|
| Trong giai đoạn vừa qua, nhìn chung, kết quả phát triển nhà ở xã hội chưa đạt kế hoạch đã đề ra. Ảnh: Bảo Tín |
Chưa đáp ứng kịp nhu cầu nhà ở của người dân
Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) cho biết, theo Văn bản 80/BC-BXD ngày 7/4/2023 của Bộ Xây dựng tổng hợp báo cáo của 60/63 địa phương tính đến hết năm 2022, cả nước đã hoàn thành 307 dự án nhà ở xã hội khu vực đô thị với khoảng 157.100 căn, đạt 41,7% kế hoạch và đang triển khai thực hiện 418 dự án với khoảng 432.400 căn.
Cụ thể, nhà ở xã hội dành cho công nhân khu công nghiệp đã hoàn thành 126 dự án với khoảng 62.700 căn hộ và đang triển khai 127 dự án với khoảng 160.900 căn hộ; nhà ở xã hội cho người có thu nhập thấp đô thị đã hoàn thành 181 dự án với khoảng 94.390 căn hộ và đang triển khai 291 dự án với khoảng 271.500 căn hộ.
Trong đó, TP.HCM đã hoàn thành đưa vào sử dụng 23 dự án nhà ở xã hội với 18.085 căn trong giai đoạn 2015 - 2020, đạt 75% kế hoạch và dự kiến triển khai đầu tư xây dựng 25 dự án nhà ở xã hội giai đoạn 2021 - 2025 với tổng số căn hộ là 30.610 căn.
Tuy nhiên, HoREA lưu ý, kết quả có 307 dự án với 157.000 căn hộ nhà ở xã hội đã hoàn thành đưa vào sử dụng là số lượng lũy kế từ năm 2011 đến nay, nên chưa cho thấy rõ kết quả phát triển nhà ở xã hội theo từng năm, nhất là trong các năm gần đây.
Báo cáo tổng kết năm 2020, 2021, 2022 của Bộ Xây dựng cũng cho thấy, công tác phát triển nhà ở xã hội của cả nước tiếp tục sụt giảm mạnh, chỉ hoàn thành 19 dự án nhà ở xã hội đưa vào sử dụng với 4.671 căn. Trong đó, năm 2020 hoàn thành 8 dự án với 1.677 căn, năm 2021 hoàn thành 5 dự án với 1.694 căn và năm 2022 hoàn thành được 6 dự án với 1.300 căn.
Ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch HoREA cho rằng, nhìn chung, kết quả phát triển nhà ở xã hội chưa đạt kế hoạch đã đề ra, chưa đáp ứng kịp nhu cầu nhà ở rất lớn của cán bộ, công chức, viên chức nhà nước, cán bộ lực lượng vũ trang, công nhân, lao động, người có thu nhập thấp đô thị và người nhập cư.
Mới đây, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 338/QĐ-TTg ngày 3/4/2023 phê duyệt “Đề án đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030”, trong đó đặt ra mục tiêu phát triển 428.000 căn nhà ở xã hội trong giai đoạn 2021 - 2025 và 572.000 căn nhà ở xã hội trong giai đoạn 2026 - 2030, nhưng kết quả đạt được còn rất khiêm tốn.
Cần phải tập trung nỗ lực xây dựng, hoàn thiện chính sách
Theo HoREA, để đạt được mục tiêu phát triển 428.000 căn hộ nhà ở xã hội vào năm 2025, vấn đề quan trọng nhất hiện nay là cần phải tập trung nỗ lực xây dựng, hoàn thiện chính sách về nhà ở xã hội tại Dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) để tháo gỡ vướng mắc, khó khăn về cơ chế, chính sách và nhiều vấn đề liên quan khác.
