Tự tin với hành trang mới

Hợp tác quan trọng hơn bao giờ hết

Ông Phan Đức Hiếu, Ủy viên thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội

Tác động của dịch Covid-19 càng cho thấy tầm quan trọng và sự cần thiết phải cải cách thể chế một cách nhanh chóng và mạnh mẽ. Sự hợp tác, phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan trở nên quan trọng hơn bao giờ hết, cả quốc gia và quốc tế.

Về thể chế, chính sách, nhiều văn bản quy phạm pháp luật đã được ban hành nhanh chóng. Như vậy, trong bối cảnh mới, đòi hỏi việc ra quyết định phải nhanh, toàn diện và có tính dài hạn đối với những vấn đề khó (khó dự đoán), phức tạp (tác động đến mọi mặt đời sống kinh tế - xã hội), mới (chưa có tiền lệ).

Cùng với đó, cải cách thể chế, thủ tục hành chính theo hướng chuyển đổi số là cấp thiết và quan trọng. Tập trung hoàn thiện thể chế, chính sách pháp luật phù hợp với cơ chế thị trường và thông lệ quốc tế để phát triển nền khoa học Việt Nam. Các chính sách hỗ trợ người dân và doanh nghiệp trong phục hồi và phát triển kinh tế cần phải giảm tối đa thủ tục hành chính không hợp lý và ứng dụng mạnh mẽ công nghệ trong thực hiện, không để thủ tục trở thành rào cản, tạo sự không công bằng trong tiếp cận.

Về phía doanh nghiệp, có một số hạn chế nội tại mà chính họ phải nỗ lực vượt qua để nâng cao năng lực cạnh tranh, như: trình độ quản trị doanh nghiệp, kỹ năng kinh doanh, trách nhiệm xã hội, phương thức kinh doanh bền vững… Chủ động và hành động quyết liệt trong chuyển đổi số, thay đổi phương thức, mô hình kinh doanh hướng tới bền vững mới có thể vượt qua thách thức, biến cơ hội thành thành công.

Ba giải pháp thích ứng với bối cảnh mới

Bà Caitlin Wiesen, Trưởng đại diện Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) tại Việt Nam

Trong bối cảnh dịch Covid-19 vẫn còn hiện hữu, Việt Nam cũng như các quốc gia khác trên thế giới phải tiếp tục thích ứng với bình thường mới, đẩy mạnh đổi mới sáng tạo và đặc biệt là sự cần thiết áp dụng mô hình quản trị hiện đại, dự báo uyển chuyển và linh hoạt.

Theo đó, Việt Nam cần tiếp tục tập trung vào các chính sách phát triển kinh tế theo hướng xanh và bền vững, tránh rơi vào bẫy thu nhập trung bình. Trong ngắn và dài hạn, UNDP khuyến nghị, Chính phủ Việt Nam ngoài việc hỗ trợ các doanh nghiệp xuất khẩu chủ lực thì cần ưu tiên hỗ trợ doanh nghiệp trong nước đổi mới sáng tạo, ứng dụng công nghệ nâng cao năng lực quản trị, tiếp cận thị trường mới.

Đẩy mạnh đầu tư công, đặc biệt là trong lĩnh vực hạ tầng giao thông, năng lượng, giáo dục đào tạo… nhằm giúp doanh nghiệp hạ thấp chi phí sản xuất, nâng cao năng lực cạnh tranh. Việt Nam có thể cân nhắc các công cụ tài chính dài hạn mà các quốc gia phát triển đã sử dụng để đạt mục tiêu đề ra.

Chuyển đổi số sẽ làm thay đổi cấu trúc xã hội một cách căn bản. Vì vậy, dù Việt Nam có vị thế rất tốt để hưởng lợi từ Cách mạng công nghiệp 4.0 nhưng cần ý thức những rủi ro có thể gặp phải trong quá trình này.

Chuẩn bị tốt để đón sóng FDI

Ông Trịnh Văn Quang, Giám đốc Phát triển Dự án Vina CPK

Cùng với xu thế hồi phục của dòng đầu tư toàn cầu, các hoạt động sản xuất - kinh doanh đã khôi phục gần 90%. Nhiều nhà máy đã lên kế hoạch tăng công suất trở lại như giai đoạn trước đại dịch. Điều này đem đến sự lạc quan về triển vọng tăng trưởng trong năm 2022 cũng như củng cố niềm tin của nhà đầu tư nước ngoài.

