|
| Việt Nam đang đẩy mạnh đầu tư hạ tầng với hàng loạt dự án lớn. Ảnh minh họa |
Đề xuẩt thay thế hệ thống định mức chi tiết
VACC cho biết, các định mức, đơn giá dù đã được Bộ Xây dựng điều chỉnh trong năm 2024 nhưng vẫn còn nhiều công việc có định mức chưa được điều chỉnh, cập nhật kịp thời so với thực tiễn, làm ảnh hưởng tới kết quả kinh doanh của nhà thầu. Mặt khác, trong công tác đền bù giải phóng mặt bằng, nhiều dự án không có đơn giá đền bù nên các nhà thầu gặp khó trong vấn đề xử lý. Hiệp hội kiến nghị Bộ Xây dựng xem xét thay thế dần từng bước hệ thống định mức chi tiết như hiện nay bằng hệ thống đơn giá tổng hợp cho một đơn vị sản phẩm để xác định giá gói thầu, tổng dự toán, tổng mức đầu tư.
VACC nêu vấn đề, thời gian tới, do sắp xếp lại đơn vị hành chính cấp tỉnh, nên hệ thống đơn giá do địa phương, tỉnh công bố sẽ không còn hiệu lực mà phải thay thế bằng hệ thống đơn giá khu vực hoặc đơn giá công trình để áp dụng cho các dự án thực hiện trên địa bàn nhiều tỉnh. Vì vậy, Hiệp hội đề nghị Bộ Xây dựng lập một đề án về việc sử dụng đơn giá, định mức mới để từng bước thay đổi việc quản lý chi phí xây dựng cho phù hợp tình hình.
VACC cũng đề nghị Bộ Xây dựng xem xét đề nghị Chính phủ sớm điều chỉnh giá tiền lương trong hệ thống đơn giá của ngành để giải quyết bất cập về tiền lương hiện nay (lương thợ lành nghề và kỹ sư chỉ bằng 30% số tiền thực phải trả)…
Chia sẻ về kết quả buổi làm việc vào ngày 5/6, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh đề nghị các đơn vị trực thuộc Bộ phối hợp với VACC và các doanh nghiệp để làm rõ nội dung kiến nghị. Trong đó, Bộ trưởng nhấn mạnh nội dung về thay thế hệ thống định mức chi tiết bằng hệ thống đơn giá tổng hợp cho một đơn vị sản phẩm; xây dựng hệ thống định mức, đơn giá tổng hợp cho các dự án trọng điểm quốc gia; nghiên cứu giải pháp cụ thể về chỉ định thầu trong các dự án trong điểm quốc gia; điều chỉnh giá tiền lương trong hệ thống đơn giá của ngành xây dựng…
Tăng liên kết, nâng cao năng lực để đảm đương dự án lớn
Theo VACC, hiện nay, khi tham gia các dự án sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước, nhà thầu sẽ phải tuân theo quy định về tiêu chuẩn đánh giá năng lực, kinh nghiệm thực hiện các hợp đồng tương tự trước đó. VACC cho rằng, với các công trình đặc biệt, nên vận dụng linh hoạt để nhà thầu Việt có cơ hội tham gia thực hiện, bởi với quy mô công trình đặc biệt chưa từng được thực hiện tại Việt Nam thì các nhà thầu trong nước khó có thể đáp ứng tiêu chí năng lực, kinh nghiệm thực hiện hợp đồng tương tự.
