|
| Trong 140 dự án BOT thuộc lĩnh vực kết cấu hạ tầng giao thông thực hiện trước thời điểm Luật PPP được ban hành và có hiệu lực, còn 11 dự án vẫn chưa có giải pháp tháo gỡ. Ảnh: Tiên Giang |
Việc quy định cơ chế này không chỉ giải quyết trường hợp của 11 dự án BOT giao thông đã được Bộ Xây dựng rà soát, báo cáo, mà sẽ tạo hành lang pháp lý chung để xử lý cho những dự án có thể phát sinh vướng mắc khi Nhà nước mở rộng, điều chỉnh quy hoạch, phục vụ yêu cầu phát triển đất nước.
Theo Bộ Xây dựng, tính đến nay, trong tổng số 140 dự án BOT thuộc lĩnh vực kết cấu hạ tầng giao thông thực hiện trước thời điểm Luật PPP được ban hành và có hiệu lực, còn 11 dự án vẫn chưa có giải pháp tháo gỡ. Các dự án sụt giảm doanh thu chủ yếu do chưa được tăng phí dịch vụ theo lộ trình đã ký kết tại hợp đồng, tăng trưởng kinh tế thay đổi so với dự báo, ảnh hưởng của việc đầu tư các tuyến đường ngang, đường song hành.
Bộ Xây dựng nhận định, các dự án đã hoàn thành, đưa vào khai thác và phát huy hiệu quả. Với vai trò là một bên của hợp đồng, nhà đầu tư đã hoàn thành nghĩa vụ, trách nhiệm theo đúng hợp đồng đã ký với cơ quan nhà nước. Những khó khăn, vướng mắc phát sinh chủ yếu do nguyên nhân khách quan, nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án không vi phạm hợp đồng, không có cơ chế để cơ quan ký kết hợp đồng và nhà đầu tư thỏa thuận, giải quyết.
Những khó khăn, vướng mắc của 11 dự án đã kéo dài nhiều năm, được các đại biểu Quốc hội quan tâm qua nhiều kỳ họp Quốc hội. Những vướng mắc này khiến nhà đầu tư có tâm lý e ngại đầu tư theo hợp đồng BOT và thực tế nhiều nhà đầu tư không còn nguồn lực để tham gia, nhiều ngân hàng cũng dè dặt cho vay mới.
Sửa đổi Luật PPP cùng với 6 Luật khác thuộc lĩnh vực tài chính, Chính phủ đề xuất bổ sung Điều 99a. Xử lý vướng mắc giảm doanh thu của các dự án BOT giao thông được ký kết trước ngày Luật này có hiệu lực thi hành mà hợp đồng chưa quy định việc áp dụng cơ chế chia sẻ phần tăng, giảm doanh thu và thực tế hợp đồng đã xảy ra việc giảm doanh thu do lỗi của phía Nhà nước. Trong đó, quy định các nguyên tắc, điều kiện để chia sẻ phần chênh lệch giữa doanh thu trong phương án tài chính và doanh thu thực tế. Để được áp dụng cơ chế này, dự án phải đáp ứng các điều kiện chặt chẽ, bảo đảm công bằng, minh bạch, đúng đối tượng, đúng dự án, hài hòa lợi ích người dân, doanh nghiệp và Nhà nước.
Điều 99a cũng quy định, Bộ trưởng, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định việc áp dụng chia sẻ phần giảm doanh thu và tỷ lệ chia sẻ đối với dự án do mình phê duyệt, bảo đảm công bằng, minh bạch, không làm phát sinh tăng giá, phí dịch vụ công, không tăng thời gian thu phí, hài hòa lợi ích người dân, doanh nghiệp và Nhà nước. Chính phủ quy định chi tiết phương pháp xác định tỷ lệ chia sẻ, trình tự, thủ tục thực hiện cơ chế chia sẻ phần giảm doanh thu quy định tại Điều này.
 |
Để được áp dụng cơ chế chia sẻ phần tăng, giảm doanh thu, dự án BOT phải đáp ứng các điều kiện chặt chẽ. Ảnh: Tiên Giang |
Thảo luận ở tổ và hội trường tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV đang diễn ra, nhiều đại biểu Quốc hội đồng tình với việc phải có cơ chế xử lý dứt điểm vướng mắc của dự án BOT giao thông, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, củng cố niềm tin vào môi trường đầu tư an toàn.
Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đoàn đại biểu Quốc hội Đồng Tháp) cho rằng, một số dự án gặp khó khăn 4 - 5 năm nay nhưng chưa được xử lý, gây thiệt thòi cho nhà đầu tư, cũng không mang lại hiệu quả cho Nhà nước, cần xử lý dứt điểm. Đại biểu Nguyễn Quang Huân (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bình Dương) bày tỏ, sửa Luật PPP lần này nên giải quyết dứt điểm tình trạng trên, không nên tiếp tục kéo dài…
Tuy nhiên, cũng còn ý kiến băn khoăn, việc đưa vào Luật quy định xử lý mang tính tình huống đối với một số dự án cụ thể là chưa phù hợp, nên ban hành theo hình thức nghị quyết riêng của Quốc hội.
Làm rõ băn khoăn của đại biểu Quốc hội về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, quy định xử lý vướng mắc dự án BOT giao thông ký hợp đồng trước ngày 1/1/2021 như tại Dự thảo Luật không phải chỉ xử lý cho 11 dự án BOT đã được rà soát, tổng hợp. Đây là những dự án đến nay đã xác định rõ vướng mắc, nguyên nhân xuất phát từ phía Nhà nước, sau khi thực hiện các biện pháp theo quy định hợp đồng nhưng vẫn không khả thi. Trách nhiệm của Nhà nước phải tháo gỡ những vướng mắc này.
Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết, ngoài các dự án này, trong thời gian tới sẽ còn nhiều dự án khác phát sinh vướng mắc phải giải quyết. Đặc biệt, khi hoàn thành toàn bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông, một loạt dự án BOT trên Quốc lộ 1 đầu tư từ giai đoạn trước sẽ bị chia sẻ lưu lượng. Đây là nguyên nhân từ phía Nhà nước khi mở rộng, điều chỉnh quy hoạch phục vụ yêu cầu phát triển đất nước trong giai đoạn mới. Bộ Tài chính đề xuất đưa vào Luật nguyên tắc, điều kiện xử lý vướng mắc của các dự án ký hợp đồng trước ngày 1/1/2021 để không phải xử lý riêng rẽ từng nhóm dự án. Nếu không quy định cơ chế xử lý tại Luật, mà ban hành nghị quyết riêng cho 11 dự án BOT giao thông đợt này thì sau đó sẽ phải tiếp tục ban hành nhiều nghị quyết.
