Nhiều rủi ro khó lường do ảnh hưởng dịch bệnh Covid-19 khiến các chi phí mà nhà thầu phải trang trải đều tăng cao. Hơn nữa, biến động lớn về giá nguyên vật liệu; thời gian thi công buộc phải giãn, hoãn, kéo dài... cũng khiến nhà thầu phát sinh tăng chi phí.
 |
Ông Hà Tuấn Anh, Chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ Ninh Bình |
Trong khi đó, các khoản dự toán, chi phí, định mức mà nhà thầu đã ký trong hợp đồng đã rất lạc hậu so với tại thời điểm thi công. Với hợp đồng trọn gói, nhà thầu không được thanh toán thêm bất kỳ khoản chi phí phát sinh nào nên hoàn thành xong công trình thì lỗ nặng (dự phòng chi phí phát sinh trong loại hợp đồng trọn gói chỉ được 5 - 10%, trong khi thực tế chi phí phát sinh của nhà thầu khoảng 30 - 40%). Trên thực tế, rất nhiều chủ đầu tư áp dụng loại hợp đồng trọn gói để đỡ phát sinh thủ tục hành chính trong thanh quyết toán, tránh rủi ro tăng tổng mức đầu tư trong quá trình thực hiện. Nhiều gói thầu không thuộc phạm vi quy mô nhỏ vẫn được phê duyệt áp dụng loại hợp đồng trọn gói.
Tương tự, với loại hợp đồng theo đơn giá cố định, nhà thầu đang chịu rất nhiều rủi ro và thiệt hại về kinh tế do không thể đề xuất điều chỉnh giá trị thanh toán theo đơn giá, trong khi giá đất, cát, đá, sỏi, xi măng, sắt, thép, nhân công, máy móc thiết bị... phục vụ thi công đều tăng cao. Có nhiều công trình xây dựng, trong bối cảnh dịch Covid-19 bị kéo dài thời gian thi công, gánh nặng rủi ro về kinh tế đều dồn lên vai nhà thầu.
Để gỡ khó cho nhà thầu, đối với loại hợp đồng trọn gói và hợp đồng theo đơn giá cố định, Nhà nước nên bổ sung cơ chế cho phép nhà thầu được thanh toán điều chỉnh giá đối với một số loại vật liệu khan hiếm, một số máy móc thiết bị nhập khẩu do ảnh hưởng của dịch bệnh nên thiếu nguồn cung trên thị trường.
