Đưa ngành công nghiệp bán dẫn trở thành động lực đột phá mới

Ngày 5/12/2024, Chính phủ Việt Nam và Tập đoàn NVIDIA đã ký kết thỏa thuận hợp tác thành lập Trung tâm nghiên cứu và phát triển và Trung tâm dữ liệu AI tại Việt Nam (ảnh: CP)

Điểm đến hấp dẫn nhà đầu tư ngành công nghiệp bán dẫn

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, tiếp đà tăng trưởng nhanh và ổn định trong 20 năm qua, ngành công nghiệp bán dẫn toàn cầu trong năm 2024 tiếp tục có sự tăng tốc mạnh mẽ và đạt giá trị gần 600 tỷ USD. Việt Nam đang nổi lên như một điểm đến hấp dẫn cho các nhà đầu tư trong ngành công nghiệp bán dẫn. Điều này là nhờ vào 4 điểm mạnh chính, bao gồm: nguồn nhân lực chất lượng cao với chi phí cạnh tranh; sự đầu tư và nâng cấp mạnh về cơ sở hạ tầng; cơ chế, chính sách ngày càng thông thoáng, cởi mở; và quyết tâm chính trị cao của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, đặc biệt là sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của Thủ tướng Chính phủ.

Thời gian qua, Việt Nam đã có nhiều hành động quyết liệt như thành lập Ban Chỉ đạo quốc gia về phát triển ngành công nghiệp bán dẫn do Thủ tướng Chính phủ làm Trưởng Ban, ban hành Chương trình phát triển nguồn nhân lực và Chiến lược phát triển ngành công nghiệp bán dẫn. Đồng thời triển khai nhiều giải pháp, hành động cụ thể liên quan đến hoàn thiện cơ chế chính sách.

Về cơ chế chính sách, rà soát, đề xuất sửa đổi, bổ sung các quy định của pháp luật, tạo cơ chế, chính sách thuận lợi cho phát triển công nghiệp bán dẫn, như: Luật Thủ đô, các Nghị quyết thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù cho TP.HCM, Đà Nẵng và một số tỉnh, thành phố; Quỹ Hỗ trợ đầu tư với nhiều cơ chế đột phá ưu đãi cho các dự án trung tâm nghiên cứu và phát triển, dự án trong lĩnh vực bán dẫn và trí tuệ nhân tạo.

Về Chương trình phát triển nguồn nhân lực, ngay sau khi Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình, Bộ KH&ĐT đã phối hợp với các bộ, cơ quan liên quan, các cơ sở giáo dục đại học khẩn trương triển khai Chương trình, thúc đẩy liên kết 3 nhà “Nhà nước - nhà trường - nhà doanh nghiệp” và tổ chức đào tạo ngắn hạn.

“Bộ KH&ĐT đã tiếp xúc, làm việc với nhiều tập đoàn công nghệ hàng đầu như Qualcomm, Google, Meta, LAM Research, Qorvo, AlChip... và đã có kế hoạch cụ thể chuyển dịch chuỗi cung ứng sang Việt Nam, phát triển các trung tâm nghiên cứu, mở rộng đầu tư, kinh doanh, sản xuất tại Việt Nam”, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng thông tin. Theo đó, Việt Nam hiện có 174 dự án FDI trong lĩnh vực bán dẫn với tổng vốn đăng ký gần 11,6 tỷ USD.

Nhắc lại thỏa thuận hợp tác giữa Chính phủ Việt Nam và Tập đoàn NVIDIA được ký kết ngày 5/12 nhằm thành lập Trung tâm nghiên cứu và phát triển, Trung tâm dữ liệu AI tại Việt Nam, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh, thỏa thuận là “cú hích” quan trọng giúp Việt Nam có được bước nhảy vọt về công nghệ trong thời gian tới, có hiệu ứng lan tỏa lớn, thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư công nghệ cao khác trên thế giới, đặc biệt trong lĩnh vực AI, bán dẫn đầu tư vào Việt Nam; đồng thời thu hút, giữ chân được nhiều nhân tài trong lĩnh vực bán dẫn và AI.

“Sự kiện ký kết thỏa thuận với NVIDIA được dư luận trong nước và quốc tế đánh giá rất cao, tạo tiếng vang lớn trong cộng đồng doanh nghiệp công nghệ và các quốc gia trên thế giới”, Bộ trưởng chia sẻ.

Bộ trưởng Bộ KH&ĐT Nguyễn Chí Dũng, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo trình bày báo cáo tại phiên họp

Với các địa phương, lãnh đạo Bộ KH&ĐT đánh giá, một số địa phương như: TP.HCM, Đà Nẵng, Bắc Ninh, Bắc Giang, Vĩnh Phúc, Bình Dương… đã tích cực, chủ động triển khai các hoạt động phát triển hệ sinh thái và nguồn nhân lực, thu hút đầu tư và hợp tác quốc tế để phát triển ngành công nghiệp bán dẫn. Thông qua đó, Bộ KH&ĐT nhận thấy các nhà đầu tư đánh giá rất cao các sáng kiến, nỗ lực của Việt Nam trong phát triển ngành bán dẫn thời gian qua. Nhiều doanh nghiệp đã thể hiện cam kết, khẳng định rất coi trọng thị trường Việt Nam, thông báo về tình hình hoạt động và kế hoạch mở rộng hợp tác, đầu tư, kinh doanh tại Việt Nam trong thời gian tới.

