|
| Hàng loạt dự án đường sắt quy mô lớn sắp được triển khai sẽ mang đến cơ hội cho nhiều ngành nghề, đồng thời mở ra sân chơi mới cho các nhà thầu Việt. Ảnh: Nhã Chi |
Tại Kỳ họp bất thường thứ 9 vừa qua, Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư Dự án Đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, kết nối Việt Nam với Trung Quốc. Trước đó, tại kỳ họp cuối năm 2024, Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam với tổng chiều dài tuyến khoảng 1.541 km. Hà Nội và TP.HCM sẽ dồn nguồn lực rất lớn để đầu tư hệ thống đường sắt đô thị. Các dự án đường sắt mang đến cơ hội rất lớn cho nhiều ngành nghề trong nền kinh tế, đồng thời mở ra sân chơi mới cho các nhà thầu xây dựng Việt Nam.
Cùng với những dự án lớn, việc thí điểm các cơ chế, chính sách đặc thù để phát triển đường sắt đô thị tại Hà Nội, TP.HCM đã được Quốc hội thông qua và nhiều chính sách mới để phát triển đường sắt cũng đang được đề xuất tại Luật Đường sắt (sửa đổi).
Sáng 10/3, trình bày Tờ trình Dự án Luật Đường sắt (sửa đổi) tại phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Danh Huy cho biết, Dự án Luật tập trung đẩy mạnh phân cấp, phân quyền trong hoạt động đường sắt; huy động tối đa nguồn lực phát triển hạ tầng đường sắt, trong đó ngân sách nhà nước giữ vai trò chủ đạo, thu hút mọi thành phần kinh tế tham gia kinh doanh đường sắt… Dự thảo Luật bổ sung quy định để huy động tối đa nguồn lực của địa phương, các thành phần kinh tế khác tham gia đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng đường sắt. Trong đó, có quy định về việc khuyến khích tất cả tổ chức, cá nhân tham gia đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng đường sắt thông qua các hình thức hợp đồng như BT, BOT, BTO, BLT, BTL...
Dẫn chứng việc Trung Quốc đã chi 20 tỷ USD trong 10 năm để vươn lên dẫn đầu thế giới về công nghệ đường sắt, Thứ trưởng Nguyễn Danh Huy nhấn mạnh rằng, Nhà nước cần có cơ chế thúc đẩy doanh nghiệp đầu đàn trong lĩnh vực đường sắt để từng bước làm chủ công nghệ. Theo ông Huy, doanh nghiệp Việt cần bệ phóng từ cơ chế đặc biệt như đặt hàng, ưu đãi vốn, đất, công nghệ để dẫn dắt ngành đường sắt.
Theo Thứ trưởng Bộ Xây dựng, Việt Nam đã làm chủ được nhiều công nghệ xây dựng đường sắt cơ bản. Hiện có 7 liên danh trong và ngoài nước sẵn sàng tham gia phát triển ngành đường sắt. Mục tiêu đến năm 2035, Việt Nam tự chủ hoàn toàn về công nghiệp xây dựng đường sắt. Bộ Xây dựng đã làm việc với Trường Hải, Thành Công, VinFast về việc tham gia phát triển sản phẩm công nghiệp đường sắt. Ông Huy cho rằng, để tiếp nhận và sản xuất thành công các sản phẩm như đầu máy, toa xe, cần tạo ra thị trường đủ lớn và có cơ chế bảo đảm đầu ra.
 |
Nhiều doanh nghiệp trong và ngoài nước sẵn sàng tham gia phát triển sản phẩm công nghiệp đường sắt. Ảnh: Tiên Giang |
Theo đó, Dự thảo Luật bổ sung nhiều quy định như một số sản phẩm công nghiệp đường sắt thuộc danh mục công nghệ cao sẽ được ưu tiên đầu tư; dự án đầu tư xây dựng đường sắt, công trình công nghiệp đường sắt có gói thầu được tổ chức đấu thầu quốc tế phải có điều kiện ràng buộc nhà thầu nước ngoài chuyển giao công nghệ và đào tạo nhân lực cho đối tác Việt Nam. Nhà thầu, chủ đầu tư các dự án xây dựng đường sắt và dự án mua sắm, đóng mới đầu máy, toa xe phải ưu tiên sử dụng sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ mà trong nước có thể sản xuất, cung cấp nhằm thu hút tối đa nguồn lực đầu tư, phát triển công nghiệp đường sắt, qua đó hình thành thị trường đủ lớn cho các ngành công nghiệp phụ trợ.
Thứ trưởng Huy nhận định, phát triển công nghiệp đường sắt đòi hỏi nguồn vốn lớn. Việc bổ sung quy định trong Luật sẽ bảo đảm thị trường đầu ra cho các doanh nghiệp tiên phong, giúp họ yên tâm đầu tư phát triển.
Trình bày báo cáo thẩm tra Dự Luật, ông Lê Quang Huy, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu, bổ sung các nguyên tắc như khuyến khích nội địa hóa và phát triển công nghiệp trong nước, thúc đẩy sự liên kết giữa công nghiệp đường sắt và các ngành công nghiệp phụ trợ; đổi mới công nghệ và chuyển giao công nghệ để cải thiện hiệu quả sản xuất, vận hành và nâng cao năng lực cạnh tranh; đồng bộ kế hoạch đào tạo, phát triển nguồn nhân lực tham gia nghiên cứu, hoạt động trong lĩnh vực đường sắt, tiến tới tự chủ về công nghệ…
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cũng yêu cầu thiết kế một chương mục riêng về cơ chế ưu tiên nguồn lực, công nghệ và đào tạo nhân lực chuyên sâu, học hỏi kinh nghiệm quốc tế...; thúc đẩy mô hình đô thị định hướng giao thông, tạo cơ chế thúc đẩy hiệu quả quỹ đất, phát triển đô thị thông minh, bền vững; thiết lập cơ chế liên ngành giữa trung ương và địa phương trong việc giải quyết các vướng mắc khi triển khai các dự án...
