Điểm sáng trên hành trình nâng hạng tín nhiệm quốc gia

Kinh tế Việt Nam tăng trưởng cao trong 3 năm gần đây, góp phần cải thiện nhiều chỉ tiêu trên hành trình nâng hạng tín nhiệm quốc gia. Ảnh: Tiên Giang

Hành trình nâng hạng tín nhiệm quốc gia

Báo cáo mới đây của Bộ Tài chính cho biết, tính đến tháng 6 năm 2024, doanh nghiệp Việt Nam nợ nước ngoài 98,17 tỷ USD và 2.381.312 tỷ đồng. Chi phí lãi và phí trong kỳ với các doanh nghiệp lần lượt là 2,076 tỷ USD và 49.926 tỷ đồng. Những con số này thấp hơn so với năm 2022, 2023 (xem bảng) cho thấy sự cải thiện về nợ vay quốc tế của các doanh nghiệp nội. Về phía Chính phủ, nợ nước ngoài đến tháng 6/2024 là 38,868 tỷ USD và 942.756 tỷ đồng, cũng giảm nhẹ so với mức vay nợ năm 2022 và 2023. Đây là một trong những yếu tố tích cực hiện thực hóa mục tiêu nâng hạng tín nhiệm quốc gia theo chỉ đạo của Chính phủ.

Tại Quyết định số 421/QĐ-TTg phê duyệt Đề án cải thiện xếp hạng tín nhiệm quốc gia đến năm 2030, Chính phủ đặt mục tiêu cải thiện môi trường đầu tư; nâng cao vị thế và uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế, tạo thuận lợi để nâng xếp hạng tín nhiệm quốc gia lên mức “Đầu tư”, góp phần giảm chi phí huy động vốn, giảm mức rủi ro tín dụng quốc gia. Mục tiêu cụ thể là đến năm 2030 đạt mức xếp hạng tín nhiệm từ Baa3 (đối với Moody’s) hoặc BBB- (đối với S&P và Fitch) trở lên. Để được nâng hạng, Chính phủ đặt mục tiêu tăng trưởng GDP bình quân 7%/năm; GDP bình quân/người đến năm 2030 khoảng 7.500 USD; tổng đầu tư xã hội bình quân đạt 33 - 35% GDP, nợ công không quá 60% GDP, nợ Chính phủ không quá 50% GDP...

Sau giai đoạn khó khăn vì Covid-19, nền kinh tế Việt Nam tăng trưởng cao trong 3 năm gần đây, góp phần cải thiện nhiều chỉ tiêu trên hành trình nâng hạng. Nợ công/GDP của Việt Nam giảm từ 55,9% (năm 2020) về 42,7% (năm 2021); 37,3% (năm 2022); 36,4% năm 2023 và 36 - 37% năm 2024 (ước tính). Nợ Chính phủ/GDP cũng giảm về 33,5% năm 2023 và dự kiến từ 32 - 33% năm 2024.

Trao đổi với báo chí mới đây, ông Andrew Wood, chuyên gia xếp hạng tín nhiệm S&P Global Ratings cho biết, S&P xem xét xếp hạng tín nhiệm quốc gia theo nhiều yếu tố khác nhau. Những yếu tố này bao gồm sự phát triển kinh tế, môi trường thể chế trong nước, hiệu suất tài khóa, lượng dự trữ ròng và bảng cân đối của Chính phủ. Cùng với đó là các thiết lập tiền tệ của nền kinh tế cũng như hồ sơ đối ngoại của nền kinh tế.

Đối với Việt Nam, ông Andrew Wood chia sẻ, những yếu tố được xem xét nâng hạng tín nhiệm gồm cả sự cải thiện trong thiết lập chính sách và tính minh bạch của việc cung cấp dữ liệu quốc tế. “Nền kinh tế có kết quả tài khóa và nợ công, nợ quốc gia tiếp tục được cải thiện có thể tạo cơ hội để được xem xét nâng hạng”, ông nói.

Một số chỉ tiêu nợ nước ngoài của quốc gia - Nguồn: Bộ Tài chính

Tăng trưởng kinh tế cao là một điểm cộng

Trong lần công bố gần nhất (tháng 6/2024), S&P Global Ratings xếp hạng tín nhiệm quốc gia đối với Việt Nam ở mức “BB+” trong dài hạn và ở mức “B” trong ngắn hạn. Mức xếp hạng này thực tế thấp hơn một số quốc gia như Indonesia, Malaysia, Philippines, Thái Lan trong khi nền kinh tế Việt Nam có tăng trưởng cao hơn và môi trường chính trị ổn định. Bình luận về vấn đề trên, ông Andrew Wood đánh giá, tốc độ tăng trưởng kinh tế của Việt Nam rất ấn tượng, đây là một yếu tố hỗ trợ mạnh mẽ cho xếp hạng tín nhiệm quốc gia.

