Lập BCNCTKT cao tốc Bắc - Nam phía Đông: Đề xuất TEDI có ‘tiền trảm hậu tấu’?

(BĐT) - Mới đây, Bộ Giao thông vận tải (GTVT) đã có văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ đề xuất lựa chọn nhà thầu Tổng công ty Tư vấn thiết kế GTVT (TEDI) là đơn vị tư vấn thực hiện lập Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi Dự án Đầu tư xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông theo Điều 26 Luật Đấu thầu. 
Ảnh Internet
Ảnh Internet

Lý do được đưa ra là để đơn vị tư vấn đứng đầu ngành GTVT này thực hiện nhiệm vụ lập Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi trên cơ sở kế thừa, tổng hợp các kết quả đã nghiên cứu trước đây. 

Đề xuất chọn nhà thầu tư vấn trong trường hợp đặc biệt

Dự án Đầu tư xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông là dự án quan trọng quốc gia, quy mô lớn. Thực hiện Nghị quyết số 26/2016/QH14 của Quốc hội về kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016 - 2020 và chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, tháng 12/2016, Bộ GTVT đã có văn bản chỉ đạo TEDI tổng hợp kết quả nghiên cứu các dự án thành phần độc lập, bổ sung, hoàn thiện Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi Dự án theo quy định của Luật Đầu tư công để Chính phủ trình Quốc hội xem xét, quyết định chủ trương đầu tư.

Theo Bộ GTVT, có nhiều lý do không thể lựa chọn các hình thức đấu thầu thông thường để chọn tư vấn lập Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi Dự án. Cụ thể, TEDI là đơn vị tư vấn đã được giao lập Báo cáo nghiên cứu khả thi 11 dự án thành phần (tổng chiều dài 593 km) và lập Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi 6 dự án thành phần (tổng chiều dài 307 km). Việc lập Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi của Dự án nếu áp dụng hình thức đấu thầu rộng rãi có thể lựa chọn được đơn vị tư vấn khác. Tuy nhiên, cách làm này rất khó để kế thừa, tận dụng toàn bộ kết quả mà TEDI đã nghiên cứu kể từ năm 2012 đến nay, gây ra lãng phí.

Với trường hợp đấu thầu hạn chế, Gói thầu Tư vấn lập Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi Dự án không thuộc gói thầu có yêu cầu cao về kỹ thuật hoặc kỹ thuật có tính đặc thù mà chỉ có một số nhà thầu đáp ứng yêu cầu của gói thầu, nên không thuộc phạm vi áp dụng hình thức đấu thầu hạn chế.

Với trường hợp chỉ định thầu và các hình thức lựa chọn nhà thầu khác, Bộ GTVT cho biết, dự toán Gói thầu có giá trị dự kiến lớn hơn 500 triệu đồng nên không thuộc phạm vi áp dụng hình thức chỉ định thầu. Gói thầu cũng không phù hợp để áp dụng các hình thức lựa chọn nhà thầu khác như chào hàng cạnh tranh, mua sắm trực tiếp hay tự thực hiện.

Từ những phân tích nêu trên, Bộ GTVT đề xuất Thủ tướng Chính phủ cho phép Bộ được áp dụng quy định “Lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt” theo Điều 26 Luật Đấu thầu trong lựa chọn đơn vị tư vấn lập Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi Dự án. Cụ thể, giao TEDI thực hiện nhiệm vụ này trên cơ sở kế thừa các nhiệm vụ, tổng hợp các kết quả đã nghiên cứu trước đây. 

Đề xuất TEDI có phải “tiền trảm hậu tấu”?

Tại buổi họp báo mới đây, phóng viên Báo Đấu thầu đã bày tỏ băn khoăn về việc Bộ GTVT vừa đề xuất Thủ tướng Chính phủ cho phép giao TEDI làm đơn vị tư vấn thực hiện lập Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi Dự án Đầu tư xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông, trong khi trên thực tế đơn vị này đã thực hiện việc lập Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi, Báo cáo nghiên cứu khả thi hàng chục dự án thành phần (độc lập) của tuyến đường bộ cao tốc Bắc - Nam.

Ông Nguyễn Danh Huy, Trưởng ban Ban PPP thuộc Bộ GTVT cho rằng, trong đề xuất này của Bộ GTVT không có chuyện “tiền trảm hậu tấu” đối với trường hợp nhà thầu tư vấn TEDI. Lý do là trước đây, thực hiện Nghị quyết số 13-NQ/TW ngày 16/1/2012 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI về xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ nhằm đưa nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại vào năm 2020, Bộ GTVT đã lựa chọn tư vấn và triển khai nghiên cứu đầu tư đường bộ cao tốc Bắc - Nam theo các dự án độc lập. Hiện đã hoàn thành và đưa vào khai thác 7 dự án với chiều dài 223 km, đang triển khai đầu tư 6 dự án với chiều dài 378 km, đã cân đối được nguồn vốn và đang hoàn chỉnh thủ tục để đầu tư 2 dự án với chiều 67 km để đưa vào khai thác trước năm 2020.

Đối với 20 dự án thành phần (tổng chiều dài 1.372 km) thuộc tuyến đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông, Bộ GTVT đã phê duyệt Báo cáo nghiên cứu khả thi 3 dự án với chiều dài 179 km; đã hoàn thiện Báo cáo nghiên cứu khả thi 10 dự án với chiều dài 622 km và hoàn thiện Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi 7 dự án với chiều dài 571 km nhưng chưa xác định được nguồn vốn để triển khai. Trong tổng số 20 dự án này, TEDI là đơn vị tư vấn lập Báo cáo nghiên cứu khả thi 11 dự án (tổng chiều dài 593 km), lập Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi 6 dự án (tổng chiều dài 307 km); số còn lại do các đơn vị tư vấn khác lập.

Còn Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Ngọc Đông thì cho rằng, việc đề xuất Thủ tướng Chính phủ cho phép giao TEDI làm đơn vị tư vấn thực hiện lập Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi Dự án Đầu tư xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông có một vài yếu tố “tiền trảm” vì hoàn cảnh khách quan, chứ không phải là câu chuyện “tiền trảm hậu tấu”. Việc Bộ GTVT lựa chọn TEDI làm đơn vị tư vấn thực hiện một số dự án nghiên cứu tiền khả thi, nghiên cứu khả thi độc lập cho Dự án đường bộ cao tốc Bắc - Nam trước đây đều theo trình tự và tuân thủ các quy định của pháp luật.