Phát hiện nhiều sai phạm về bảo vệ môi trường trong khai thác khoáng sản

Thanh tra Chính phủ chỉ ra hàng loạt sai phạm trong việc thực hiện pháp luật về bảo vệ môi trường đối với hoạt động khai thác khoáng sản tại các tỉnh: Yên Bái, Cao Bằng, Bắc Kạn, Lai Châu, Hà Giang, Tuyên Quang (giai đoạn 2011 - 2017)

Thông qua kết quả thanh tra, TTCP cho biết, tại Yên Bái, tính đến thời điểm thanh tra, các dự án còn nợ phí BVMT với tổng số tiền là 6.377 triệu đồng. Đến hết năm 2019, còn 73 điểm mỏ nợ, chậm nộp tiền ký quỹ với tổng số tiền là 45.240 triệu đồng. Tại Cao Bằng, đến thời điểm thanh tra (tháng 10/2018), các dự án khai thác khoáng sản (trong đó có một số mỏ hết hạn giấy phép khai thác, đang làm thủ tục đóng cửa mỏ) còn nợ tiền ký quỹ cải tạo, phục hồi môi trường là 5.442,7 triệu đồng. Ngoài ra, các doanh nghiệp còn nợ phí BVMT với số tiền 3.118 triệu đồng.

Tại tỉnh Bắc Kạn, Kết luận chỉ ra, các doanh nghiệp vẫn còn nợ 35.131 triệu đồng phí BVMT. Tại 6 dự án được thanh tra còn có một số hạng mục công trình BVMT chưa hoàn thành hoặc chưa đảm bảo về kích thước, yêu cầu theo báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM), cam kết BVMT đã được phê duyệt.

Tương tự, tại tỉnh Hà Giang, đến thời điểm thanh tra vẫn còn 26 dự án chưa nộp đủ số tiền ký quỹ BVMT với tổng số tiền 38.210,98 triệu đồng; 17 dự án nợ phí BVMT với tổng số tiền 1.508,4 triệu đồng.

Tại tỉnh Lai Châu, còn 21 dự án không lập đề án cải tạo, phục hồi môi trường; 21 dự án không nộp, còn nợ tiền ký quỹ cải tạo, phục hồi môi trường; 7 dự án nợ phí BVMT.

Còn ở Tuyên Quang, tại thời điểm thanh tra, có 24 dự án nợ tiền ký quỹ cải tạo, phục hồi môi trường với số tiền 4.144 triệu đồng; 22 dự án còn nợ phí BVMT với số tiền 4.105,0 triệu đồng.

Kết luận thanh tra của TTCP cũng chỉ ra, tại tỉnh Yên Bái, trong việc lập, thẩm định, phê duyệt báo cáo ĐTM, cam kết BVMT, đề án cải tạo phục hồi môi trường, có một số trường hợp chủ đầu tư và đơn vị tư vấn lập báo cáo ĐTM chưa nhìn nhận, đánh giá đầy đủ những khó khăn về địa hình nên bố trí công trình BVMT chưa phù hợp, tính khả thi chưa cao. Trong khi đó, hội đồng thẩm định báo cáo ĐTM cũng chưa đánh giá đầy đủ, toàn diện khó khăn về địa hình để yêu cầu đơn vị tư vấn, chủ đầu tư điều chỉnh cho phù hợp, dẫn đến có một số công trình không thực hiện được theo báo cáo ĐTM đã được phê duyệt. Trong số dự án thanh tra, có 8 cơ sở mặc dù chưa được cấp giấy xác nhận hoàn thành công trình BVMT phục vụ giai đoạn vận hành nhưng đã tiến hành khai thác.

Ngoài ra, trước khi đưa dự án vào khai thác, cơ quan phê duyệt báo cáo ĐTM có trách nhiệm kiểm tra, xác nhận việc hoàn thành các công trình BVMT theo quy định. Tuy nhiên, có một số dự án đã được Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) tỉnh cấp giấy xác nhận hoàn thành các công trình BVMT trước khi vận hành, nhưng kết quả kiểm tra thực tế cho thấy còn có dự án có công trình BVMT được xây dựng nhưng không đầy đủ về hạng mục hoặc kích thước chưa đạt yêu cầu theo báo cáo ĐTM đã được phê duyệt.

Tại Cao Bằng, quá trình lập, thẩm định, phê duyệt báo cáo ĐTM tại một số dự án có chất lượng chưa tốt; đơn vị tư vấn chưa xác định được hết các yếu tố gây tác động xấu đến môi trường. Một số phương án xử lý môi trường chưa phù hợp nhưng hội đồng thẩm định chưa kịp thời phát hiện dẫn đến một số nội dung trong báo cáo ĐTM được phê duyệt còn thiếu tính khả thi khi thực hiện trong thực tế. Bên cạnh đó, có 14 mỏ chưa có quyết định cho thuê đất của UBND Tỉnh, trong đó có 2 mỏ chưa khai thác chủ dự án đã làm hồ sơ đóng cửa mỏ, 2 mỏ tạm dừng khai thác, 5 mỏ chưa khai thác do chưa giải phóng được mặt bằng, 5 mỏ đang hoạt động.

Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Chủ tịch UBND tỉnh các tỉnh: Yên Bái, Cao Bằng, Bắc Kạn, Lai Châu, Hà Giang và Tuyên Quang tổ chức kiểm điểm và chỉ đạo các cơ quan, tổ chức, đơn vị có liên quan kiểm điểm trách nhiệm của các tập thể, cá nhân qua các thời kỳ để xảy ra các tồn tại, khuyết điểm, sai phạm nêu tại Kết luận thanh tra. Căn cứ vào kết quả kiểm điểm, Chủ tịch UBND tỉnh có biện pháp xử lý hoặc kiến nghị cấp có thẩm quyền xử lý phù hợp đối với những tập thể, cá nhân trong việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ được giao.