Tuy nhiên, trong tương quan với các nước thuộc khu vực ASEAN, GDP bình quân/người của Việt Nam còn thấp, năm 2024 đạt 4.700 USD, chỉ cao hơn Philippines (4.150 USD/người), nhưng thấp hơn Indonesia (4.980 USD/người), Thái Lan (7.530 USD/người), Malaysia (13.140 USD/người), Singapore (89.370 USD/người)… Theo đó, Việt Nam cần cải thiện tiêu chí GDP bình quân/người, đồng thời tiếp tục kiểm soát tốt nợ vay để tăng khả năng được nâng hạng tín nhiệm quốc gia ngang một số quốc gia khác. “Nếu xếp hạng tín nhiệm quốc gia Việt Nam được nâng lên mức “Đầu tư”, chi phí huy động vốn quốc tế sẽ thấp hơn, từ đó sẽ hỗ trợ thiết thực cho sự phát triển của doanh nghiệp và nền kinh tế”, chuyên gia S&P Global Ratings nói.

Liên quan đến thị trường vốn, trong cuộc làm việc với các tổ chức quốc tế tháng 2/2025, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, để đạt mục tiêu tăng trưởng GDP năm 2025 tối thiểu từ 8%, làm nền tảng cho tăng trưởng hai con số giai đoạn 2026 - 2030, Việt Nam cần khoảng 4 triệu tỷ đồng, tương đương khoảng 160 tỷ USD vốn đầu tư. Bên cạnh nguồn vốn từ ngân sách nhà nước, nguồn vốn huy động từ thị trường tài chính là rất quan trọng để giúp nền kinh tế đạt được mục tiêu tăng trưởng cao. “Cơ quan quản lý sẽ tiếp tục giải quyết các điểm nghẽn của thị trường, giúp nâng cao khả năng huy động vốn cho các doanh nghiệp, đồng thời tháo gỡ những vướng mắc nhằm tạo điều kiện tiếp cận thị trường cho các nhà đầu tư, đặc biệt là nhà đầu tư nước ngoài, nỗ lực cao nhất để hoàn thiện các tiêu chí để sớm được nâng hạng từ thị trường cận biên lên mới nổi”, Bộ trưởng nói.

Theo định kỳ, S&P Global Ratings sẽ công bố xếp hạng tín nhiệm các quốc gia, trong đó có Việt Nam vào tháng 6 tới. Tháng 9/2025, tổ chức FTSE Russell (một công ty con của London Stock Exchange Group) sẽ công bố xếp hạng các thị trường vốn, trong đó có Việt Nam. Ông Nguyễn Quang Thuân, Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc FiinRatings nhận định, nếu thị trường vốn được nâng hạng trong kỳ đánh giá tháng 9/2025 và xếp hạng tín nhiệm quốc gia được nâng lên mức Đầu tư (BBB-) trước năm 2030, sẽ kích hoạt vốn đầu tư nước ngoài vào Việt Nam, nhất là vào các doanh nghiệp.

Cũng theo ông Thuân, bên cạnh các nỗ lực nâng hạng để nguồn vốn lớn chọn Việt Nam, nhà quản lý cần tiếp tục các nỗ lực thu hút những định chế quản lý tài sản quốc tế lớn mang tính chủ động như JPMorgan, Morgan Standley…, cấp phép và tạo điều kiện cho họ tham gia quản lý tài sản tại Việt Nam. Đây sẽ là cơ sở dẫn dắt các quỹ đầu tư thụ động khác phân bổ vào Việt Nam như một số quốc gia (Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, Malaysia...) đã làm.

S&P Global Ratings mua cổ phần của doanh nghiệp Việt Nam

S&P Global Ratings - tổ chức xếp hạng tín nhiệm độc lập hàng đầu thế giới cho biết, sẽ mua lại 43,4% cổ phần tại FiinRatings - tổ chức xếp hạng tín nhiệm tại Việt Nam. Giao dịch dự kiến sẽ hoàn tất trước ngày 30/6/2025, tùy thuộc vào sự chấp thuận của các cơ quan chức năng có thẩm quyền. Việc hợp tác được kỳ vọng sẽ góp phần nâng cao tính minh bạch, thúc đẩy sự phát triển bền vững của thị trường tài chính tại Việt Nam.