|
| Khu vực doanh nghiệp chế biến, chế tạo, được kỳ vọng là điểm sáng của nền kinh tế. Ảnh: Lê Tiên |
Dựa vào dữ liệu phân tích, Nhóm nghiên cứu của VEPR dự báo tăng trưởng GDP năm 2017 ở mức thấp hơn.
Tránh tâm lý buông lỏng ổn định vĩ mô
Đại diện cho Nhóm nghiên cứu của VEPR, TS. Nguyễn Đức Thành nhận định, mặc dù tăng trưởng thương mại dần hồi phục cùng với triển vọng tốt trong thu hút vốn FDI, nhưng mục tiêu tăng trưởng 6,7% cho năm 2017 mà Chính phủ đang đặt ra là một ngưỡng cao.
Theo TS. Nguyễn Đức Thành, nhiều dấu hiệu cho thấy lạm phát đang quay trở lại, và mục tiêu kiểm soát lạm phát ở mức 4% cho năm 2017 là không dễ dàng. Khi lạm phát vượt 5%, lãi suất danh nghĩa sẽ phải điều chỉnh tăng, có thể gây ảnh hưởng tới sản xuất kinh doanh và thị trường tài chính, tác động bất lợi đến tăng trưởng kinh tế nói chung. Vì vậy, Nhóm nghiên cứu của VEPR cho rằng, các mục tiêu mà Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ hai khóa XIV (tháng 11/2016) là tương đối tham vọng, để đạt được đòi hỏi quyết tâm lớn và những điều kiện thuận lợi.
Về kịch bản tăng trưởng và lạm phát cho từng quý trong năm 2017, Nhóm nghiên cứu dự báo, quý I tăng trưởng GDP và tỷ lệ lạm phát đều là 5,8%; quý II là 6,2% và 5,8%; quý III là 6,6% và 6,2%; quý IV là 6,7% và 5,9%. Như vậy, trung bình cả năm, tăng trưởng đạt 6,4% và lạm phát là 5,9%. Do đó, Nhóm nghiên cứu vẫn giữ quan điểm cho rằng cần tránh tâm lý nôn nóng đạt mục tiêu tăng trưởng cao dẫn tới buông lỏng ổn định vĩ mô.
Cùng với đó, việc kiểm soát chi ngân sách vẫn là một thách thức khá lớn, đặc biệt đối với các khoản mục chi thường xuyên. Trước tình trạng thu ngân sách chỉ đủ cho các khoản chi này, Chính phủ buộc phải vay vốn để bù đắp thâm hụt và tiếp tục đầu tư phát triển, dẫn tới nợ công ngày càng tăng cao. Vì vậy, VEPR cho rằng, Chính phủ cần phải thực hiện nghiêm túc chính sách tinh giản biên chế, cắt giảm chi thường xuyên, đồng thời nên cắt bỏ những khoản chi phí dành cho khu vực hội, đoàn thể...
Nhóm nghiên cứu của VEPR cho rằng, hoạt động của khu vực doanh nghiệp, đặc biệt là khối doanh nghiệp chế biến, chế tạo, được kỳ vọng sẽ là điểm sáng của kinh tế Việt Nam năm 2017. Nghị quyết 19 và Nghị quyết 35 của Chính phủ trong năm 2016 được kỳ vọng sẽ giúp giảm bớt các thủ tục hành chính không cần thiết cũng như hỗ trợ và phát triển doanh nghiệp, đặc biệt là khối doanh nghiệp tư nhân. Tuy nhiên, cần có thời gian để đạt được sự phối hợp và nhất trí giữa các cơ quan thực thi 2 nghị quyết này. Qua đây cũng cho thấy, thị trường và các nhà đầu tư đang theo dõi chặt chẽ quyết tâm cũng như khả năng của Chính phủ trong việc thực thi những chính sách mới một cách hiệu quả.
Cảnh giác với những cú sốc từ bên ngoài
Ngoài những vấn đề nội tại cố hữu của nền kinh tế nội địa, Nhóm nghiên cứu của VEPR cũng chỉ ra rằng, tình hình kinh tế thế giới đầy bất trắc cũng sẽ gây ra những ảnh hưởng không nhỏ tới Việt Nam như: Cục Dự trữ liên bang Mỹ (FED) tăng lãi suất cơ bản; giá dầu tăng trở lại, TPP đang gặp trở ngại bởi phản ứng của Tổng thống Mỹ Donal Trump...
Theo Nhóm nghiên cứu, việc FED tăng lãi suất cơ bản đồng thời gợi mở khả năng sẽ có 3 đợt tăng lãi suất trong năm 2017 không chỉ ảnh hưởng tới nền kinh tế Mỹ, mà còn ảnh hưởng tới kinh tế toàn cầu, trong đó có Việt Nam. Một trong những thay đổi rõ rệt nhất là sự lên giá của đồng USD. Trong khi đó, đồng Việt Nam hiện vẫn đang được neo giữ với USD sẽ có xu hướng tăng giá thực so với các đồng tiền còn lại. Điều này có thể gây ra những tác động tiêu cực tới hoạt động xuất khẩu và làm trầm trọng hơn tình trạng thâm hụt cán cân thương mại trong năm tới.
Và khi đồng USD tăng giá, Việt Nam có thể phải tăng lãi suất tiền gửi để giúp giữ giá trị đồng Việt Nam và giữ tiền trong hệ thống ngân hàng. Điều này có thể khiến mặt bằng lãi suất tăng, từ đó dẫn tới phản ứng dây chuyền trên thị trường bất động sản, làm giá có thể giảm hoặc tăng chậm hơn dự kiến (hạ nhiệt, nguội đi), và điều này có thể gây ra những rủi ro cho các dự án bất động sản vốn đã đang trong tình trạng nhạy cảm, dễ tổn thương. Tác động không tích cực này có thể lan sang hệ thống ngân hàng.
Theo Nhóm nghiên cứu, việc các nước xuất khẩu dầu đạt được đồng thuận về việc cắt giảm sản lượng khai thác kể từ tháng 1/2017 có thể đẩy giá dầu tăng trở lại. Mặc dù điều này là có lợi cho thu ngân sách, nhưng việc giá dầu thô và các mặt hàng năng lượng tăng trở lại có thể tạo ra sức ép lên lạm phát trong nước, vốn đã bị đẩy lên trong thời gian gần đây do việc điều chỉnh giá các nhóm dịch vụ công.
Cuối cùng, ảnh hưởng của việc Tổng thống Donald Trump phản đối ký kết TPP có thể khiến làn sóng FDI vào Việt Nam suy giảm. Điều này có thể gây ra một số hệ lụy nhất định, đòi hỏi sự cải cách tốt hơn điều kiện kinh doanh và năng lực sản xuất trong nước, nâng cao sức cạnh tranh, nhằm duy trì động lực tăng trưởng cho Việt Nam.
