Từ tháng 2/2012 đến tháng 10/2016, tuyến ống của hệ thống cấp nước sông Đà đã bị vỡ 18 lần. Ảnh: Ngọc Thắng |
Hồi đầu năm 2016, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao đã ban hành cáo trạng truy tố 9 bị cáo trong vụ án này. Bản cáo trạng mới truy tố Hoàng Thế Trung (sinh năm 1960, trú ở đường Trường Chinh, quận Đống Đa, Hà Nội), nguyên Giám đốc Ban Quản lý Dự án Đầu tư xây dựng hệ thống cấp nước sông Đà, Hà Nội (gọi tắt là Ban QLDA cấp nước sông Đà) về tội: “Vi phạm quy định về xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng”.
8 bị can liên quan gồm: Nguyễn Văn Khải, Trương Trần Hiển, từng giữ chức Phó Giám đốc và Trưởng phòng Vật tư, Ban QLDA cấp nước sông Đà; Trần Cao Bằng, Vũ Thanh Hải - nguyên Giám đốc và Phó Giám đốc Công ty CP Ống sợi thủy tinh (Vinaconex); Đỗ Đình Trì - cựu Trưởng đoàn Tư vấn giám sát của Công ty CP Nước và Môi trường Việt Nam (Viwase); Nguyễn Biên Hùng, Hoàng Quốc Thống và Bùi Minh Quân, đều từng là cán bộ của Viwase cũng sẽ bị xem xét cùng tội danh trên.
Theo cáo buộc, năm 2002, ông Nguyễn Văn Tuân, Tổng giám đốc Vinaconex ký tờ trình báo cáo Thủ tướng Chính phủ xin phê duyệt Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi “Dự án cấp nước sông Đà - Hà Nội” với công suất 600.000 m3/ngày đêm, chia 4 giai đoạn. Tổng mức đầu tư là 170,8 triệu USD từ vốn của Vinaconex, vốn vay thương mại trong và ngoài nước.
Dự án có 8 hạng mục công trình, bao gồm kênh dẫn nước sông, trạm bơm nước sông, cải tạo hồ Đầm Bài, trạm bơm nước hồ Đầm Bài, Nhà máy Xử lý nước mặt sông Đà, tuyến ống truyền tải nước sạch, bể chứa điều hòa và trạm khử trùng trung gian, phần điện nguồn và trạm biến áp. Trong đó, tuyến ống truyền tải nước sạch dài 46 km, được làm bằng vật liệu bê tông cốt thép và ống gang dẻo đường kính 600 mm đến 1.500 mm.
Vinaconex là chủ đầu tư Dự án và quản lý thông qua Ban Quản lý Dự án theo hình thức Xây dựng - Kinh doanh - Sở hữu (BOO). Đối với hạng mục tuyến ống truyền tải nước sạch, quá trình thực hiện, Vinaconex và Bộ Xây dựng có tờ trình báo cáo Thủ tướng Chính phủ trong đó đề nghị cho dùng ống gang dẻo. Thủ tướng Chính phủ đã có văn bản cho phép Vinaconex đầu tư Dự án, giao HĐQT Vinaconex tổ chức phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi.
Ban đầu, ông Phí Thái Bình, Chủ tịch HĐQT Vinaconex phê duyệt Báo cáo nghiên cứu khả thi Dự án, sử dụng ống gang dẻo, thép như văn bản cho phép của Thủ tướng Chính phủ. Nhưng sau đó, Vinaconex đã điều chỉnh báo cáo nghiên cứu khả thi, thay đổi từ ống gang dẻo sang ống composite cốt sợi thủy tinh.
Được biết, Dự án có vốn đầu tư 1.450 tỷ đồng, gồm 650 tỷ đồng vốn vay của VDB, vay BIDV 246 tỷ đồng, vay một ngân hàng Pháp hơn 13,6 triệu USD, vốn tự có và vốn khác là 332 tỷ đồng.
Tuyến ống truyền tải nước sạch có Gói thầu Cung cấp ống composite cốt sợi thủy tinh và phụ kiện có giá trị quyết toán là 331 tỷ đồng, giá trị xây lắp là 122 tỷ đồng. Hệ thống đường ống cấp nước này đã được nghiệm thu, bàn giao và đưa vào sử dụng. Tuy nhiên, trong quá trình vận hành, khai thác hệ thống cấp nước sông Đà, nhiều tuyến ống liên tục xảy ra sự cố nứt, vỡ.
Tiến hành giám định, Bộ Xây dựng kết luận, nguyên nhân là do chất lượng ống cốt sợi thủy tinh không đảm bảo yêu cầu thiết kế và độ bền đạt thời gian 50 năm. Từ tháng 2/2012 đến tháng 10/2016, tuyến ống của hệ thống cấp nước sông Đà đã 18 lần bị vỡ với 23 cây ống composite cốt sợi thủy tinh bị vỡ.
Việc vỡ hệ thống đường ống nước sông Đà dẫn đến đơn vị khai thác, kinh doanh phải bỏ ra hơn 16,6 tỷ đồng để khắc phục hậu quả. Bên cạnh đó, hàng chục lần vỡ ống nước còn khiến 177.000 hộ dân bị mất nước sinh hoạt trong 386 giờ với lưu lượng nước bị ngừng trệ lên tới hơn 1,7 triệu m3.
Để xảy ra hậu quả nghiêm trọng đó, cáo trạng truy tố 9 bị cáo xác định nguyên Giám đốc Ban QLDA cấp nước sông Đà cùng đồng phạm đã vi phạm các quy định về xây dựng. Trong đó, Hoàng Thế Trung, Nguyễn Văn Khải và Trương Trần Hiển là những người có trách nhiệm tổ chức thực hiện thi công, trên cương vị của chủ đầu tư, song lại không làm tròn chức trách.
Các bị can này đã ký 73 biên bản nghiệm thu, giai đoạn cung cấp ống và xác nhận hơn 5.000 sản phẩm ống, phụ kiện ống composite dùng trong Dự án không đạt chất lượng. Trong 3 cựu cán bộ của Ban QLDA cấp nước sông Đà, bị can Trung và Hiển phải chịu trách nhiệm toàn bộ về thiệt hại. Còn bị can Khải phải chịu một phần trách nhiệm tương ứng.