Đây chỉ là một trong nhiều vướng mắc, bất cập từ các quy định của thông tư cũng như nội dung áp dụng pháp luật của các công văn được cộng đồng doanh nghiệp, luật sư và chuyên gia phản ánh tại Hội thảo trực tuyến Chất lượng của thông tư và công văn - Góc nhìn từ Doanh nghiệp diễn ra ngày 25/6 do Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức. Hội thảo này nằm trong khuôn khổ Dự án Tăng cường tiếng nói của doanh nghiệp trong việc giám sát và thực hiện tái cơ cấu kinh tế (thuộc Chương trình Australia hỗ trợ cải cách kinh tế Việt Nam - Aus4Reform).
 |
Theo ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng ban Pháp chế của VCCI, trong vài năm trở lại đây, tình trạng “luật khung”, “luật ống” đã được hạn chế, các quy định tại văn bản cấp nghị định trở lên cụ thể, rõ ràng hơn, nhưng thông tư vẫn phải ban hành để đảm bảo được tất cả các quy định trong luật, nghị định được thực thi trên thực tế. Đặc biệt tình trạng này diễn ra ở các văn bản pháp luật có diện tác động rộng, cộng đồng doanh nghiệp rất quan tâm. Ngay cả khi thông tư đã được ban hành để hướng dẫn, trong một số trường hợp, doanh nghiệp cũng phải dựa nhiều vào công văn của các cơ quan quản lý để hiểu hết được quy định của pháp luật.
Có thể nói, thông tư, công văn là hai dạng văn bản rất quen thuộc, quan trọng trong hoạt động áp dụng pháp luật của doanh nghiệp. Không quá khi cho rằng, chất lượng của các văn bản này sẽ tác động đáng kể đến môi trường đầu tư, kinh doanh của nước ta.
Những năm gần đây, Chính phủ đẩy mạnh hoạt động cải cách thể chế thông qua việc đặt ra các mục tiêu cải cách, cắt giảm chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp. Các cơ quan hoạch định chính sách đã hiện thực hóa các chỉ đạo này bằng cách sửa đổi, bổ sung hoặc thay thế những văn bản liên quan đến kinh doanh. Cộng đồng doanh nghiệp nhận thấy rõ mức độ cải cách ở các văn bản cấp nghị định trở lên.
Nhưng khi rà soát ở các văn bản cấp thông tư, vẫn còn những quy định chưa thể hiện đúng tinh thần của các cải cách trên. Vẫn có hiện tượng quy định tại thông tư không thống nhất với các văn bản cấp trên, thông tư có các quy định thiếu minh bạch, chưa hợp lý, cản trở một cách bất hợp lý hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Thông tư vẫn quy định về điều kiện kinh doanh, thủ tục hành chính mà không được Luật, Pháp lệnh giao. Bên cạnh đó, một hiện tượng đáng quan ngại là một số nội dung của công văn có tính chất quy định hay chất lượng công văn thể hiện việc hiểu, áp dụng, thi hành pháp luật của các cơ quan nhà nước có vấn đề.
“Điều này vô hình trung làm suy giảm tính hiệu quả hoạt động cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh mà Chính phủ đang theo đuổi”, ông Tuấn nhận định.
Trở lại với Thông tư 40, chỉ một câu trong thông tư này nhưng theo Trưởng ban Pháp chế của VCCI, hệ quả của nó được ví như một "quả bom" đối với ngành thương mại điện tử đang rất tiềm năng. Cụ thể, Khoản 1, Điểm đ Điều 8 Thông tư này quy định: “Tổ chức là chủ sở hữu sàn giao dịch thương mại điện tử thực hiện việc khai thuế thay, nộp thuế thay cho cá nhân theo lộ trình của cơ quan thuế”. Trong khi đó, Luật Thuế thu nhập cá nhân quy định các tổ chức cá nhân có trách nhiệm tự kê khai, khấu trừ, nộp thuế; Luật Quản lý thuế cũng quy định cá nhân kinh doanh phải tự kê khai và nộp thuế tại nơi họ đặt địa điểm kinh doanh. “Khi hướng dẫn như vậy không biết Thông tư 40 lấy căn cứ pháp lý từ đâu?”, ông Tuấn băn khoăn.
Thực tế, các sàn thương mại điện tử không thể kiểm soát được doanh thu, thu nhập của người bán trên sàn để phân định đâu là đối tượng được miễn thuế, đối tượng nào không? Chưa kể chi phí tuân thủ quy định này, điều mà các sàn đang lo lắng nhất hiện nay là nguy cơ mất khách hàng, bởi để kê khai và khấu trừ thuế thì các sàn thương mại điện tử buộc phải khấu trừ tiền thuế của người kinh doanh trước khi thực hiện các giao dịch.
