|
| Lao động là lĩnh vực đang có nhiều điều kiện kinh doanh, kiểm tra chuyên ngành gây khó khăn cho doanh nghiệp. Ảnh: Lê Tiên |
Sửa cơ học, giảm mức độ yêu cầu
Đánh giá hoạt động cải cách ĐKKD và KTCN lĩnh vực lao động, bà Nguyễn Minh Thảo, Trưởng ban Môi trường kinh doanh và Năng lực cạnh tranh thuộc Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) cho rằng, lao động là lĩnh vực đang có nhiều ĐKKD, KTCN gây khó khăn cho doanh nghiệp (DN). Lý do là, thời gian qua có rất ít ĐKKD gây khó cho DN được bãi bỏ, mà chủ yếu vẫn sửa dưới hình thức giảm mức độ yêu cầu về số lượng nhân sự hoặc giảm yêu cầu về quy mô diện tích của cơ sở vật chất.
Bà Thảo minh chứng, ĐKKD dịch vụ huấn luyện an toàn lao động, vệ sinh lao động đối với các tổ chức huấn luyện sau khi sửa đổi không có thay đổi gì đáng kể. Quy định trước khi cắt giảm là “có ít nhất 5 người huấn luyện cơ hữu huấn luyện nội dung chuyên ngành, thực hành; trong đó có ít nhất 3 người huấn luyện chuyên ngành phù hợp với chuyên ngành đăng ký huấn luyện và 1 người huấn luyện sơ cứu, cấp cứu tai nạn lao động”. Quy định sau khi cắt giảm là “có ít nhất 4 người huấn luyện cơ hữu huấn luyện nội dung pháp luật, nội dung nghiệp vụ, trong đó có 1 người huấn luyện nội dung chuyên ngành, thực hành phù hợp với chuyên ngành đăng ký huấn luyện, 1 người huấn luyện sơ cứu, cấp cứu tai nạn lao động”.
Tương tự, điều kiện cấp giấy chứng nhận đăng ký hoạt động giáo dục nghề nghiệp (trình độ sơ cấp) cũng chỉ giảm mức độ yêu cầu.
Đáng nói hơn, ĐKKD lĩnh vực lao động còn thể hiện phân chia quyền giữa các cơ quan quản lý nhà nước, gây khó khăn cho DN. “Trước đây, các DN hoạt động kiểm định kỹ thuật an toàn lao động xin cấp phép tại một đầu mối là Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, thì nay phải xin giấy phép của 10 bộ (Khoa học và Công nghệ; Xây dựng; Giao thông vận tải; Xây dựng; Lao động - Thương binh và Xã hội…) với cùng một nội dung công việc”, bà Thảo chỉ ra.
Trong nhiều trường hợp, các quy chuẩn, quy trình, biểu mẫu… về kiểm định an toàn lao động giống nhau, nhưng các bộ không thừa nhận kết quả của nhau mà vẫn yêu cầu tham gia đào tạo lại để được cấp chứng chỉ.
Bên cạnh đó, quản lý, KTCN cũng chậm cải cách, thậm chí còn gây khó khăn hơn cho DN.
Ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng ban Pháp chế thuộc Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam cho biết, những cải cách thuộc lĩnh vực lao động thời gian qua chưa được chú ý dù đây là lĩnh vực ảnh hưởng đến rất nhiều DN.
Theo ông Tuấn, Danh mục hàng hóa phải kiểm định về an toàn, vệ sinh lao động hiện quá nhiều, phân quyền chồng chéo, kiểm định trùng lặp, thiếu quy chuẩn kỹ thuật, quy trình kiểm định bất hợp lý… “Thông tư 53/2016/TT-BLĐTBXH quy định danh mục các loại máy, thiết bị, vật tư có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn vệ sinh lao động. Tuy nhiên, rà soát một số mặt hàng trong danh mục thấy thiếu quy chuẩn kỹ thuật tương ứng”, ông Tuấn nêu.
Cải cách cần thực chất
Căn cứ vào thực tế cũng như các thông tin đưa ra tại Hội thảo, TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng CIEM cho rằng, cải cách ĐKKD lĩnh vực lao động chủ yếu là sửa quy mô và số người, thiếu căn cứ khoa học. Trong bối cảnh cách mạng công nghiệp lần thứ 4 đang bùng nổ như hiện nay, những quy định như vậy là vô lý, cản trở đổi mới sáng tạo, kể cả góc độ quản lý cũng như góc độ DN. “Đây là những thay đổi cộng đồng DN không mong muốn, Chính phủ không mong muốn”, ông Cung nhấn mạnh.
Thừa nhận bất cập, ông Vũ Tiến Thành, Trưởng phòng Quản lý an toàn lao động thuộc Cục An toàn lao động khẳng định, bất cập trên là một thực tế và Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đang sửa đổi các quy định. Tuy nhiên, theo ông Thành, trong quá trình này, Bộ không nhận được đề xuất cắt giảm mặt hàng nào thuộc Danh mục hàng hóa phải kiểm định của các bộ liên quan.
Để cải cách ĐKKD và quản lý, KTCN thực chất, đại diện CIEM nhấn mạnh yêu cầu cần tiếp tục bãi bỏ các quy định về ĐKKD vô lý, cản trở sự phát triển của DN. Với sự chồng chéo quản lý của cơ quan nhà nước, cần thống nhất đầu mối về quản lý an toàn lao động… Ông Đậu Anh Tuấn đề xuất, cần phân chia rõ hàng hóa thuộc diện phải kiểm tra trước khi nhập khẩu, xuất xưởng, hàng nào kiểm tra khi lắp đặt sử dụng; công tác lấy ý kiến xây dựng quy chuẩn, quy trình kiểm định phải được làm kỹ lưỡng…
Đồng tình cần phải có hàng rào kỹ thuật với lĩnh vực an toàn, vệ sinh lao động, song một số DN cho rằng, các hàng rào này không nên đặt quá cao hơn mức cần thiết, tránh trở thành những cái bẫy đối với DN.