Đặc biệt, Việt Nam đã tích cực thúc đẩy, làm sâu sắc hơn quan hệ với các đối tác chủ chốt, tiềm năng trong lĩnh vực bán dẫn. Cụ thể, đưa hợp tác, đặc biệt là trong lĩnh vực bán dẫn, trí tuệ nhân tạo thành nội hàm then chốt của các khuôn khổ đối tác, hoạt động đối ngoại cấp cao và các cấp với Mỹ, Ấn Độ, Hàn Quốc; khai thác hiệu quả các cơ hội hợp tác từ việc nâng cấp, nâng tầm quan hệ đầu tư, công nghệ với các đối tác như Hoa Kỳ, Hàn Quốc, Nhật Bản…

Cần sự chung tay vào cuộc

Bên cạnh những kết quả đã đạt được, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo quốc gia về phát triển ngành công nghiệp bán dẫn nhấn mạnh, còn nhiều khó khăn, thách thức cần phải vượt qua để đạt được những thành tựu lớn hơn cho ngành công nghiệp bán dẫn.

Về triển khai cơ chế, chính sách ưu đãi, hỗ trợ, bán dẫn là một ngành công nghiệp đặc thù, đòi hỏi vốn đầu tư lớn, yêu cầu cao về nhân lực và công nghệ. Trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt giữa các nền kinh tế trong việc thu hút các nhà đầu tư lĩnh vực bán dẫn, nhiều tập đoàn công nghệ lớn trước đã có kế hoạch vào Việt Nam nhưng mới chỉ dừng ở mức khảo sát, thăm dò và chờ các ưu đãi cụ thể. Trong khi đó, các cơ chế hỗ trợ đầu tư cần thời gian để ban hành và đi vào thực tiễn.

Về cơ sở vật chất, hạ tầng, mặc dù đã có nhiều nỗ lực cải thiện và xây dựng mới các tuyến đường bộ, đường sắt, cảng biển và sân bay, nhưng vẫn còn chưa đồng bộ giữa các miền, địa phương, thiếu sự kết nối, chưa thực sự nhanh chóng và thông suốt cho việc vận chuyển hàng hóa.

Ngoài ra, các doanh nghiệp trong ngành công nghiệp bán dẫn đều rất quan tâm đến khả năng đáp ứng đủ và ổn định hạ tầng điện, nước, hệ thống xử lý nước thải… Một số tập đoàn lớn như Samsung, Intel đề nghị được cung cấp ổn định năng lượng tái tạo, bền vững với mức giá ưu đãi. Tuy nhiên, hệ thống điện, đặc biệt là điện sạch của Việt Nam vẫn còn hạn chế và dễ xảy ra rủi ro trong quá trình vận hành nhà máy.

Về hợp tác song phương lĩnh vực bán dẫn với các đối tác lớn, tiến độ triển khai một số nội dung hợp tác với Hoa Kỳ còn chưa đáp ứng yêu cầu, các chương trình hợp tác chủ yếu tập trung vào công đoạn đóng gói, kiểm thử, hợp tác trong công đoạn thượng nguồn còn hạn chế.

“Do Chiến lược và Chương trình mới được ban hành, các bộ, ngành, địa phương, các viện nghiên cứu, trường đại học và doanh nghiệp mới đang trong giai đoạn nghiên cứu, triển khai. Để sớm đạt được mục tiêu của Chiến lược và Chương trình, các cơ quan cần khẩn trương, tích cực hơn nữa trong triển khai các nhiệm vụ được giao. Hay việc đề xuất dự án đầu tư phòng thí nghiệm cấp quốc gia và phòng thí nghiệm cấp cơ sở cần nhiều thời gian để nghiên cứu, thực hiện…”, Bộ trưởng cho biết.

Dù vậy, lãnh đạo Bộ KH&ĐT cho rằng, Việt Nam có thể nắm bắt được cơ hội “hiếm có” này để tham gia sâu vào chuỗi giá trị ngành công nghiệp bán dẫn, để góp phần đưa công nghiệp bán dẫn trở thành động lực và đột phá mới, giúp Việt Nam vươn mình trong kỷ nguyên mới. Để làm được điều này cần có sự tham gia, vào cuộc của tất cả các bộ, ngành, địa phương, các doanh nghiệp, viện nghiên cứu, trường đại học, các chuyên gia trong và ngoài nước.

Người đứng đầu Bộ KH&ĐT nhấn mạnh, Việt Nam cũng không thể đi đến đích nếu chỉ đi một mình, mà hơn lúc nào hết, ở giai đoạn và thời cơ quan trọng này, cần có sự hợp tác nhanh, mạnh và toàn diện với các quốc gia, nền kinh tế và các doanh nghiệp, đối tác hàng đầu thế giới về bán dẫn thì mới có thể "đứng trên vai những người khổng lồ", tận dụng lợi thế nguồn nhân lực để vươn lên thành một quốc gia có vị thế trọng tâm của châu Á và thế giới trong phát triển ngành công nghiệp bán dẫn và có thể trở thành một cường quốc về AI trong tương lai.