|
| Việc chỉ ra sai phạm trong kết luận thanh tra thường rất chung chung. Ảnh: Nhã Chi |
Từ đầu năm 2016 đến nay, qua công tác thanh, kiểm tra, thanh tra các địa phương đã phát hiện nhiều gói thầu nghiệm thu vượt giá trị xây lắp, khai tăng khối lượng thi công. Điển hình như qua kiểm tra 3 công trình do Trung tâm Y tế thị xã Thái Hòa, tỉnh Nghệ An làm chủ đầu tư, Thanh tra tỉnh Nghệ An đã phát hiện việc nghiệm thu, quyết toán sai khối lượng tại Công trình cơ sở vật chất và Công trình Nhà chức năng 6 phòng của Trung tâm Y tế này.
Tương tự, nhiều gói thầu của các địa phương như Hòa Bình, Thái Nguyên cũng bị phát hiện khai tăng khối lượng. Tại tỉnh Hòa Bình, qua thanh tra 17 công trình xây dựng trên địa bàn huyện Mai Châu đã phát hiện việc nghiệm thu vượt giá trị xây lắp, thi công thiếu khối lượng tại nhiều công trình, dự án. Còn tại tỉnh Thái Nguyên, qua thanh tra 22 công trình thuộc thị xã Phổ Yên cũng đã phát hiện nhiều gói thầu nghiệm thu tăng khối lượng.
Theo ông Nguyễn Chí Dũng, chuyên gia kiểm toán các công trình xây lắp, các sai phạm về đầu tư xây dựng tuy đã được gắn trách nhiệm với từng chủ thể, nhưng việc chỉ ra sai phạm trong kết luận thanh tra thường rất chung chung, trong khi những chiêu trò của chủ đầu tư, nhà thầu lại ít được chi tiết, công khai. “Cần chỉ rõ các sai phạm, nhất là việc chủ đầu tư và nhà thầu khảo sát, thiết kế bản vẽ thi công đưa vào hồ sơ đấu thầu xây lắp, nhưng không quy định cụ thể khối lượng khảo sát”, ông Dũng đề nghị, đồng thời yêu cầu tăng cường hơn nữa việc phát hiện các sai phạm có độ ẩn cao như: nhà thầu thi công sử dụng vật liệu không đúng chủng loại; thay đổi thiết kế ban đầu mà không xin phép hoặc xin phép nhưng chưa được đồng ý… để quy trách nhiệm cụ thể cho các cá nhân, tổ chức nếu để xảy ra sai phạm.
Nhiều thanh tra viên trong ngành xây dựng nhấn mạnh, chủ đầu tư phải là đơn vị chịu trách nhiệm về chất lượng công trình ở 3 giai đoạn: chuẩn bị, thực hiện và kết thúc đầu tư, đưa dự án vào sử dụng. Chính vì vậy, chủ đầu tư cần phải sâu sát từ việc lựa chọn nhà thầu đến việc kiểm tra chất lượng xây dựng trong quá trình thi công xây lắp, chất lượng vật liệu xây dựng.
Giải pháp để hạn chế các sai phạm về nghiệm thu, thanh toán khối lượng hoàn thành, theo một số thanh tra viên là cần chú trọng đối chiếu khối lượng nghiệm thu với khối lượng dự toán trúng thầu và hồ sơ thiết kế kỹ thuật được duyệt để phát hiện khối lượng nghiệm thu không đúng thiết kế, dự toán; khối lượng nghiệm thu khống. Ngoài ra, cần thực hiện đối chiếu đơn giá thanh toán với đơn giá trúng thầu để xác định việc thanh toán sai đơn giá; đối chiếu đơn giá thanh toán với đơn giá dự toán được duyệt, thông báo giá của địa phương trong từng thời kỳ thi công dự án (đối với chỉ định thầu), để phát hiện thanh toán không đúng đơn giá.
