|
| Dự án Giải quyết ngập do triều khu vực TP.HCM có xét đến yếu tố biến đổi khí hậu (giai đoạn 1) chưa thể hoàn thành dù khối lượng thi công đạt hơn 90%. Ảnh: Song Lê |
2 phương án gỡ vướng pháp lý
Theo Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang, đây là dự án quan trọng, cấp thiết của TP.HCM. Mặc dù Chính phủ nhiệm kỳ 2016 - 2021 đã có Nghị quyết số 40/NQ-CP ngày 1/4/2021 về việc tiếp tục thực hiện Dự án, nhưng thời gian qua, việc triển khai thực hiện Dự án rất chậm, cần có giải pháp kịp thời tháo gỡ các vướng mắc để sớm thi công hoàn thành, phát huy hiệu quả đầu tư.
Về vướng mắc pháp lý của Dự án, Phó Thủ tướng đề nghị UBND TP.HCM nghiên cứu 2 phương án để tháo gỡ. Phương án 1, TP.HCM tiếp tục áp dụng Điều 2 Nghị quyết 40 để chủ động giải quyết những vướng mắc của Dự án theo thẩm quyền. “Nếu vẫn còn vướng mắc thì báo cáo rõ, cụ thể vướng ở điểm nào và đề xuất giải pháp”, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang chỉ đạo.
Phương án 2, TP.HCM báo cáo Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) chủ trì, phối hợp với Bộ Tư pháp, Bộ Tài chính và các cơ quan có liên quan nghiên cứu các điều khoản chuyển tiếp phù hợp để tháo gỡ vướng mắc của Dự án trong quá trình sửa đổi, bổ sung Nghị định số 35/2021/NĐ-CP (quy định chi tiết về hướng dẫn thi hành Luật PPP). Đồng thời, Bộ KH&ĐT chủ trì nghiên cứu quy định pháp luật liên quan đến thẩm quyền quyết định chủ trương sử dụng vốn ngân sách nhà nước để thanh toán cho nhà đầu tư Dự án, hướng dẫn UBND TP.HCM thực hiện đúng quy định.
Dự án có quy mô gần 10.000 tỷ đồng, triển khai từ năm 2015 đến nay, nhưng vì vướng mắc pháp lý nên chưa thể hoàn thành dù khối lượng thi công đạt hơn 90%. TP.HCM đã chuẩn bị các quỹ đất (đã bồi thường giải phóng mặt bằng) nhưng chưa có cơ sở để thanh toán cho nhà đầu tư. Thành phố cũng chưa thực hiện thanh toán bằng tiền dù đã phân bổ kế hoạch vốn đầu tư công năm 2023 hơn 5.700 tỷ cho dự án này.
Theo UBND TP.HCM, phương án 1 được xem là khả thi nhất về pháp lý cũng như tăng cường tính chủ động cho Thành phố rút ngắn thời gian xử lý vướng mắc. Đồng thời, dù Dự án triển khai với nhiều cơ chế đặc thù theo Nghị quyết số 40/NQ-CP nhưng Thành phố cam kết sẽ được thực hiện đúng theo quy định pháp luật hiện hành và ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Việc thống nhất quan điểm của Tổ công tác sẽ tạo thuận lợi cho các bộ, ngành trong quá trình tham gia cùng Thành phố tháo gỡ các khó khăn của Dự án.
Tìm biện pháp huy động vốn
Đối với vướng mắc về nguồn vốn để tiếp tục thực hiện, hoàn thành Dự án, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang cho biết, UBND TP.HCM cần chủ động tháo gỡ vì việc này nằm trong thẩm quyền của Thành phố.
