|
| Lĩnh vực xây lắp có nhiều nhà thầu vi phạm nhất. Ảnh minh họa: Nhã Chi |
Chỉ tính riêng 2 tháng đầu năm 2025, cả nước có 18 nhà thầu bị cấm thầu và 23 nhà thầu bị dừng hợp đồng do lỗi của nhà thầu.
Trong khi đó, trong giai đoạn từ năm 2018 - 2022, trung bình mỗi năm chỉ có khoảng vài chục nhà thầu bị cấm thầu, vài chục nhà thầu bị dừng hợp đồng do lỗi của nhà thầu. Từ năm 2023, số lượng nhà thầu vi phạm hợp đồng do lỗi của nhà thầu bị dừng hợp đồng tăng lên 200 nhà thầu.
Các hành vi vi phạm dẫn đến bị cấm thầu từ đầu năm 2025 đến nay đa số là gian lận (cố ý cung cấp thông tin, tài liệu không trung thực về nhân sự, giả mạo con dấu, bằng cấp, bảo lãnh dự thầu, giấy chứng nhận kiểm định thiết bị, báo cáo tài chính… khi tham gia đấu thầu).
Một số nhà thầu bị cấm tham gia đấu thầu do có hành vi chuyển nhượng thầu như: Công ty TNHH Hải Hà, Công ty TNHH Tư vấn Thiết kế và Xây dựng Đức Hoàng, Công ty TNHH Đầu tư Xây dựng và Thương mại Hoàng An Phát, Công ty CP Đầu tư xây lắp Thành Phú…; không hoàn thành hợp đồng như: Công ty TNHH Đầu và Phát triển dịch vụ Đức Anh…
Xét theo địa bàn, những địa phương có số nhà thầu vi phạm bị phát hiện và cấm thầu nhiều nhất là: TP. Hà Nội (26 nhà thầu), TP.HCM (11 nhà thầu), Bắc Giang (8 nhà thầu), Bến Tre (6 nhà thầu), Quảng Nam (6 nhà thầu), Hà Tĩnh (5 nhà thầu), Bình Phước (5 nhà thầu), Cà Mau (2 nhà thầu)…
Xét theo lĩnh vực, lĩnh vực xây lắp có nhiều nhà thầu vi phạm nhất, tiếp đó là lĩnh vực mua sắm thuốc, vật tư y tế…
Ngoài hình thức cấm thầu, chấm dứt hợp đồng, trong thời gian qua, nhiều cơ quan có thẩm quyền đã ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính với nhà thầu vi phạm.
Thanh tra Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Cà Mau cho biết, năm 2024, Thanh tra Tỉnh đã ban hành 8 quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với các nhà thầu như: Công ty TNHH MTV Việt - Úc Cà Mau; Công ty CP Thủy sản N.G Việt Nam; Công ty TNHH DV Xây lắp điện Năm Căn; Công ty CP Đầu tư điện mặt trời Đầm Dơi - Cà Mau; Công ty TNHH Thủy sản Toàn Phát Cà Mau; Công ty CP Camimex Farm; Công ty TNHH Tư vấn Đầu tư Xây dựng COVICO… với tổng số tiền phạt là 430 triệu đồng.
Bên cạnh đó, Thanh tra tỉnh Cà Mau đã chuyển hồ sơ xử lý đến UBND Tỉnh đối với hành vi vi phạm của Công ty TNHH Tư vấn và Đầu tư xây dựng Hợp Nhất (về việc giải quyết kiến nghị kết quả lựa chọn nhà thầu Gói thầu số 27 Khối nhà chính, thử tĩnh tải cọc, cấp thoát nước thuộc Dự án Đầu tư xây dựng Bệnh viện Đa khoa Cà Mau quy mô 1.200 giường). Trên cơ sở đó, Chủ tịch UBND Tỉnh đã ra quyết định xử phạt Nhà thầu 100 triệu đồng (Quyết định số 2333/QĐ-XPHC ngày 29/11/2024).
Những vi phạm (từ khi tham dự thầu tới khi trúng thầu, thực hiện hợp đồng) khiến nhiều chủ đầu tư, công trình phải gánh chịu hậu quả nặng nề như công trình thực hiện dở dang, chậm tiến độ, không đảm bảo chất lượng…
Bên cạnh việc áp dụng những giải pháp xử phạt mạnh tay, theo khuyến nghị của chuyên gia mua sắm thuộc một tổ chức quốc tế, cần đẩy mạnh áp dụng công nghệ trong quản lý và giám sát đấu thầu; tăng cường liên thông dữ liệu, thông tin giữa các cơ quan chức năng, giúp giám sát dễ dàng và phát hiện sớm các sai phạm, giảm thiểu tình trạng nhà thầu gian lận.
Cùng với áp dụng công nghệ, theo chia sẻ của ông Lê Đình Cường - Phó Giám đốc Bệnh viện Phụ sản Trung ương, việc xây dựng quy trình lựa chọn nhà thầu làm chuẩn mực chung cho các đơn vị thực hiện cũng là cách tạo thuận lợi cho việc kiểm tra, theo dõi, giám sát từng bước trong tổ chức lựa chọn nhà thầu, kịp thời phát hiện sai sót, vi phạm.
Theo tìm hiểu, Bộ Y tế đang xây dựng cuốn Cẩm nang hướng dẫn đấu thầu thuốc và dự kiến phát hành vào tháng 8/2025. Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, cuốn Cẩm nang sẽ là những hướng dẫn rất cụ thể, từng bước để các địa phương dễ dàng triển khai thực hiện.
