|
| Thủ hiến Ontario Doug Ford (trái) và Tổng thống Mỹ Donald Trump |
Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 11/3 tuyên bố sẽ xem xét lại kế hoạch tăng gấp đôi thuế quan đối với thép và nhôm nhập khẩu từ Canada lên 50% sau khi bang Ontario của Canada nói sẽ dừng kế hoạch áp phụ phí 25% lên điện mà bang này bán cho Mỹ.
“Tôi sẽ xem xét, nhưng có lẽ là như vậy”, ông Trump nói với các nhà báo khi được hỏi liệu việc phía Canada xuống thang có dẫn tới việc ông rút lại lời đe dọa thuế quan mới nhất.
Tuyên bố trên được ông Trump đưa ra sau loạt diễn biến leo thang tuy ngắn nhưng đầy kịch tính trong cuộc chiến thương mại giữa Mỹ và Canada. Trước đó chỉ vài phút, Thủ hiến Ontario - ông Doug Ford và Bộ trưởng Bộ Thương mại Mỹ Howard Lutnick ra một tuyên bố chung nói họ sẽ gặp ở Washington vào ngày thứ Năm tuần này và Ontario sẽ dừng kế hoạch áp phụ phí đối với điện xuất khẩu sang Mỹ.
Trong tuyên bố chung, hai vị quan chức cho biết họ “đã có một cuộc thảo luận hiệu quả về quan hệ kinh tế Mỹ - Canada”. “Hai bên đều đang nóng và cần giảm nhiệt. Tôi nghĩ đây là một quyết định đúng đắn. Cả hai bên đều hiểu vấn đề điện và thuế quan là nghiêm trọng như thế nào”, ông Ford nói với báo giới.
Động thái “quay xe” của Thủ hiến Ontario diễn ra chỉ vài giờ sau khi ông Trump tuyên bố trên mạng xã hội rằng ông sẽ tăng gấp đôi thuế quan áp lên thép và nhôm Canada - thuế quan dự kiến có hiệu lực từ ngày thứ Ba (12/3) theo giờ Mỹ - lên 50%. Ông Trump còn dọa sẽ “tăng mạnh” thuế quan áp lên linh kiện ô tô Canada từ ngày 2/4 nếu Ottawa không dỡ thuế quan đối với các sản phẩm sữa và hàng hóa khác từ Mỹ.
Một động thái như vậy sẽ “về căn bản, vĩnh viễn đóng cửa hoạt động sản xuất ô tô ở Canada” - ông Trump cảnh báo. Ông cũng nhắc lại ý tưởng rằng Canada nên trở thành một phần của Mỹ và như thế “thuế quan sẽ hoàn toàn biến mất”.
Trước đó, ông Ford vào cuối tuần vừa rồi tuyên bố sẽ áp phụ phí 25% lên điện xuất khẩu sang 3 bang của Mỹ từ ngày thứ Hai và dọa sẽ cắt điện đối với các bang này nếu Mỹ áp thêm thuế quan lên hàng hóa Canada. “Nếu Mỹ leo thang, tôi không ngại cắt điện hoàn toàn đối với họ”, ông Ford nói tại một cuộc họp báo.
Canada là một nguồn cung cấp nhôm lớn cho hoạt động sản xuất công nghiệp ở Mỹ, và bang Ontario xuất khẩu điện sang các bang Michigan, New York và Minnesota của Mỹ. Theo ước tính của Bloomberg, New York nhập khẩu 4,4% lượng điện mà bang này tiêu thụ từ Canada vào năm 2023. Tỷ lệ điện nhập khẩu từ Canada trong cơ cấu điện của Minnesota và Michigan thập chí còn ít hơn.
Tuy mức thuế 50% không được áp, nhưng mức thuế dự kiến ban đầu 25% đối với thép và nhôm Canada vẫn sẽ có hiệu lực từ ngày 12/3 - cố vấn thương mại Nhà Trắng Peter Navarro nói với hãng tin CNBC.
Những pha “ăn miếng trả miếng” đầy căng thẳng trên cho thấy bản chất biến động và khó lường của thương mại thời chính quyền Trump 2.0, cũng như việc ông Trump gần như quyết định hoàn toàn tất cả các bước đi - giới phân tích nhận định. Nguồn thạo tin cho biết các chuyên gia trong ngành đã bị bất ngờ bởi tuyên bố tăng gấp đôi thuế quan lên thép và nhôm Canada của ông Trump, nghĩa là ông Trump có lẽ đã không tham vấn ý kiến của họ trước khi đưa ra tuyên bố này.
Cuộc chiến thuế quan lần này của ông Trump là một sự thay đổi lớn so với trong nhiệm kỳ trước của ông. Khi đó, thuế quan chủ yếu áp lên Trung Quốc và một số hàng hóa nhất định như thép và nhôm. “Tôi cho rằng câu chuyện bây giờ khác hẳn so với trước… Thị trường đã tin rằng ông Trump vẫn làm như cũ, chỉ nhằm mục đích đàm phán, nhưng hóa ra không phải như vậy”, ông Marc Short - người giữ vai trò chánh thư ký của Phó tổng thống Mike Pence trong nhiệm kỳ trước của ông Trump - phát biểu.
Khi mới bắt đầu nhiệm kỳ thứ hai, ông Trump áp thuế 25% lên hàng hóa của Canada và Mexico, nhưng sau đó lại hoãn thuế quan này trong 1 tháng. Sau khi mức thuế có hiệu lực vào tuần trước, ông lại miễn thuế trong 1 tháng cho các sản phẩm thuộc phạm vi USMCA - hiệp định thương mại tự do của Bắc Mỹ mà ông đã ký trong nhiệm kỳ đầu tiên.
Một đợt thuế quan khác đã được ông Trump lên kế hoạch có thể được triển khai sớm nhất vào tháng 4 tới. Ông chủ trương áp dụng các thuế quan “có đi có lại” nhằm cân đối với hàng rào thuế quan, phi thuế quan, và một số loại thuế nhất định - chẳng hạn thuế bán hàng chung 5% của Canada, được áp dụng cho hầu hết các giao dịch mua hàng hóa trong nước, hoặc thuế giá trị gia tăng (VAT) được áp dụng ở nhiều quốc gia.
Phát biểu ngày 11/3 tại Hội nghị Bàn tròn doanh nghiệp ở Washington, ông Trump trấn an giới lãnhd dạo doanh nghiệp về tác động của thuế quan. Ông nói rằng thuế quan mà ông đã áp đang mang lại “tác động tích cực rất lớn”. Đây là sự kiện có sự hội tụ của khoảng 200 CEO doanh nghiệp lớn của Mỹ như Tim Cook của Apple, Jamie Dimon của JPMorgan Chase, Mary Barra của GM và Doug McMillon của Walmart.
