|
| Thực tiễn tại Việt Nam cho thấy, trong hơn 600.000 DN, thì chỉ có 4.515 DN có quan hệ giao dịch liên kết phải thực hiện kê khai theo Nghị định số 20/2017/NĐ-CP. Ảnh minh họa: Lê Tiên |
Đối xử không bình đẳng?
Phản ánh những bức xúc của DN với lãnh đạo Bộ Tài chính, bà Nguyễn Thị Cúc - Chủ tịch Hội tư vấn thuế Việt Nam cho rằng, việc NĐ 20 đặt tỷ lệ khống chế 20% là chưa phù hợp với bối cảnh của Việt Nam, dù rằng quy định này là phù hợp với thông lệ quốc tế. Việt Nam chưa có quy định về mức vốn mỏng và tỷ lệ lãi vay với DN khác. Khi tỷ lệ 20% trên áp dụng với đơn vị có quan hệ liên kết có nghĩa là DN không có liên kết thì không bị khống chế.
Ngày 24/2/2017, Chính phủ ban hành Nghị định số 20/2017/NĐ-CP quy định về quản lý thuế đối với doanh nghiệp có giao dịch liên kết, có hiệu lực từ ngày 1/5/2017. Theo quy định tại Khoản 3, Điều 8 Nghị định 20, tổng chi phí lãi vay phát sinh trong kỳ của người nộp thuế được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp không vượt quá 20% của tổng lợi nhuận thuần từ hoạt động kinh doanh cộng với chi phí lãi vay, chi phí khấu hao trong kỳ của người nộp thuế. Quy định này không áp dụng với người nộp thuế là đối tượng áp dụng của Luật Các tổ chức tín dụng và Luật Kinh doanh bảo hiểm.
DN mới, vốn thấp thì cần vay để phát triển sản xuất kinh doanh (vay cổ đông, vay ngân hàng...), việc không chế lãi vay với các bên liên kết, trong khi quy định chưa khống chế vốn vay, dẫn tới khó khăn cho DN Việt Nam. Do đó, Bộ Tài chính cần xem xét lại quy định này để vừa phù hợp thông lệ quốc tế, vừa phù hợp với Việt Nam, tạo điều kiện DN kinh doanh và phát triển.
Vấn đề này vốn đã vấp phải sự phản ứng mạnh mẽ của nhiều DN và hiệp hội DN từ khi Nghị định này có hiệu lực (bắt đầu từ ngày 1/5/2017). Nhiều DN cho rằng có rất nhiều vướng mắc trong quá trình thực hiện NĐ 20, cũng như có nhiều điểm bất hợp lý, gây thiệt hại đến quyền lợi chính đáng của DN.
“Không thể nói là chỉ khống chế với khoản vay liên kết”
Đăng đàn trả lời thắc mắc này của DN, ông Cao Anh Tuấn - Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế giải thích về lý do ra đời NĐ 20, điều kiện tiên quyết của việc ban hành NĐ 20 là thực hiện khuyến nghị của các nước OECD và G20 (yêu cầu các nước phải tập trung chống chuyển giá xói mòn nguồn thu. Nước ta là nước thứ 100 gia nhập diễn đàn BEPS về chống xói mòn nguồn thu. BEPS đưa ra khuyến nghị về khống chế lãi vay trên EBITDA từ 10 - 30%. Sau khi cân nhắc với tình hình thực tế của Việt Nam, Chính phủ chọn 20% trên cơ sở khảo sát 12.000 tập đoàn trên toàn cầu. Như vậy là có cân nhắc tới tính phù hợp với thực tế của Việt Nam.
Đối với vấn đề khi DN có quan hệ liên kết giao dịch liên kết thì vay giữa các bên liên kết với bên độc lập phải xử lý như nhau. Theo ông Tuấn, điều này đã được BEPS đã khuyến nghị từ bài học kinh nghiệm của nước Anh.
Thực tế, Bộ Tài chính đã thanh tra một DN FDI có chuỗi siêu thị rất nổi tiếng ở Việt Nam. Công ty này đã dồn lợi nhuận về một công ty thuộc tập đoàn có tỷ lệ lãi vay trên 40 - 50% tổng chi phí, sau khi trả lãi vay tại nước gần Việt Nam - nơi có mức thuế thấp hơn, thì hạch toán lỗ.
Ông Tuấn giải thích thêm, theo chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Tài chính cũng đã nghiêm túc nghiên cứu lắng nghe, giao cho Vụ DN lớn và Thanh tra, và các vụ liên quan mời một số DN, tập đoàn trong nước trao đổi để xem xem các DN tính đúng chưa, mức độ ảnh hưởng ra sao... Tại sao không có một DN FDI nào thực hiện kinh doanh tại Việt Nam kêu về vấn đề này, vì họ biết rõ đây là cuộc chơi toàn cầu. Chúng tôi đã khảo sát 37.000 DN FDI là công ty con của các công ty đa quốc gia đóng tại Việt Nam, cho đến nay, chưa nhận được một văn bản kiến nghị nào về khống chế lãi vay, mà chỉ tập trung ở một số DN, tập đoàn lớn là DN Việt Nam thời gian qua dùng vốn vay nhiều. Chúng tôi cũng chia sẻ khó khăn với DN, song đã đến lúc các DN phải tính toán lại các khoản vay, giúp lành mạnh tình hình tài chính DN nói riêng và nền kinh tế nói chung. Đây là lộ trình ta thực hiện khống chế vốn mỏng với DN.
Ông Cao Anh Tuấn thông tin thêm, trong hơn 600.000 DN, thì chỉ có 4.515 DN có quan hệ giao dịch liên kết phải thực hiện kê khai theo NĐ 20. Trong số này, có 10% DN kê khai không có lãi, đang lỗ. Trong khi đó, hàng năm, ngành thuế thanh, kiểm tra 20% số lượng DN, giảm lỗ hàng chục nghìn tỷ đồng. Vậy, nếu thanh tra hết, thì có bao nhiêu DN thực chất không lỗ, đó cũng là vấn đề. Nếu chiếu vào DN có mức khống chế 20% như NĐ 20, thì có 423 DN, tức là 10% DN phải kê khai DN liên kết. So với số DN đang hoạt động thì chỉ chiếm 1%, thậm chí chưa được 1%.
Về những khó khăn của DN, đại diện Tổng cục Thuế ghi nhận, Bộ phải căn cứ vào những số liệu thống kê, xem xét mức độ ảnh hưởng so với số đông như thế nào, rồi từ đó mới đề ra các giải pháp.
