|
| Công ty gang thép Thái Nguyên đang ngập trong nợ nần vì dự án mở rộng giai đoạn 2 |
Ngày 13.12, Thanh tra Chính phủ đã chuyển hồ sơ 4 vụ việc có dấu hiệu vi phạm hình sự liên quan đến Dự án cải tạo và mở rộng sản xuất giai đoạn 2 - Công ty Gang thép Thái Nguyên (nay là Công ty cổ phần Gang thép Thái Nguyên- TISCO) sang Bộ Công an để tiếp tục điều tra.
Được biết các vụ việc này có liên quan trách nhiệm Chủ đầu tư TISCO, trách nhiệm của Bộ Công thương và đặc biệt là nhà thầu dự án - Tổng công ty xây dựng công nghiệp Việt Nam (Vinaincon) thuộc Bộ Công thương.
Việc chuyển hồ sơ sang Bộ Công an diễn ra trong quá trình Thanh tra Chính phủ thực hiện cuộc thanh tra toàn diện Dự án cải tạo và mở rộng sản xuất giai đoạn 2 do TISCO là chủ đầu tư.
Hồi cuối tháng 2, Thanh tra Chính phủ đã tổ chức công bố quyết định thanh tra toàn diện tại dự án này theo chỉ đạo của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc. Thời gian thanh tra dự kiến 40 ngày, nhưng sau đó đó đã phải bổ sung thêm do có nhiều tình tiết phức tạp.
Trước đó, TISCO đang đối mặt với hàng loạt khó khăn, có thể lâm vào tình trạng phá sản vì số nợ riêng với dự án mở rộng đã gấp 1,5 lần số vốn điều lệ 2.840 tỉ đồng của công ty.
Dự án cải tạo và mở rộng sản xuất giai đoạn 2 có tổng mức đầu tư 3.843 tỉ đồng được Thủ tướng cho phép năm 2005 với mục tiêu là đầu tư dây chuyền công nghệ sản xuất luyện kim (bao gồm khai thác chế biến quặng sắt) nhằm tạo ra năng lực sản xuất 500.000 tấn phôi thép/năm, sử dụng nguồn nguyên liệu quặng sắt trong nước. Dự án bao gồm 2 gói thầu chính. Một là gói thầu mỏ sắt Tiến Bộ: xây dựng nhà máy tuyển rửa quặng sắt công suất thiết kế 300.000 tấn quặng sắt tinh/năm, do nhà thầu trong nước trúng thầu, đã xây dựng hoàn thành đưa vào sản xuất tháng 5.2014, hiện nay đã đạt 100% công suất thiết kế.
Gói thầu thứ hai là xây dựng dây chuyền công nghệ luyện kim khu vực Lưu Xá, công suất 500.000 tấn phôi thép/năm do nhà thầu Tập đoàn xây lắp luyện kim Trung Quốc (MCC) đảm nhận thông qua đấu thầu quốc tế. Tháng 7.2007, chủ đầu tư là Công ty cổ phần gang thép Thái Nguyên và nhà thầu MCC đã ký hợp đồng EPC (thiết kế - E; cung cấp thiết bị - P; xây dựng và lắp đặt - C) với giá trị xấp xỉ 161 triệu USD (tương đương 2.587 tỉ đồng). Thời gian thực hiện 30 tháng.
Tuy nhiên, sau gần 1,5 năm khởi công, với lý do giá cả vật tư nguyên nhiên liệu tăng cao nằm ngoài tầm kiểm soát của Công ty cổ phần Gang thép Thái Nguyên và MCC, nên trong vòng 18 tháng không thể triển khai thực hiện thi công dự án theo tiến độ. Tháng 3.2009, phía MCC đề nghị cho tách phần xây dựng và lắp đặt (C) giao lại cho nhà thầu Việt Nam là Tổng công ty xây dựng công nghiệp Việt Nam (Vinaincon) thực hiện. Nhà thầu MCC chỉ chịu trách nhiệm phần E và P. Do năng lực nhà thầu Vinaincon hạn chế, không đảm bảo tiến độ, nên đầu năm 2011, Bộ Công thương cho phép Công ty cổ phần Gang thép Thái Nguyên và MCC được phép chọn thêm một số nhà thầu phụ trong nước vào thi công để đẩy nhanh tiến độ dự án. Thế nhưng đến tháng 6.2012 do thiếu vốn, các nhà thầu đã dừng thi công, rút người ra khỏi hiện trường và công trình ngưng trệ từ đó tới nay.
Điều đáng nói là chủ đầu tư lại khá "xông xênh" trong vấn đề trả tiền cho nhà thầu. Theo hồ sơ dự thầu, đối tác MCC chỉ yêu cầu thanh toán 90% giá trị thiết bị sau khi nhà thầu đã giao hàng cho chủ đầu tư. Nhưng trong hợp đồng, chủ đầu tư lại đồng ý thanh toán tới 95% giá trị thiết bị khi đã giao hàng, để rồi thực tế là doanh nghiệp đã thanh toán cho MCC tới hơn 93% giá trị thiết bị. Phần thiết bị này lại thiếu bộ phận quan trọng nhất là bộ điều khiển, nên chủ đầu tư dù muốn thuê nhà thầu khác thi công lắp đặt cũng không thể nào làm được.
Trao đổi PV mới đây, đại diện TISCO thừa nhận trong hơn 4.500 tỉ đồng đã rót vào dự án gang thép Thái Nguyên giai đoạn 2 hiện đang dở dang, chi phí ngân hàng lên tới hơn 1.200 tỉ đồng và bình quân mỗi ngày, doanh nghiệp phải trả khoảng 1 tỉ đồng tiền lãi.