Theo nhiều báo cáo của các tổ chức nghiên cứu quốc tế, Việt Nam vẫn là điểm sáng trong thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), nhất là dòng vốn FDI chất lượng cao. Tuy nhiên, thực tiễn dịch bệnh trong 2 năm qua đặt ra một yêu cầu cấp bách trong việc đón sóng FDI. Đó chính là sự phối hợp giữa các nhà đầu tư hạ tầng khu công nghiệp, khu kinh tế, khu chế xuất và chính quyền các địa phương trong việc phát triển đồng bộ kết cấu hạ tầng các khu công nghiệp mới gắn liền với việc quy hoạch đô thị, xây dựng các khu dân cư và dịch vụ tiện ích phục vụ cho người lao động như khu nhà ở công nhân, bệnh viện, trạm xá, trường mầm non, siêu thị… ngay gần các khu công nghiệp. Yêu cầu này nhằm đáp ứng điều kiện sinh hoạt cho người lao động tại các khu công nghiệp trên địa bàn, hạn chế việc di chuyển cơ học của người lao động.

Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh giải phóng mặt bằng, chuẩn bị các quỹ đất sạch với diện tích lớn, nâng cao chất lượng hạ tầng kỹ thuật và dịch vụ bên trong các khu công nghiệp, khu kinh tế và khu chế xuất để có thể đáp ứng ngay cho các nhà đầu tư nước ngoài khi đặt chân đến tìm hiểu, cũng như có thể cạnh tranh được với các nước trong khu vực trong việc thu hút các nhà đầu tư chiến lược.

Chủ động đón bắt cơ hội

Ông Nguyễn Quốc Hiệp, Chủ tịch Hiệp hội Nhà thầu xây dựng Việt Nam (VACC)

Năm 2022, triển vọng phát triển của doanh nghiệp nói chung và doanh nghiệp xây dựng nói riêng theo quan sát của VACC là khá sáng sủa.

Quan điểm về phòng chống dịch trong năm 2022 khác biệt so với năm 2021 với sự điều hành linh hoạt hơn, biện pháp mới, phòng chống dịch tích cực hơn, hạn chế tối đa ảnh hưởng tới hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Đáng chú ý, với chương trình phục hồi kinh tế lớn của Chính phủ, các dự án khởi động trở lại, tạo lượng công việc khá lớn cho ngành xây dựng.

Chuẩn bị cho kế hoạch quay trở lại sản xuất kinh doanh mạnh mẽ trong năm 2022, một trong những thách thức của doanh nghiệp, nhà thầu xây dựng là vấn đề nhân lực. Do đại dịch, việc huy động lực lượng công nhân từ tỉnh khác về Hà Nội, TP.HCM và các vùng có dự án là rất khó khăn. Đối với các doanh nghiệp lớn có ý định tham gia gói đầu tư công thì đều đang tích cực chuẩn bị, đầu tiên là sự chuẩn bị về nguồn nhân lực, khâu đào tạo nhân lực.

Tiếp theo là sự chuẩn bị về vốn. Các công ty xây dựng phần lớn là các doanh nghiệp nhỏ và vừa, có hạn chế, khó khăn lớn về vốn.

Nền kinh tế đang chờ đợi sự ra tay, dốc sức để hồi phục

Ông Huy Nam, chuyên gia tài chính - chứng khoán

Năm 2022, theo tôi, nền kinh tế Việt Nam sẽ có sự phục hồi và phát triển tốt, nhưng chưa đến mức có thể dùng từ “bứt phá” để mô tả. Hoạt động kinh tế luôn có tính liền mạch, nên qua 3 quý đầu năm 2021 rất khó khăn, tăng trưởng mạnh trong quý IV/2021, đạt kết quả năm 2021 ngoài mong đợi, có cơ sở để tin tưởng, lạc quan về triển vọng tăng trưởng năm 2022.

Tuy nhiên, ngoài di chứng đứt gãy chuỗi cung ứng toàn cầu, các điểm nghẽn giao thông và giao thương cần tháo gỡ kịp thời, sản xuất kinh doanh rất cần được hoá giải nhiều mặt khác.

Về vĩ mô, giải bài toán phát triển trong điều kiện kiềm chế lạm phát sẽ là vấn đề lưỡng nan với Chính phủ. Các toan tính tăng đầu tư công, ưu tiên tài trợ lĩnh vực nào, tập trung ở đâu cần có quyết sách tốt và sớm. Việc kiềm chế tín dụng ở các lĩnh vực nhạy cảm, điều tiết và điều hướng các nguồn tài chính vào các lĩnh vực ưu tiên phục vụ cho sản xuất cần được cân nhắc thích ứng hài hoà và kịp thời.

