Chuyển biến tích cực trong điều tra, khởi tố các vụ vi phạm

Tang vật vi phạm liên quan đến vụ nhập khẩu trái phép 10 container hàng hóa về cảng Đà Nẵng do Cục Điều tra chống buôn lậu chủ trì, phát hiện và được khởi tố trong quý 1/2022.

1 quý số vụ khởi tố bằng 50% cả năm 2021

Nếu chỉ nhìn vào những số liệu thống kê khô khan nêu trên thì chưa thể thấy sự nổi bật và chuyển biến về công tác chống buôn lậu của ngành Hải quan, nhất là công tác điều tra, khởi tố các vụ vi phạm hình sự. Khi đi sâu phân tích, so sánh có thể thấy, công tác chống buôn lậu trong quý đầu năm 2022 có sự chuyển biến đáng ghi nhận.

So với cùng kỳ năm ngoái, số vụ vi phạm tăng gần 600 vụ (tương đương 18,5%); trị giá hàng vi phạm, số tiền thu nộp ngân sách đều tăng cao với các con số lần lượt là 31,6% và 68%. Đáng chú ý, số vụ việc do cơ quan Hải quan khởi tố gấp 4 lần so với quý 1 năm ngoái.

Tại Hội nghị giao ban trực tuyến kết quả thực hiện công tác quý 1, chương trình công tác quý 2/2022 và quán triệt thực hiện Chỉ thị số 439/CT-TCHQ ngày 11/2/2022 (ngày 4/4), Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Nguyễn Văn Cẩn nhấn mạnh, chỉ trong quý 1 số vụ việc do cơ quan Hải quan khởi tố đã bằng 50% của cả năm 2021.

Tổng cục trưởng đánh giá, với sự chỉ đạo quyết liệt, cộng với hướng dẫn nghiệp vụ cụ thể từ Tổng cục, công tác chống buôn lậu, điều tra, khởi tố, nhất là tại các địa phương có sự chuyển biến tích cực. Điều này thể hiện qua công tác khởi tố các vụ án hình sự, đấu tranh với tội phạm ma túy xuyên quốc gia trong địa bàn hoạt động hải quan.

Nhìn vào thống kê số các vụ việc khởi tố cho thấy rõ hơn đánh giá của Tổng cục trưởng. Đơn cử như, riêng Cục Điều tra chống buôn lậu khởi tố 9 vụ, trong khi quý 1/2021 chỉ khởi tố được 1 vụ và cả năm 2021 chỉ có 11 vụ.

Ở các cục hải quan địa phương, cùng kỳ năm ngoái chỉ có 2 đơn vị có quyết định khởi tố với 4 vụ việc vi phạm gồm: Cục Hải quan Tây Ninh và Cục Hải quan Đắk Lắk (mỗi đơn vị 2 vụ).

Tuy nhiên, trong quý 1/2022, có 9/35 cục hải quan địa phương đã có các quyết định khởi tố vụ án hình sự gồm: Cục Hải quan Bình Phước, Cục Hải quan Tây Ninh, Cục Hải quan Cao Bằng, Cục Hải quan Hà Nội, Cục Hải quan Lạng Sơn, Cục Hải quan Quảng Bình, Cục Hải quan Quảng Trị, Cục Hải quan Quảng Nam và Cục Hải quan An Giang.

Trong đó, riêng Cục Hải quan Bình Phước khởi tố 3 vụ, các đơn vị còn lại mỗi đơn vị khởi tố 1 vụ. Có thể nói, đây là sự chuyển biến rất đáng ghi nhận.

Cục trưởng Cục Hải quan Bình Phước Nguyễn Văn Lịch cho biết, kết quả khởi tố trong quý 1 vừa qua là nỗ lực lớn của đơn vị và có sự chuyển biến đáng kể bởi trong năm 2021 toàn Cục chưa khởi tố được vụ án hình sự nào. Các vụ việc khởi tố do Cục Hải quan Bình Phước thực hiện liên quan đến vi phạm với mặt hàng hạt điều (đã được Tạp chí Hải quan thông tin-PV).

