẽ bổ trợ cho nhau để phát triển bền vững.

Ông Huỳnh Tấn Lộc, Phó Giám đốc Sở Xây dựng tỉnh Đồng Nai chia sẻ, đến nay tỉnh Đồng Nai đã xác định các vị trí dự kiến thực hiện đầu tư khai thác theo mô hình phát triển đô thị theo định hướng phát triển giao thông công cộng (TOD) với quy mô khoảng 850 ha. Ngoài ra, trong phạm vi 5.000 ha, sân bay Long Thành theo quy hoạch chi tiết được phê duyệt cũng có các khu vực chức năng như thành phố sân bay, khu công nghiệp sân bay, trung tâm điều hành các hãng bay. Với những đặc điểm vượt trội này, thành phố sân bay Long Thành không chỉ phát triển độc lập mà còn trở thành một cực đối trọng quan trọng, cùng với TP.HCM hình thành mô hình đô thị song sinh - tối ưu hóa lợi thế của cả hai đô thị, tạo ra một sức bật tổng thể.

Nhiều chuyên gia thống nhất quan điểm rằng, nếu thiếu kết nối, Long Thành có thể chỉ dừng ở mức sân bay vận chuyển, không có hệ sinh thái phát triển bền vững; trong khi TP.HCM vẫn bị quá tải, ùn tắc, mất cân bằng vùng. Do đó, sức sống đô thị song sinh Long Thành - TP.HCM phụ thuộc không chỉ vào tiến độ xây dựng sân bay, mà nằm ở sự đồng bộ với hạ tầng kết nối đa chiều, mô hình quy hoạch tích hợp và cam kết chia sẻ phát triển vùng.

Tin cùng chuyên mục