|
| Quy định về bảo vệ cổ đông tốt sẽ đóng góp quan trọng làm cho doanh nghiệp trở thành công cụ kinh doanh an toàn, qua đó thúc đẩy huy động vốn đầu tư. Ảnh: Trần Đức Nghĩa |
Theo đánh giá của nhiều chuyên gia, nếu thực thi tốt cơ chế này sẽ khuyến khích nhiều cổ đông nhỏ yên tâm bỏ vốn đầu tư cũng như hạn chế tình trạng lạm quyền của cổ đông lớn.
Đề cập về điểm mới của Luật Doanh nghiệp 2020, ông Phan Đức Hiếu, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương (CIEM), thành viên Ban soạn thảo Luật nhấn mạnh, cách tiếp cận của Luật là chủ động nâng cấp khung khổ pháp lý, đặc biệt là nâng cấp quản trị doanh nghiệp (DN) đáp ứng những chuẩn mực tốt của quốc tế chứ không phải là khi thấy bất cập mới sửa luật. Thay đổi này dự kiến tác động quan trọng tới sự phát triển DN, thu hút vốn đầu tư.
Ông Hiếu cho biết: “Luật DN năm 2005 có quy định về quản trị công ty nhưng khi đo lường về khung pháp lý, Ngân hàng Thế giới (WB) đánh giá, quản trị DN ở vị trí thấp nhất trong các quốc gia, vị trí 170/170 quốc gia so sánh. Luật DN năm 2014 bắt đầu có cải cách hơn về quản trị DN, giúp Việt Nam liên tiếp tăng bậc trên bảng xếp hạng của WB, hiện xếp vị trí 87/190 quốc gia và vùng lãnh thổ so sánh”.
Báo cáo đánh giá quản trị các công ty niêm yết năm 2019 chỉ ra, thực tiễn quản trị DN cần phải được nâng cấp mạnh hơn khi chỉ số điểm đạt thấp, chỉ đạt 42/120 điểm.
Các vụ tranh chấp xảy ra tại các DN lĩnh vực cà phê hay xây dựng trong thời gian gần đây đặt ra nhiều vấn đề về quản trị DN. Nhìn ở khung khổ pháp lý, ý kiến của một số luật sư cho rằng, các tranh chấp này đều liên quan đến vấn đề quản trị DN. “Quản trị không tốt đã khiến doanh thu và lợi nhuận của Trung Nguyên - DN kinh doanh cà phê lớn của Việt Nam - bị sụt giảm đáng kể thời gian qua”, một luật sư chia sẻ. Nhìn rộng ra có thể thấy nhiều vụ việc liên quan đến tranh chấp giữa các cổ đông, cổ đông lớn lạm quyền, cổ đông nhỏ yếu thế trong những năm gần đây.
Vì vậy, ông Hiếu cho biết, Luật DN 2020 đã chủ động nâng cấp mức độ bảo vệ nhà đầu tư. Khi quy định về bảo vệ cổ đông tốt sẽ đóng góp quan trọng làm cho DN trở thành một công cụ kinh doanh an toàn, thông qua đó sẽ thúc đẩy huy động vốn đầu tư. Khi quản trị DN tốt sẽ mang lại nhiều lợi ích, đó là hiệu quả hoạt động của DN được cải thiện; định giá công ty cao hơn và cổ phiếu có giá trị cao hơn; cơ hội tiếp cận vốn tốt hơn…
Theo hướng này, Luật DN 2020 mở rộng mức độ, phạm vi quyền của cổ đông nhằm tạo điều kiện thuận lợi để cổ đông bảo vệ lợi ích hợp pháp của mình và khởi kiện trong trường hợp người quản lý lạm dụng địa vị, quyền hạn gây thiệt hại cho công ty và cổ đông; mở rộng quyền tiếp cận thông tin của cổ đông về tình hình hoạt động của công ty; tạo thuận lợi hơn cho cổ đông thực hiện quyền khởi kiện người quản lý...
Cụ thể, Khoản 2 Điều 115 Luật DN 2020 quy định, cổ đông hoặc nhóm cổ đông sở hữu từ 5% tổng số cổ phần phổ thông trở lên hoặc một tỷ lệ khác nhỏ hơn theo quy định tại điều lệ công ty có các quyền: Xem xét, tra cứu, trích lục sổ biên bản và nghị quyết, quyết định của hội đồng quản trị, báo cáo tài chính giữa năm và hàng năm, báo cáo của ban kiểm soát, hợp đồng, giao dịch phải thông qua hội đồng quản trị và tài liệu khác, trừ tài liệu liên quan đến bí mật thương mại, bí mật kinh doanh của công ty. Cổ đông, nhóm cổ đông này có quyền yêu cầu triệu tập họp đại hội đồng cổ đông trong trường hợp quy định tại Khoản 3 Điều này; yêu cầu ban kiểm soát kiểm tra từng vấn đề cụ thể liên quan đến quản lý, điều hành hoạt động của công ty khi xét thấy cần thiết… Luật cũng bãi bỏ quy định về thời gian sở hữu cổ phần “ít nhất 6 tháng liên tục” nhằm bảo vệ lợi ích hợp pháp của cổ đông.
Ông Phạm Ngọc Thạch, Phó Trưởng ban Pháp chế thuộc Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng, sửa đổi về quản trị của Luật sẽ góp phần quan trọng nâng cao mức độ bảo vệ nhà đầu tư, đặc biệt là hướng tới bảo vệ cổ đông thiểu số. Nếu cơ chế này được thực thi tốt, chắc chắn sẽ khuyến khích được nhiều cổ đông nhỏ yên tâm bỏ vốn đầu tư…
Đồng tình với quan điểm của VCCI, ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM chia sẻ, Luật DN 2020 có nhiều điểm mới quan trọng, trong đó có những sửa đổi về nâng cấp chất lượng quản trị DN Việt Nam. “Những thay đổi về quy định trong quản trị DN tại Luật chắc chắn sẽ góp phần nâng cao chất lượng quản trị của DN Việt Nam thời gian tới, từ đó đẩy mạnh phát triển DN, thu hút vốn, nguồn lực vào sản xuất kinh doanh”, ông Châu khẳng định.