“Khi Cục Hải quan Bình Phước khởi tố vi phạm liên quan đến mặt hàng hạt điều tại thủ phủ của ngành điều, có một số ý kiến lo ngại điều này có làm ảnh hưởng đến sản xuất, kinh doanh của mặt hàng chủ lực ở địa phương hay không? Nhưng cơ quan Hải quan đã phân tích, việc điều tra, khởi tố, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm chính là động thái để làm lành mạnh hóa, tạo môi trường cạnh tranh công bằng, minh bạch cho cộng đồng doanh nghiệp, tạo điều kiện phát triển cho doanh nghiệp làm ăn chân chính và góp phần tạo sự phát triển bền vững cho hoạt động sản xuất, kinh doanh điều tại Bình Phước”, Cục trưởng Nguyễn Văn Lịch chia sẻ.

Vào cuộc đồng bộ

Một sự chuyển biến đáng ghi nhận khác liên quan đến công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm; chống buôn lậu, gian lận thương mại; chống thất thu ngân sách nhà nước, chính là ngoài Cục Điều tra chống buôn lậu, lực lượng kiểm soát hải quan ở các địa phương huy động sự vào cuộc đồng bộ, quyết liệt của các đơn vị nghiệp vụ, nhất là lực lượng kiểm tra sau thông quan (KTSTQ) và thanh tra, kiểm tra với nòng cốt là Cục KTSTQ và Vụ Thanh tra - kiểm tra.

Đối với công tác KTSTQ, Tổng cục Hải quan đã quyết liệt triển khai hiệu quả các chuyên đề, các nhiệm vụ trọng tâm, trọng điểm. Cụ thể, quý 1/2022, nhằm triển khai đồng bộ công tác KTSTQ đối với một số lĩnh vực quản lý, lực lượng KTSTQ đã nghiên cứu, đánh giá dấu hiệu rủi ro trong một số lĩnh vực quản lý về hải quan theo 7 chuyên đề. Từ đó, đã lập danh sách 202 doanh nghiệp trên địa bàn quản lý giao các cục hải quan tỉnh, thành phố thực hiện KTSTQ trong 6 tháng đầu năm 2022…

Về kết quả cụ thể, quý 1, toàn Ngành đã thực hiện KTSTQ 147 cuộc, trong đó có 42 cuộc tại trụ sở người khai hải quan, 105 cuộc tại trụ sở cơ quan Hải quan. Tổng số tiền ấn định thuế và xử phạt vi phạm hành chính là 85,36 tỷ đồng, đã thực thu vào ngân sách là 44,74 tỷ đồng.

Đáng chú ý, ngoài việc thu nộp ngân sách nhà nước, Cục KTSTQ đang tăng cường và nâng cao vai trò trong thực hiện thẩm quyền khởi tố các vụ án hình sự. Năm 2021, lần đầu tiên Cục KTSTQ đã khởi tố 1 vụ án hình sự (hiện vụ việc đang được cơ quan chức năng tiếp tục điều tra).

Về công tác thanh tra chuyên ngành (TTCN) năm 2022 theo kế hoạch đã được Bộ Tài chính phê duyệt, Tổng cục Hải quan đã ban hành Kế hoạch TTCN, Kế hoạch kiểm tra nội bộ (KTNB) của các cục hải quan tỉnh, thành phố năm 2022. Xây dựng kế hoạch kiểm tra việc thực hiện trình tự, thủ tục hải quan và công tác xác định trị giá đối với ô tô nhập khẩu theo loại hình H11.

Quý 1, toàn Ngành đã thực hiện 21 cuộc thanh tra, kiểm tra, trong đó 15 cuộc TTCN và 6 cuộc KTNB. Số tiền thuế kiến nghị truy thu trong toàn Ngành là 8,803 tỷ đồng, trong đó số thuế truy thu là 8,452 tỷ đồng, xử phạt vi phạm hành chính 351 triệu đồng, đã thu nộp, ngân sách 12,382 tỷ đồng (bao gồm số thu qua công tác thanh tra, kiểm tra năm 2021).

Trước tình hình vi phạm trong lĩnh vực hải quan ngày càng diễn biến phức tạp, ngành Hải quan đã kịp thời nhận diện và kịp thời có các kế hoạch, phương án đấu tranh cụ thể để khẳng định vai trò chủ công trên mặt trận đấu tranh phòng, chống tội phạm; chống buôn lậu, gian lận thương mại; chống thất thu ngân sách nhà nước.