Trung Quốc lo đối mặt với vấn đề giảm phát

Ảnh Internet

Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) của Trung Quốc trong tháng 3/2023 chỉ tăng 0,7% so với cùng kỳ năm 2022. Trong khi đó, lạm phát giá tiêu dùng tháng 3 tại Mỹ vẫn ở mức 5% dù đã giảm mạnh. Con số này ở Liên minh châu Âu (EU) là 8,3% và ở Anh 10,1%.

Giá cả hàng hóa, dịch vụ tại Trung Quốc đang đình trệ sụt giảm, bất chấp việc Ngân hàng Trung ương Trung Quốc (PBOC) giảm lãi suất và bơm tiền vào hệ thống tài chính để thúc đẩy tăng trưởng nền kinh tế, cũng như việc chính phủ nước này đã gỡ bỏ các biện pháp kiểm soát Covid-19 nghiêm ngặt vào cuối năm 2022.

Những bất ổn của nền kinh tế đã khiến các hộ gia đình tại Trung Quốc tiếp tục gửi tiết kiệm thay vì chi tiêu. Trong khi các doanh nghiệp vẫn giữ tâm lý thận trọng khi thực hiện các khoản đầu tư mới. Tất cả những điều này làm dấy lên nỗi lo về vòng xoáy giá cả - tiền lương đi xuống và khiến nền kinh tế càng khó phục hồi.

"Quan điểm cốt lõi của chúng tôi là nền kinh tế Trung Quốc đang giảm phát", ông Raymond Yeung, nhà kinh tế trưởng của ANZ Research tại Trung Quốc nhận định ngay sau khi Bắc Kinh công bố số liệu tăng trưởng quý I/2023.

Theo ông Raymond Yeung, dù nền kinh tế Trung Quốc tăng trưởng 4,5% trong quý I, song con số này chủ yếu phản ánh tác động từ việc nhu cầu tiêu dùng được giải tỏa sau 3 năm kìm nén vì các biện pháp phòng dịch. Nếu loại bỏ đi yếu tố này, tăng trưởng GDP của Trung Quốc chỉ khoảng 2,6%.

GDP Trung Quốc tăng 4,5% trong quý I/2023

Cung tiền M2 (gồm tiền mặt trong lưu thông và tiền gửi trong ngân hàng) của Trung Quốc đã tăng kỷ lục 5.600 tỷ USD trong 15 tháng qua. Trong khi đó, PBOC đang khuyến khích người dân chi tiêu nhiều hơn bằng cách tăng thanh khoản thông qua nhiều công cụ chính sách như nghiệp vụ thị trường mở và hạ tỷ lệ dự trữ bắt buộc của ngân hàng.

Tuy nhiên, người tiêu dùng Trung Quốc gần như tỏ ra không quan tâm trước những chính sách này. Thay vì tiêu tiền, họ lại tích trữ tiền mặt ở mức kỷ lục. Giới phân tích cho biết, phần lớn các khoản vay mới của hệ thống ngân hàng thời gian qua đều đến từ chính quyền các địa phương để trả nợ.

Giảm phát "đã bắt đầu"

Giảm phát được định nghĩa là sự suy giảm kéo dài và trên quy mô lớn của giá hàng hóa và dịch vụ nói chung. Nền kinh tế sẽ chịu thiệt hại trong môi trường giảm phát bởi người tiêu dùng và doanh nghiệp có thể ngừng chi tiêu bởi họ kỳ vọng giá sẽ tiếp tục giảm trong tương lai.

Tình trạng giảm phát đã khiến nền kinh tế Nhật Bản trì trệ trong những thập kỷ gần đây, và các quan chức nước này chỉ vừa mới thành công trong việc đảo ngược xu thế này vào năm ngoái.

"Giảm phát đã bắt đầu và nền kinh tế Trung Quốc đã rơi vào vùng suy thoái", ông Liu Yuhui, giáo sư tại Học viện Khoa học Xã hội Trung Quốc (CASS), nhận định và cho biết thêm rằng, nhịp đập của nền kinh tế thực vẫn còn "yếu" vì giá bất động sản và tài sản tài chính "không tăng".

Theo ông Liu Yuhui, các hộ gia đình Trung Quốc đang nợ nần chồng chất và không có khả năng, hoặc không sẵn sàng chi tiền.

Ảnh Internet

Phát tiền mặt?

Ông Yu Yongding, cựu Giám đốc Viện Kinh tế và Chính trị Thế giới tại CASS, bày tỏ quan điểm thận trọng hơn. Tuy nhiên, ông thừa nhận rằng nền kinh tế đang phải đối mặt với áp lực giảm phát.

"Theo tôi, dù nhận định "giảm phát đã bắt đầu" chưa hẳn chính xác, nhưng cũng không phải quá sai lầm. Khiến công chúng chú ý tới vấn đề giảm phát là hoàn toàn đúng đắn", ông Yu Yongding cho biết.

Trong khi đó, một cựu cố vấn PBOC đã thúc giục Bắc Kinh phát tiền cho người dân để kích thích tiêu dùng. Biện pháp trên từng được nhiều nền kinh tế lớn như Mỹ, Australia áp dụng. Tuy nhiên, chính phủ Trung Quốc hiếm khi tìm đến giải pháp này.

Li Daokui, giáo sư kinh tế tại Đại học Thanh Hoa, kêu gọi Trung Quốc phân phát 500 tỷ Nhân dân tệ (72,5 tỷ USD) dưới dạng chi phiếu tiêu dùng để thúc đẩy chi tiêu trong năm nay.

"Kể cả với những ước tính khiêm tốn nhất, 500 tỷ Nhân dân tệ phiếu tiêu dùng có thể thúc đẩy tiêu dùng chung lên tới 1.000 tỷ Nhân dân tệ. Chính phủ sẽ thu về ít nhất 300 tỷ Nhân dân tệ tiền thuế từ lượng tiêu dùng tăng lên. Do đó, Chính phủ sẽ chỉ mất 200 tỷ Nhân dân tệ để thúc đẩy 1.000 tỷ Nhân dân tệ tiêu dùng", ông Li Daokui cho biết.

Tuy vậy, PBOC đã bác bỏ những quan điểm về việc nền kinh tế Trung Quốc đang trải qua quá trình giảm phát và bảo vệ các chính sách hiện tại.