Thực tế, TP.HCM đã chủ động đề xuất nhiều phương án gỡ vướng về vốn. Theo phương án 1, Thành phố thanh toán cho nhà đầu tư khối lượng đã hoàn thành cả bằng đất và bằng tiền, phù hợp với lịch thanh toán đã thỏa thuận. Đối với phần giá trị thanh toán bằng tiền, đề xuất Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Ngân hàng Nhà nước hướng dẫn Ngân hàng BIDV chưa thu nợ, tiếp tục cấp vốn để cho nhà đầu tư có thể hoàn thành Dự án. Trên cơ sở đó, TP.HCM và nhà đầu tư tổ chức nghiệm thu, thanh toán phần còn lại theo đúng các thỏa thuận đã được ký kết.
Nếu được thông qua các thủ tục pháp lý, TP.HCM sẽ lập tức triển khai công tác điều chỉnh báo cáo nghiên cứu khả thi, phụ lục hợp đồng BT để gia hạn thời gian thực hiện; ủy thác cho HFIC từ ngân sách Thành phố để cho nhà đầu tư vay hoàn thành công trình; thực hiện các thủ tục để thanh toán bằng quỹ đất cho nhà đầu tư theo quy định pháp luật; yêu cầu nhà đầu tư vận hành thử các hạng mục đã hoàn thành để đánh giá sơ bộ hiệu quả; xác định trách nhiệm của các bên có liên quan để tổ chức thương thảo với nhà đầu tư, xác định tổng mức đầu tư sau điều chỉnh; hoàn thành công trình, tổ chức vận hành thử và hoàn thành hồ sơ trình cấp có thẩm quyền điều chỉnh tổng mức đầu tư; tổ chức nghiệm thu công trình, đưa vào khai thác sử dụng theo quy định; tiếp tục thanh toán cho nhà đầu tư theo hợp đồng và các phụ lục hợp đồng đã ký.
Phương án 2, Quỹ Đầu tư phát triển TP.HCM (HFIC) cho vay từ nguồn vốn hoạt động. Phương án này có thuận lợi là HFIC có thể chủ động cho vay để thi công hoàn thành công trình. Việc huy động được nguồn vốn sẽ đẩy nhanh tiến độ thi công hoàn thành công trình, tăng hiệu quả Dự án, giảm lãi vay phát sinh. Tuy nhiên, qua đối chiếu quy định, HFIC cho biết Dự án chưa đáp ứng các điều kiện để thẩm định, trình cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định cho vay từ nguồn vốn hoạt động của Quỹ (chưa có tổng mức đầu tư điều chỉnh của Dự án; chưa xác định thời gian hoàn thành; lịch thanh toán và điều kiện thanh toán; tình trạng nợ có nguy cơ trở thành nợ xấu; nguồn vốn vay không phải là tái cấp vốn thông qua BIDV cũng như điều kiện về bảo đảm tiền vay phải được BIDV đồng ý). Do đó, phương án này có rủi ro khá cao.
Phương án 3, HFIC sẽ nhận ủy thác cho vay công trình dự án từ ngân sách TP.HCM theo quy định của Nghị định số 147/2020/NĐ-CP. Cụ thể, TP.HCM sẽ ủy thác ngân sách (khoảng 1.800 tỷ đồng) cho HFIC để HFIC cho nhà đầu tư vay thực hiện hoàn thành công trình. Sau khi công trình được nghiệm thu, TP.HCM sẽ thanh toán cho nhà đầu tư theo đúng hợp đồng BT và nhà đầu tư sẽ thanh toán nợ với HFIC. HFIC sẽ hoàn trả lại ngân sách Thành phố đối với khoản vốn đã nhận ủy thác.
Theo đánh giá của Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi, phương án 3 hiện có cơ sở pháp lý cao nhất. Ngân sách Thành phố không tạm ứng cho nhà đầu tư để thực hiện dự án mà sẽ ủy thác cho HFIC và HFIC sẽ cho vay theo quy định. Đặc biệt, nội dung chi này cũng phù hợp quy định tại Luật Ngân sách nhà nước 2015.
“Việc huy động được nguồn vốn sẽ đẩy nhanh tiến độ thi công hoàn thành công trình, đồng thời phương án này cũng góp phần đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công của Thành phố”, lãnh đạo TP.HCM khẳng định.
