|
| Ảnh minh họa: Internet |
Đến nay, Dự án đã dừng thí điểm và là lúc cần giải quyết những vấn đề phát sinh.
Tình huống đặc biệt
Tháng 3 năm nay, Chính phủ ban hành Nghị quyết số 20/NQ-CP ngày 28/3/2018 (NQ20) về Dự án Xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc trên tuyến Bắc - Nam phía Đông, trong đó có chỉ đạo về việc triển khai xây dựng đường cao tốc Phan Thiết - Dầu Giây, chấm dứt việc chỉ định Công ty TNHH Tập đoàn Bitexco là nhà đầu tư thứ nhất thực hiện dự án này. Cũng trong Nghị quyết, Thủ tướng chỉ đạo Bộ Giao thông vận tải (GTVT) phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính tổ chức xác định chi phí chuẩn bị dự án và chi phí cơ hội cho Bitexco, đàm phán theo 2 phương án. Phương án 1 (Bitexco không tiếp tục tham gia đầu tư Dự án): Nhà nước sử dụng vốn trái phiếu chính phủ bố trí cho Dự án để thanh toán chi phí chuẩn bị dự án và khoản chi phí cơ hội cho Bitexco ngay sau khi Báo cáo nghiên cứu khả thi (BCNCKT) được phê duyệt. Phương án 2 (Bitexco tham gia đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư (LCNĐT)): Bitexco được hưởng ưu đãi theo Nghị định 30/2015/NĐ-CP; kinh phí chuẩn bị dự án nằm trong chi phí đầu tư của Dự án và được thanh toán bằng nguồn vốn TPCP bố trí cho Dự án ngay sau khi có kết quả LCNĐT.
Sở dĩ có việc này là vì những câu chuyện khá đặc thù từ 10 năm trước. Bitexco đã được giao lập đề xuất dự án từ năm 2007; giao lập dự án đầu tư từ năm 2008. Dự án đã được Bộ GTVT phê duyệt đề xuất dự án năm 2009 và phê duyệt BCNCKT năm 2011 để triển khai các thủ tục đầu tư theo quy định. Cơ chế quản lý thực hiện Dự án trình Thủ tướng và đã được thông qua tại Quyết định số 1597/QĐ-TTg ngày 26/10/2012. Theo đó, Bitexco đã được chỉ định làm nhà đầu tư thứ nhất, giữ 60% cổ phần doanh nghiệp dự án. Đồng thời, theo quyết định này, Bitexco không chỉ là nhà đầu tư của giai đoạn chuẩn bị dự án (nhà đầu tư đề xuất dự án) mà còn là nhà đầu tư của giai đoạn thực hiện và giai đoạn khai thác, vận hành Dự án nếu đấu thầu, lựa chọn nhà đầu tư thứ hai thành công.
Về việc giải quyết các chi phí cho nhà đầu tư, theo Bộ GTVT, trong lĩnh vực GTVT chưa có tiền lệ. Tuy nhiên, theo Luật Đầu tư và theo NQ20 của Chính phủ thì việc áp dụng chi phí cơ hội cho Bitexco đối với Dự án Phan Thiết - Dầu Giây là có cơ sở.
Xác định chi phí hoàn trả cho Bitexco thế nào?
Theo Bộ GTVT, chi phí chuẩn bị đầu tư là những khoản chi phí đã được Bitexco sử dụng nguồn vốn tự có để chi trả, thực hiện từ đầu Dự án đến nay theo nhiệm vụ được cơ quan có thẩm quyền giao (2007 - 2018), gồm chi phí quản lý của Bitexco và chi phí tư vấn, dịch vụ. Tổng chi phí chuẩn bị đầu tư được tính là 84,183 tỷ đồng đã bao gồm thuế VAT. Các chi phí chuẩn bị đầu tư này đã được Công ty Kiểm toán Deloitte kiểm toán đến 31/12/2013, Viện Kinh tế xây dựng thuộc Bộ Xây dựng và Ban Quản lý dự án Thăng Long rà soát.
Về chi phí cơ hội, trên cơ sở NQ20, Bitexco đã lựa chọn tư vấn độc lập là Công ty CP Định giá và Dịch vụ tài chính Việt Nam (VVFC) tính toán, xác định cụ thể. VVFC đề xuất xác định chi phí cơ hội của Dự án là thu nhập có được từ việc sử dụng phần vốn đã dành cho Dự án để thực hiện phương án đầu tư phục vụ hoạt động sản xuất kinh doanh của nhà đầu tư trong thời gian vừa qua. Tư vấn VVFC đã xác định thu nhập Bitexco bằng bình quân gia quyền của tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu theo báo cáo tài chính hàng năm của Bitexco trong khoảng thời gian thực hiện Dự án từ 2007 - 2018. Với tính toán này, cùng với kết quả rà soát, thẩm định chi phí chuẩn bị đầu tư của Bitexco, tỷ suất lợi nhuận bình quân gia quyền của Bitexco được xác định tương đương 14%/năm; tổng chi phí cơ hội được xác định là 104,6 tỷ đồng. Chi phí cơ hội này sẽ được thanh toán cho Bitexco trong trường hợp nhà đầu tư này không tiếp tục tham gia Dự án và được cập nhật vào BCNCKT.
Bộ GTVT cho rằng phương pháp xác định, tính toán chi phí cơ hội mà VVFC đưa ra là có cơ sở để xem xét, đánh giá.
Trước đó, theo một số nguồn tin, Bitexco đề xuất tổng chi phí chuẩn bị đầu tư và chi phí cơ hội khoảng 180 tỷ đồng.
