Tăng tốc sáng tạo để đất nước bắt kịp, tiến cùng và vượt lên

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính phát biểu tại Hội nghị Tổng kết công tác năm 2023 và triển khai nhiệm vụ năm 2024 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư. Ảnh: Nhã Chi

Nhiều đổi mới đột phá trong công tác kế hoạch và đầu tư

Từ khoảng 60 chương trình mục tiêu giai đoạn 2011 - 2015, đến giai đoạn 2016 - 2020 giảm còn 21 chương trình và đến nay chỉ còn 3 chương trình mục tiêu quốc gia trong giai đoạn 2021 - 2025; cắt giảm từ khoảng 12 nghìn dự án sử dụng ngân sách trung ương trong giai đoạn 2016 - 2020 còn dưới 5.000 dự án trong giai đoạn 2021 - 2025 để tập trung đầu tư trọng tâm, trọng điểm những dự án lớn, quan trọng, nền tảng kết cấu hạ tầng của nền kinh tế...

Những con số này nói lên nhiều điều. Theo Bộ trưởng Bộ KH&ĐT Nguyễn Chí Dũng, chúng ta đã nỗ lực khắc phục bằng được tình trạng đầu tư dàn trải, manh mún, chia cắt, lợi ích cục bộ, có vậy mới tập trung được nguồn lực đầu tư các công trình, dự án lớn, đường cao tốc, liên vùng, ven biển… - các “quả đấm thép” cho đột phá hạ tầng của đất nước và các địa phương. Nếu vẫn tư duy cũ, băm nát, phân tán nguồn lực, sẽ không thể tập trung đầu tư cho dự án lớn, tạo tác động lan tỏa cho phát triển kinh tế - xã hội.

Thủ tướng Phạm Minh Chính đánh giá, Bộ KH&ĐT là cơ quan tham mưu phân phối nguồn lực của đất nước, việc mạnh dạn cắt hơn 7.000 dự án trong giai đoạn này, nguồn tăng thu giảm chi chủ yếu tập trung cho đầu tư phát triển thể hiện quyết tâm rất lớn để vượt qua tư duy cũ, tập trung nguồn lực đầu tư có trọng tâm, trọng điểm. Thủ tướng mong rằng, thời gian tới sẽ tiếp tục làm tốt hơn việc này, để sử dụng hiệu quả nhất nguồn lực của đất nước.

Nhờ đó, hạ tầng giao thông đất nước mới có những chuyển biến rất lớn trong thời gian gần đây. Năm 2023, số dự án cao tốc hoàn thành và khởi công mới nhiều nhất trong hơn một thập kỷ qua, hướng tới mục tiêu 3.000 km đường cao tốc vào năm 2025, 5.000 km vào năm 2030. Hạ tầng giao thông hoàn thiện tạo bệ phóng cho nền kinh tế tăng tốc trong thời gian tới.

Trong công tác quy hoạch, theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, chúng ta đã kiên định, kiên trì trình Quốc hội qua 3 kỳ họp để ban hành Luật Quy hoạch, cắt giảm hơn 20 nghìn quy hoạch trước đây còn 111 quy hoạch thuộc hệ thống quy hoạch quốc gia và 39 quy hoạch kỹ thuật, chuyên ngành; từ 50 quy hoạch ngành cấp tỉnh tích hợp trong 1 quy hoạch tỉnh duy nhất. Qua đó, khắc phục tình trạng quản lý chia cắt, cục bộ, tổ chức lại không gian phát triển của các ngành và địa phương; vận dụng hiệu quả cơ chế thị trường để cắt giảm hơn 3.000 quy hoạch sản phẩm các loại, giúp loại bỏ hàng nghìn điều kiện kinh doanh và giấy phép con.

Thủ tướng Chính phủ đánh giá rất cao kết quả đạt được trong công tác quy hoạch, cho rằng có sự thay đổi rõ rệt trong tư duy và hành động, đáp ứng tiến độ, chất lượng, với tư duy mới, tầm nhìn mới, cơ hội mới, mang lại giá trị mới. Quy hoạch là việc khó, phải có tư duy đổi mới, tầm nhìn chiến lược, chỉ ra và phát huy tối đa tiềm năng khác biệt, cơ hội nổi trội, lợi thế cạnh tranh, hóa giải các khó khăn, thách thức của đất nước và các địa phương.