Tại buổi giao lưu, ông Nguyễn Quốc Hiệp - Chủ tịch VACC nhấn mạnh, Việt Nam đang đẩy mạnh đầu tư hạ tầng với hàng loạt dự án trọng điểm quốc gia, nhưng các doanh nghiệp, nhà thầu lại đang phân tán, thiếu liên kết. Cần một cơ chế hợp tác, phối hợp để có thể tạo thành những liên danh, tổ hợp nhà thầu đảm đương được các dự án, gói thầu lớn, đủ sức cạnh tranh với các nhà thầu quốc tế…
Ông Nguyễn Văn Luyến, Tổng giám đốc Tổng công ty Đầu tư phát triển hạ tầng đô thị UDIC cho biết, hiện hành lang pháp lý cho việc liên danh các nhà thầu đã được quy định tại Luật Đấu thầu, Luật Xây dựng; tuy nhiên vẫn có không ít thách thức trong thực tiễn. Trong nhiều trường hợp, hợp đồng liên danh quy định không chặt chẽ dẫn đến việc phân định trách nhiệm pháp lý khi có sự cố hoặc tranh chấp giữa các thành viên trong liên danh chưa rõ ràng, dẫn đến lúng túng trong xử lý, chủ đầu tư khó quy trách nhiệm khi dự án chậm trễ, các bên đổ lỗi cho nhau.
Ngoài ra, trong liên danh, các nhà thầu nước ngoài đánh giá chưa cao năng lực của nhà thầu trong nước dẫn tới việc phân chia công việc thiên lệch, thiệt thòi cho nhà thầu nội. Do đó, để việc liên danh phát huy hiệu quả thì nhà thầu trong nước cần nhận diện rõ và có giải pháp khắc phục các thách thức nội tại về quản lý, pháp lý, năng lực và tài chính của mình.
Ông Nguyễn Tuấn Anh, Phó Tổng giám đốc Tổng công ty Xây dựng Trường Sơn chia sẻ, với các dự án lớn, công trình trọng điểm quốc gia có quy mô từ vài nghìn tỷ đồng, tính chất đặc biệt thì không nhà thầu nào có thể một mình thực hiện, việc liên danh hay hợp tác để thành lập các tổ hợp nhà thầu là tất yếu. Cốt lõi của cơ chế liên danh hay tổ hợp nhà thầu chính là sự hợp lực của các nhà thầu lớn, nhà thầu có năng lực để cùng thực hiện một dự án.
Theo ông Tuấn Anh, việc liên danh hay hình thành tổ hợp nhà thầu nên phụ thuộc vào quy mô dự án và năng lực tài chính của doanh nghiệp và nên gồm các đơn vị có chuyên môn khác nhau đảm nhận các nhiệm vụ của gói thầu dựa trên việc lựa chọn đúng thế mạnh của từng thành viên để có sự rõ ràng, minh bạch về trách nhiệm, quyền lợi, tiến độ và phân chia khối lượng công việc ngay từ đầu, tránh xung đột lợi ích trong giai đoạn sau. Đây là vấn đề cốt lõi trong việc hình thành liên danh, tổ hợp nhà thầu.
Đề xuất giải pháp hướng tới tính khả thi trong việc tham gia các dự án trọng điểm, quy mô lớn thời gian tới, ông Nguyễn Quốc Hiệp cho rằng, cần nghiên cứu xây dựng cơ chế hình thành các tổ hợp nhà thầu, lấy các doanh nghiệp đã có kinh nghiệm đảm nhận các dự án nhóm A trong 5 năm trở lại đây làm hạt nhân của mỗi tổ hợp để cùng tham gia các dự án hạ tầng trọng điểm, trên cơ sở phát huy thế mạnh của từng thành viên.
Ông Nguyễn Văn Luyến cho rằng, cần hoàn thiện hơn các quy định về quyền lợi, nghĩa vụ và trách nhiệm của các thành viên trong liên danh nhà thầu hoặc tổ hợp nhà thầu trong quá trình đấu thầu và thực hiện hợp đồng. Ông Luyến cũng đặt vấn đề về việc cho phép các nhà thầu trong liên danh/tổ hợp được gộp chung năng lực tài chính, kỹ thuật khi dự thầu thay vì mỗi bên phải độc lập đáp ứng các yêu cầu đối với công việc mà thành viên đó đảm nhận.
