|
| Hầu hết các nghị định về điều kiện kinh doanh đang được soạn thảo không gửi lấy ý kiến doanh nghiệp. Ảnh: Quang Tuấn |
Cảnh báo “bình mới rượu cũ”
Theo ông Vũ Tiến Lộc – Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), hoạt động rà soát, loại bỏ ĐKKD bất hợp lý đang được triển khai, tuy nhiên thực tế kết quả đạt được vẫn chưa như kỳ vọng và chưa đi vào thực chất. Các bộ, ngành dường như đang thực hiện các hoạt động này một cách cơ học, đó là nâng các quy định từ cấp thông tư lên thành nghị định, trong khi vẫn giữ nguyên tính chất của quy định, chưa đánh giá về tính hợp lý và hiệu quả của các quy định về ĐKKD. Đồng thời, trong quá trình rà soát, nhiều cơ quan soạn thảo vẫn chưa tách bạch các điều kiện đầu tư kinh doanh để tiếp cận thị trường của các chủ thể với các quy định về quy trình sản xuất, tiêu chuẩn đối với chất lượng sản phẩm, dịch vụ.
Theo ông Đậu Anh Tuấn – Trưởng ban Ban Pháp chế của VCCI, mặc dù Thủ tướng Chính phủ cho phép rút gọn về trình tự, thủ tục trình các nghị định về ĐKKD, tuy nhiên, hầu hết các nghị định về ĐKKD đang được soạn thảo theo trình tự, thủ tục rút gọn với “8 không”, bao gồm: không đăng dự thảo trên mạng, không gửi lấy ý kiến doanh nghiệp, không tổ chức hội thảo, không đánh giá tác động, không tổng kết thi hành, không kiểm soát thủ tục hành chính, không bản thuyết minh, không bản giải trình, tiếp thu ý kiến.
Như vậy, theo ông Lộc, xét về bản chất, rất nhiều ĐKKD vẫn như cũ, mà chưa có sự sàng lọc, đánh giá để cân nhắc sửa đổi, loại bỏ ĐKKD bất hợp lý; cũng như chưa có sự đánh giá, xem xét trong 267 ngành, nghề kinh doanh có điều kiện có những ngành, nghề kinh doanh nào không thực sự cần thiết phải áp đặt về ĐKKD để kiến nghị loại bỏ khỏi Danh mục.
“Điều này đặt ra nhiều băn khoăn về sự minh bạch trong quá trình xây dựng, bởi cộng đồng doanh nghiệp là chủ thể bị điều chỉnh nhưng lại ít có cơ hội tham gia vào hoạt động xây dựng này. Và liệu chất lượng cũng như tinh thần của Luật Đầu tư về ĐKKD có được thực thi một cách đầy đủ và hiệu quả trong các nghị định này hay không?” - ông Lộc đặt vấn đề.
Cảnh báo nguy cơ trái luật rất lớn
Luật sư Trương Thanh Đức – Chủ tịch Công ty Luật BASICO, Trọng tài viên thuộc Trung tâm Trọng tài quốc tế (VIAC) và là thành viên Tổ công tác Thi hành Luật Doanh nghiệp và Luật Đầu tư 2014 cho rằng: “Sau 16 năm thực thi Luật Đầu tư 2005, số giấy phép con, tức là ĐKKD do các bộ, ngành và chính quyền địa phương ban hành trái luật không những không giảm đi mà còn không ngừng tăng vọt. Ngoài cuộc chiến tiếp diễn chống lại ĐKKD do các thông tư ban hành trái luật, nay còn phải đối mặt thêm các nghị định trái luật và luật trái luật. Mặc dù Luật Đầu tư năm 2014 đã quy định rõ danh mục 267 ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện, thế nhưng, đến thời điểm này, theo ông Trương Thanh Đức, đã xuất hiện thêm ít nhất 1 ngành, nghề kinh doanh thứ 268, đó là “Dự báo, cảnh báo khí tượng thủy văn” (Điều 54 Luật Khí tượng thủy văn năm 2015 về bổ sung danh mục ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện của Luật Đầu tư).
“Nếu vẫn không dứt khoát về quan điểm và tôn trọng quy định nêu trên của Luật Đầu tư, thì lại sẽ có nguy cơ không xác định được cụ thể bao nhiêu ngành, nghề kinh doanh có điều kiện ngoài con số 268. Ngay cả trường hợp ngành, nghề kinh doanh có điều kiện đã được quy định trong Luật Đầu tư năm 2014, nhưng nếu cứ chép lại ĐKKD mà không có cơ sở pháp lý thì không những gây khó khăn, cản trở hoạt động kinh doanh mà còn có nguy cơ trái Luật”, ông Đức cảnh báo.
Ông Lộc cho biết thêm, việc rà xét các ĐKKD không phải chỉ đến thời điểm 1/7 tới, mà mới là điểm khởi đầu. Trước đó, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ trưởng Bộ Tư pháp thừa ủy quyền trình UBTVQH đề nghị bổ sung Dự án Luật sửa đổi, bổ sung các Luật về đầu tư, kinh doanh vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2016 để Chính phủ trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ nhất Quốc hội khóa XIV. Bộ Kế hoạch và Đầu tư được giao chủ trì xây dựng Dự án Luật gửi Bộ Tư pháp thẩm định trước ngày 20/6/2016.