Đối với doanh nghiệp, việc khó đoán định các quyết định về kế hoạch sản xuất kinh doanh đặt doanh nhân vào thế khó. Khó khăn về tài chính sau hai năm chống đỡ dịch bệnh là vấn đề khác của không ít doanh nghiệp. Tôi nghĩ, lúc này lãnh đạo mỗi doanh nghiệp cần ngồi lại để có các hoạch định về quy mô, về sử dụng nguồn tài trợ, về tái cấu trúc... Với các diễn biến lao động như trong năm 2021, doanh nghiệp cũng có thể nghĩ đến việc mở rộng hay di dời hoạt động sản xuất về một số địa phương có điều kiện phù hợp để thu hút lao động.

Nền kinh tế như đang chờ đợi sự ra tay, dốc sức từ cao xuống thấp để có những bước đi vững trước kỳ vọng phục hồi hoạt động sản xuất kinh doanh và tiêu dùng bình thường cho năm 2022, thay vì chỉ là "bình thường mới".

Năng lực nội tại rất mạnh mẽ

Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA)

Sau cơn mưa trời sẽ sáng. Câu nói ngàn xưa ấy của cha ông ta ắt sẽ đúng như dự báo của tôi về sự phục hồi mạnh mẽ của nền kinh tế Việt Nam trong năm 2022. Bởi lẽ, đỉnh điểm của khó khăn ấy chính là năm 2021 khi đại dịch Covid-19 hoành hành, gây ra bao tang thương, mất mát, làm ngưng trệ mọi hoạt động sản xuất, kinh doanh, nhưng chúng ta cuối cùng đã chống đỡ và vượt qua được.

Năm 2022 chắc chắn vẫn còn khó khăn, nhưng không đến mức xảy ra những biến động khó lường như năm ngoái. Tôi nghĩ, qua đợt dịch bùng nổ vào năm 2021, người dân, doanh nghiệp, chính quyền các cấp cũng như Chính phủ đã có những bài học và kinh nghiệm quý báu để ứng phó trong tình hình mới. Việc tạo dựng tâm thế chủ động ứng phó với biến động chính là điều giúp cuộc sống của người dân, sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp và nền kinh tế phục hồi một cách nhanh chóng.

Người ta thường nói “trong nguy có cơ” là vì thế. Năng lực nội tại của mỗi người dân cũng như mỗi doanh nghiệp Việt Nam rất mạnh mẽ. Tuy nhiên, để phát huy tốt những giá trị ấy, phải biết tìm tiếng nói chung và hài hòa lợi ích. Về kinh tế, năm 2022 sẽ có những lĩnh vực bật dậy như kỳ vọng, mà bất động sản là một trường hợp. Mỗi khi các lĩnh vực trụ cột của nền kinh tế lấy lại được vị thế dẫn đầu, thì nền kinh tế sẽ nhanh chóng phục hồi và khởi sắc.

Tạo dựng văn hóa chia sẻ

Ông Nguyễn Anh Dương, Trưởng ban Nghiên cứu tổng hợp thuộc Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương (CIEM)

Các dự báo về năm 2022 nhìn chung đều thống nhất rằng kinh tế thế giới tiếp tục tăng trưởng dương, song với tốc độ giảm so với năm 2021.

Bối cảnh trên có thể ảnh hưởng đến việc thực hiện chính sách phát triển kinh tế - xã hội ở Việt Nam. Tuy nhiên, khác với khởi đầu năm 2021, giờ đây Việt Nam đã có “hành trang” bước vào năm 2022 với tỷ lệ tiêm vaccine cao hơn, tư duy điều hành chính sách quen hơn với “thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19” và ổn định kinh tế vĩ mô. Trên cơ sở ấy, chúng ta có điều kiện để bắt nhịp thực hiện Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế. Cơ hội từ các hiệp định thương mại tự do, đặc biệt là Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) cũng có thể tiếp sức cho cộng đồng doanh nghiệp. Nếu nỗ lực đạt được “cộng hưởng” của tất cả các yếu tố ấy, Việt Nam có thể kỳ vọng tăng trưởng kinh tế ở mức 6,3 - 6,5% năm 2022.

Thực tiễn ứng phó với các đợt dịch Covid-19 trong thời gian qua cũng đặt ra yêu cầu phải tiếp tục hoàn thiện cách tiếp cận của các cơ quan quản lý và cộng đồng doanh nghiệp. Một mặt, cải cách thể chế kinh tế thị trường cần nhanh và quyết liệt hơn nữa, gắn với minh định vai trò và thúc đẩy tương tác hiệu quả hơn giữa Nhà nước - thị trường - người dân. Mặt khác, vai trò của thông tin, thống kê càng trở nên thiết yếu hơn trong quá trình ra quyết định ở cả cấp độ tổng thể nền kinh tế và cấp độ doanh nghiệp. Chính ở đây, việc thúc đẩy ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số song hành với tạo dựng văn hóa tôn trọng, chia sẻ, khai thác và bảo vệ dữ liệu trở thành một điều kiện tiên quyết.