Gần đây, xuất hiện tình trạng giá vật liệu xây dựng “leo thang” chóng mặt, cung không đủ cầu, khiến nhiều gói thầu, công trình phát sinh chi phí ngoài dự toán. Đơn cử tại Đà Nẵng, có thời điểm giá cát xây dựng dao động từ 550.000 đến 700.000 đồng/m³, trong đó cát tô (cát vàng) có lúc vượt ngưỡng 700.000 đồng/m³. Nhiều đại lý vật liệu xây dựng tại Đà Nẵng báo giá cát xây dựng dao động từ 550.000 đến 750.000 đồng/m³, tăng gần 150.000 đồng so với tháng trước và cao hơn 200.000 đồng/m³ so với đầu năm 2025.
Không chỉ tăng giá, một số mỏ có trữ lượng khai thác lớn đang tạm dừng hoạt động nên nguồn cung vật liệu ngày càng thiếu hụt. Một lý do khác là các công trình trọng điểm như đường cao tốc, đường ven biển, các dự án kết nối quan trọng đã hút lượng rất lớn vật liệu nên quy hoạch mỏ cát, đất đá vẫn không đáp ứng đủ nhu cầu.
Trước tình trạng này, các doanh nghiệp, nhà thầu kỳ vọng có sự can thiệp mạnh mẽ và kịp thời từ phía cơ quan quản lý nhà nước để bình ổn thị trường vật liệu xây dựng. Để ổn định nguồn cung, theo tôi, cơ quan chức năng cần minh bạch thị trường vật liệu xây dựng; đồng thời xử lý nghiêm tình trạng găm hàng, trốn thuế, khai thác không hóa đơn. Việc quy hoạch lại vùng khai thác để giảm phụ thuộc vào một địa phương cũng là yêu cầu cấp thiết. Ngoài ra, cần tìm giải pháp để đưa vật liệu mới, vật liệu thay thế vào các gói thầu, ví dụ ban hành các tiêu chuẩn, quy chuẩn, định mức dự toán phù hợp, công bố giá kịp thời. Bên cạnh đó, cần định hướng nghiên cứu xây dựng cơ chế điều chỉnh giá hợp đồng linh hoạt, nhất là với các công trình đã ký trước đợt tăng giá mạnh và khuyến khích sử dụng các loại vật liệu thay thế để giảm áp lực nguồn cung.
