Đề xuất đổi cách tính tiền sử dụng đất để giảm giá nhà ở

Hiệp hội Bất động sản TP HCM (HoREA) vừa trình các sở ngành báo cáo thị trường địa ốc trên địa bàn 6 tháng đầu năm, trong đó đặc biệt nhấn mạnh cần đề xuất đổi cách tính tiền sử dụng đất để giảm giá nhà ở. Quan điểm của hiệp hội, nếu thay đổi cơ chế tính tiền sử dụng đất dự án có thể giảm giá thành nhà ở, tăng tính minh bạch và loại trừ cơ chế xin cho trên thị trường bất động sản.

Tiền sử dụng đất là một "điểm nghẽn" của thị trường bất động sản, là gánh nặng của doanh nghiệp và người tiêu dùng phải gánh chịu khi mua nhà. Đây là ẩn số, không minh bạch mà nhà đầu tư không thể tiên lượng trước khi quyết định đầu tư; là môi trường dễ phát sinh tiêu cực và tạo ra cơ chế xin cho. Để thị trường bất động sản vận hành thực sự theo cơ chế thị trường, HoREA kiến nghị 2 phương án sửa đổi cách tính tiền sử dụng đất.

Phương án 1: Nghiên cứu bỏ khái niệm tiền sử dụng đất, thay thế bằng sắc thuế sử dụng đất ở với thuế suất nhất định.

Cách làm này vừa minh bạch, vừa dễ tính toán và loại trừ được cơ chế xin cho. Hạn chế việc thu tiền sử dụng đất lần đầu quá lớn mà duy trì nguồn thu bền vững, lâu dài cho Nhà nước. Việc áp dụng thuế sử dụng đất sẽ giúp cho doanh nghiệp và người tiêu dùng không phải chịu gánh nặng tiền sử dụng đất như hiện nay. Doanh nghiệp có thể tiên lượng chi phí tạo lập quỹ đất khi đầu tư dự án. Nhà nước có nguồn thu thuế sử dụng đất ổn định, lâu dài.

Nếu theo phương án này, cần bỏ quy định Chính phủ ban hành khung giá đất định kỳ 5 năm một lần. Thay vào đó, nên giao trách nhiệm và toàn quyền cho cấp tỉnh ban hành bảng giá đất để đảm bảo thực hiện nguyên tắc "giá đất phù hợp với giá đất phổ biến trên thị trường. Việc thu tiền sử dụng đất đối với trường hợp chuyển mục đích sử dụng từ đất nông nghiệp sang đất ở, với mức thu bằng 15% (hoặc 20%) bảng giá đất (bao gồm hệ số điều chỉnh giá đất k) do UBND cấp tỉnh ban hành.

Phương án 2: Cải cách quy trình, thủ tục hành chính để việc xác định tiền sử dụng đất của doanh nghiệp được thực hiện minh bạch, nhanh chóng.

Theo quy định, thời gian thực hiện thủ tục hành chính về đất đai chỉ còn 5-30 ngày. Thế nhưng trong quy trình lập và thẩm định phương án giá đất dự án vẫn mất rất nhiều thời gian (trung bình 1-3 năm). Tình trạng này làm lỡ cơ hội đầu tư, kinh doanh, góp phần làm tăng giá thành nhà ở.

Do đó, HoREA đề nghị chỉ quy về Sở Tài chính là đầu mối chủ trì toàn bộ công tác thuê đơn vị tư vấn xác định giá đất, trình hội đồng thẩm định giá đất xác định tiền sử dụng đất dự án. Chủ đầu tư dự án được tham gia và được quyền nêu ý kiến tại cuộc họp của Hội đồng thẩm định giá đất. Doanh nghiệp cần được có ý kiến tại cuộc họp của Sở Tài chính khi xem xét chi phí giải phóng mặt bằng được khấu trừ vào tiền sử dụng đất phải nộp.

Hiệp hội cũng đề nghị bãi bỏ cơ chế đấu thầu chọn đơn vị tư vấn xác định giá đất hiện nay chỉ chọn đơn vị chào thầu với giá thấp nhất được trúng thầu (do quy định chi phí xác định giá đất, thẩm định giá đất do ngân sách chi). Có thể thay thế bằng cơ chế đấu thầu rộng rãi nhưng với tiêu chí chọn đơn vị tư vấn xác định giá đất có năng lực, có phương án xác định giá đất tối ưu, chứ không phải chọn đơn vị có giá thấp nhất.