“Năm 2023 có thể coi là năm quy hoạch”, Thủ tướng đánh giá. Bộ đã trình Quốc hội, Chính phủ ban hành Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 và Kế hoạch thực hiện. Có 109/111 quy hoạch đã hoàn thành việc lập, thẩm định, phê duyệt; tích cực triển khai các nghị quyết của Bộ Chính trị về phát triển 6 vùng kinh tế - xã hội; đã thành lập và phát huy vai trò của các hội đồng điều phối vùng. “Đây là đột phá, nỗ lực rất lớn, trước mỗi năm chỉ làm được 2 - 3 quy hoạch. Trong khi công tác quy hoạch rất khó, làm sao phát huy được thế mạnh, hóa giải được yếu kém, có tư duy đổi mới, tầm nhìn xa. Công tác thẩm định làm sao phù hợp, đúng sự nỗ lực của các ngành, các cấp là khó, nhạy cảm”, Thủ tướng nhận định.

Đổi mới trong công tác xây dựng kế hoạch đầu tư công, công tác quy hoạch - những mảng nhiệm vụ lớn của Bộ, ngành KH&ĐT đã, đang và sẽ đem lại nhiều đổi thay cho đất nước. Để có được những đột phá đó không dễ dàng, theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, phải đấu tranh vượt qua tư duy cũ, cách làm cũ, từ bỏ lợi ích riêng, đặt lợi ích chung của cả nước lên trên hết, trước hết trong mọi hoạch định chính sách của Bộ KH&ĐT, như cách nhiều người thường nói là “tự lấy đá ghè chân mình”.

Năm 2024, toàn ngành Kế hoạch và Đầu tư xác định phương châm “Hội tụ trí tuệ - Hướng tới tương lai”. Ảnh: Lê Tiên

Bối cảnh mới càng cần tư duy đổi mới sáng tạo, dám nghĩ, dám làm

Bối cảnh, tình hình thế giới năm 2024 và những năm tới dự kiến tiếp tục biến động phức tạp, khó lường; khó khăn, thách thức nhiều hơn thuận lợi, cơ hội. Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh, tiếp tục củng cố và phát huy tầm nhìn chiến lược về phát triển, tư duy đổi mới và cải cách mới, phù hợp với bối cảnh mới của thế giới, đất nước, từng ngành, lĩnh vực và từng địa phương là yếu tố căn bản, gốc rễ của mọi chính sách để củng cố và khơi thông nội lực, tranh thủ ngoại lực nhằm giúp nước ta đi nhanh hơn và bền vững hơn.

Ghi nhận những nỗ lực đổi mới sáng tạo của Bộ KH&ĐT thời gian qua, Thủ tướng tiếp tục đặt ra nhiều kỳ vọng, mong muốn với Bộ, ngành KH&ĐT và Thống kê, với tinh thần phải đổi mới để bắt kịp, tiến cùng, vượt lên. Thủ tướng nêu rõ, năm 2024 là năm tăng tốc, bứt phá, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong việc thực hiện thắng lợi Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021 - 2025. Chính phủ thống nhất chủ đề điều hành của năm 2024 là: “Kỷ cương trách nhiệm, chủ động kịp thời, tăng tốc sáng tạo, hiệu quả bền vững”. Theo phương châm này, Bộ KH&ĐT cần luôn luôn có tư duy sắc bén đổi mới, nắm bắt nhanh những vấn đề nổi lên của đất nước, tầm nhìn xa, tham mưu quyết sách lớn cho Đảng, Nhà nước, Chính phủ. Luôn coi trọng làm tốt hơn công tác hoàn thiện thể chế; xung kích tiên phong; phát triển mô hình kinh tế mới, ngành nghề mới. Luôn đi đầu trong chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo, tạo động lực mạnh mẽ phát triển nền kinh tế; đề cao trách nhiệm cá nhân với tinh thần đổi mới sáng tạo, tự lực tự cường để hoàn thành nhiệm vụ. “Nguồn lực bắt đầu từ tư duy, động lực bắt nguồn từ đổi mới, sức mạnh từ Nhân dân. Đổi mới tư duy để tạo ra nguồn lực, động lực cho ngành, cho phát triển đất nước”, Thủ tướng nói.