Theo đó, trước tiên đề nghị Dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) khẳng định “nhà ở xã hội có chất lượng tương đương nhà ở thương mại…”. Bởi lẽ, lâu nay do nhận thức chưa đúng về nhà ở xã hội và chỉ nhằm tìm cách làm giảm giá thành nhà ở xã hội hoặc xem nhà ở xã hội là “nhà rẻ tiền”, nên đã có một số quy định pháp luật về nhà ở xã hội chưa theo hướng bảo đảm chất lượng nhà ở xã hội tương đương nhà ở thương mại cùng loại.
 |
HoREA cho rằng, cần phải tập trung nỗ lực xây dựng, hoàn thiện chính sách về nhà ở xã hội của Dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) để tháo gỡ vướng mắc, khó khăn về cơ chế, chính sách và nhiều vấn đề liên quan khác. Ảnh: Bảo Tín |
Ông Lê Hoàng Châu dẫn chứng, nhiều quốc gia rất quan tâm phát triển loại căn hộ nhà ở xã hội phù hợp với từng nhóm đối tượng, theo hướng xây dựng loại căn hộ 1 phòng ngủ cho hộ độc thân, căn hộ 2 phòng ngủ cho hộ ít người hoặc có trẻ nhỏ, căn hộ 3 - 4 phòng ngủ cho hộ đông người.
"Tương đồng như các nước, song nước ta quy định dự án nhà ở xã hội chủ yếu là căn hộ 1 - 2 phòng ngủ, có diện tích tối thiểu 25 m2, tối đa 70 m2 và tuỳ theo từng dự án cụ thể có thể có một số căn hộ có diện tích đến 77 m2, nhưng số lượng căn hộ lớn này không vượt quá 10% tổng số căn hộ của dự án nhà ở xã hội. Đây là vấn đề cần cân nhắc sửa đổi cho phù hợp với tình hình thực tế", ông Lê Hoàng Châu cho hay.
Theo HoREA, nội dung Chương VI Dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) quy định 2 nhóm chính sách gồm “chính sách về nhà ở xã hội” và “chính sách hỗ trợ cải thiện nhà ở” áp dụng cho 2 nhóm đối tượng, nhưng tiêu đề Chương VI chỉ quy định “chính sách về nhà ở xã hội” mà chưa bao gồm “chính sách hỗ trợ cải thiện nhà ở”, nên cần sửa đổi, bổ sung tiêu đề “Chương VI Chính sách về nhà ở xã hội và hỗ trợ cải thiện nhà ở”.
Ngoài ra, “nhà ở của các đối tượng được Nhà nước hỗ trợ, cải thiện nhà ở” là nhà ở riêng lẻ thuộc sở hữu của các đối tượng này nên không phải là nhà ở xã hội. Nhưng, Điều 73 Dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) quy định các “đối tượng hưởng chính sách nhà ở xã hội” đã không phân định rõ 2 nhóm đối tượng là nhóm đối tượng được hưởng “chính sách nhà ở xã hội” và nhóm đối tượng được Nhà nước “hỗ trợ cải thiện nhà ở” với 2 chính sách hỗ trợ nhà ở khác nhau.
HoREA còn đề nghị, Chính phủ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét trình Quốc hội bổ sung Nghị quyết số 29/2021/QH15 của Quốc hội ngày 28/7/2021 “về kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025” bố trí chi tái cấp vốn cho Ngân hàng Chính sách xã hội, cấp bù lãi suất cho các ngân hàng thương mại được Ngân hàng Nhà nước chỉ định để thực hiện cho vay ưu đãi nhà ở xã hội từ nay đến năm 2025 và để thực hiện mục tiêu phát triển 1 triệu căn nhà ở xã hội trong giai đoạn 2021 - 2030.
Đặc biệt, đề nghị bổ sung đối tượng “chịu thuế thu nhập bậc 1” được mua, thuê mua nhà ở xã hội và quy định “cán bộ, công chức, viên chức nhà nước” cũng được áp dụng cơ chế “không yêu cầu phải đáp ứng điều kiện về thu nhập” để mua, thuê mua nhà ở xã hội, tương tự như đối tượng thuộc các lực lượng vũ trang và đề nghị tăng thêm 25% mức “giảm trừ gia cảnh” để hỗ trợ cải thiện đời sống cho người chịu thuế.
