|
Áp lực từ triệu tấn tro xỉ
Trong báo cáo mới nhất gửi đến Thủ tướng, Bộ Công thương cho biết, khi các nhà máy thuộc Trung tâm Điện lực Vĩnh Tân đi vào hoạt động theo thiết kế lượng tro xỉ phát sinh khoảng 3,8 triệu tấn/năm. Trong đó, 3 nhà máy (Vĩnh Tân 2, Vĩnh Tân 4 và Vĩnh Tân 4 mở rộng sử dụng chung bãi chứa tro, xỉ có diện tích 38,3 ha, sức chứa 9,3 triệu m3). Hiện, bãi đã chứa khoảng 4,5 triệu m3 và dự kiến đầy trong khoảng hơn 2 năm tới.
Trung tâm nhiệt điện Vĩnh Tân gồm 5 nhà máy nhiệt điện than, công suất thiết kế 6.264 MW, đến nay có 2 nhà máy điện Vĩnh Tân 2, và Vĩnh Tân 4 đã đi vào hoạt động. Tháng 12 tới, có thêm dự án điện Vĩnh Tân 1 (theo hình thức BOT) sẽ phát điện thương mại. Vĩnh Tân 3 đang thực hiện các thủ tục đầu tư; Vĩnh Tân 4 mở rộng dự kiến đi vào vận hành chính thức vào tháng 12/2019.
Đây được là một trong số những trung tâm sản xuất điện lớn cung cấp điện cho khu vực miền Nam.
Tuy nhiên, khu vực bãi chứa tro xỉ của các nhà máy này nằm gần đường quốc lộ, chịu tác động bởi gió biển cường độ mạnh, và việc vận chuyển tro xỉ bằng ô tô đang tiềm ẩn rủi ro phát tán bụi, tiếng ồn.
Tro xỉ phát sinh nhiều nhất từ nhà máy điện Vĩnh Tân 1, và Vĩnh Tân 2 do sử dụng than antraxit, lượng tro xỉ tương đương 30-37% than đầu vào.
Bộ Công thương đánh giá, hai nhà máy này đang chịu áp lực lớn do không tiêu thụ được tro xỉ thải ra trong quá trình sản xuất điện.
Khó bán tro xỉ nhiệt điện
Năm 2014, nhiệt điện Vĩnh Tân 2 đã ký hợp đồng tiêu thụ tro xỉ với Công ty CP đầu tư Mãi Xanh cho cả đời dự án để sản xuất gạch không nung. Tuy nhiên, đến nay công ty này mới lắp đặt được 3/28 dây truyền sản xuất gạch không nung, và chỉ tiêu thụ được 450 tấn tro xỉ/ngày. Trong khi mỗi ngày nhiệt điện Vĩnh Tân 2 xả thải ra môi trường khoảng 4.500 tấn cho xỉ, gấp 10 lần mức tiêu thụ Công ty CP đầu tư Mãi Xanh.
“Công ty CP đầu tư Mãi Xanh khó có khả năng thực hiện được cam kết tiêu thụ hết tro, xỉ do khó khăn về tài chính, công nghệ, và sản phẩm gạch không nung khó cạnh tranh về giá” – Bộ Công thương đánh giá.
Từ đầu năm đến hết tháng 9/2018, Nhà máy nhiệt điện Vĩnh Tân 2 đã ký hợp đồng tiêu thụ tro xỉ với 7 công ty: Công ty TNHH MTV Nhật Trường Bình Thuận, Công ty TNHH MTV Dũng An Phát, Công ty TNHH MTV Mỹ Viên, Công ty CP TM&PTĐT THT, Công ty TNHH Hòa Kiến Nhân, Công ty CP T&P Global, Công ty TNHH Hứa Gia. Tổng số tro xỉ bán được theo hợp đồng khoảng 100.000 tấn/năm.
Trong khi đó, lượng tro xỉ nhiệt điện Vĩnh Tân 2 thải ra môi trường khoảng 1,62 triệu tấn/năm. Để đẩy nhanh tiêu thụ tro xỉ, nhiệt điện Vĩnh Tân 2 đang đầu tư hệ thống đường ống xuất tro bay qua cảng và làm việc với các đối tác như Tập đoàn VIG, Công ty Minh Phong, Công ty TNHH Hoàng Sơn Fly Ash and Cement để tiêu thụ tro, xỉ phát sinh của NMNĐ Vĩnh Tân 2.
Có một thực tế là tro xỉ thải ra của Nhà máy nhiệt điện Vĩnh Tân 2 có chất lượng rất thấp, tỉ lệ các bon chưa cháy hết tồn dư trong tro cao tới 15%, nên không thể sử dụng trực tiếp làm phụ gia bê tông. Điều này cũng khiến nhiều đối tác sản xuất vật liệu xây dựng không mua tro xỉ của nhà máy này.
Mặt khác, đến nay Bộ Tài nguyên và Môi trường chưa có hướng dẫn tiêu chuẩn sử dung tro xỉ nhiệt điện để sản xuất xi măng, gạch, ngói không nung, phụ gia bê tông. Việc sử dụng tro xỉ dự án nhiệt điện làm vật liệu san lấp công trình, làm đường giao thông đến nay cũng đang thiếu quy định về tiêu chuẩn.
Bộ Công thương đề nghị Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Xây dựng, phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ sớm công bố tiêu chuẩn TCVN 12249:2018 – Tro, xỉ nhiệt điện đốt than làm vật liệu san lấp làm cơ sở để các nhà máy nhiệt điện hợp chuẩn tro, xỉ; giao Bộ Xây dựng chủ trì xây dựng các chính sách nhằm hạn chế việc sử dụng gạch nung để đảm bảo công tác bảo vệ môi trường, giảm việc sử dụng đất sét đồng thời tăng nhu cầu và sử dụng hiệu quả nguồn tài nguyên là tro, xỉ của các nhà máy nhiệt điện.
