|
| Mua sắm hàng hóa ngành y tế chiếm tỷ trọng khá lớn trong các gói thầu áp dụng chào giá trực tuyến. Ảnh: Lê Tiên |
Chào giá trực tuyến ngày càng được ưa chuộng
Chào giá trực tuyến được triển khai từ ngày 1/12/2024, áp dụng cho các gói thầu mua sắm hàng hóa, dịch vụ phi tư vấn thông dụng, đơn giản, sẵn có trên thị trường, bao gồm chào giá trực tuyến theo quy trình thông thường và quy trình rút gọn. Đối với quy trình rút gọn, thời gian thông báo mời thầu tối thiểu là 3 ngày làm việc, thời gian chào giá trực tuyến rút gọn tối thiểu là 24 giờ kể từ thời điểm bắt đầu.
Tính đến ngày 1/7/2025, Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia (e-GP) ghi nhận 1.574 gói thầu triển khai chào giá trực tuyến. Mua sắm hàng hóa ngành y tế chiếm tỷ trọng khá lớn trong các gói thầu áp dụng chào giá trực tuyến (chủ yếu là thuốc, hóa chất, vật tư y tế).
Theo ông Lê Đình Cường - Phó Giám đốc Bệnh viện Phụ sản Trung ương, chào giá trực tuyến là hình thức lựa chọn nhà thầu phù hợp với tính chất đặc thù của ngành y tế. Mô hình bệnh tật mỗi năm là khác nhau, nên nhu cầu khám chữa bệnh có thể phát sinh ngoài kế hoạch là chuyện bình thường. Trong những trường hợp này, thủ tục mua sắm thuốc, hóa chất, vật tư y tế bổ sung cần phải đơn giản, nhanh gọn thì mới đáp ứng kịp thời nhu cầu khám chữa bệnh.
Kết quả chào giá trực tuyến trên thực tế cũng cho thấy tính cạnh tranh rất cao. Điển hình như Gói thầu Cung cấp tivi, tủ lạnh phục vụ giường dịch vụ theo yêu cầu (Ban Quản lý dự án lưới điện Hà Nội) có tới 76 lượt chào giá với giá chào thấp nhất là 52.000.000 đồng (giá trần là 107.439.200 đồng); Gói thầu 1 Cung cấp máy tính (Ban Quản lý dự án lưới điện Hà Nội) thu hút 30 lượt chào giá; Gói thầu Cung cấp tivi, tủ lạnh phục vụ giường dịch vụ theo yêu cầu (Bệnh viện Bạch Mai) có 18 lượt chào giá với giá chào thấp nhất là 350.000.000 đồng (giá trần là 372.207.000 đồng)…
Tiếp tục hoàn thiện quy trình
Thực tế triển khai chào giá trực tuyến thời gian qua phát sinh một số bất cập, hạn chế, cần tiếp tục hoàn thiện.
Đơn cử, một tình huống “dở khóc dở cười” xảy ra tại Gói thầu 1 Cung cấp máy tính (Ban Quản lý dự án lưới điện Hà Nội), Công ty TNHH Netandroid Việt Nam có giá chào 01 đồng (xếp thứ nhất), Công ty TNHH Thương mại và Dịch vụ Vũ Gia VN có giá chào 23.400.000 đồng (xếp thứ hai), giá chào của nhà thầu xếp thứ ba là 234.500.000 đồng. Trong khi đó, giá trần là 284.229.000 đồng.
Lý giải về giá chào bất thường này, đại diện Công ty TNHH Netandroid Việt Nam chia sẻ, do đây là lần đầu tiên thử nghiệm hình thức chào giá trực tuyến nên bị lỗi thao tác máy tính, chưa nhập xong giá cuối cùng nhưng đã vô tình chạm vào nút “chào” (tương đương với nút gửi đi) dẫn đến giá chào không phù hợp.
Một số ý kiến cho rằng, những sơ suất, sai sót trong quá trình thao tác trên môi trường điện tử rất dễ xảy ra, một phần là do áp lực cạnh tranh lớn và cuộc đua tốc độ chào giá. Mặt khác, pháp luật hiện hành chưa có hướng dẫn xử lý những tình huống như nhiều nhà thầu cùng chào giá thấp nhất bằng nhau...
Một nhà thầu cho rằng, mức xử phạt khóa tài khoản trên Hệ thống e-GP đối với nhà thầu trúng thầu nhưng không thực hiện cam kết, không ký hợp đồng là quá nặng. Bởi vì, gói thầu chào giá trực tuyến thường có quy mô nhỏ, thời gian tham dự thầu ngắn, nhà thầu chưa có sự chuẩn bị kỹ lưỡng khi tham dự…
Ghi nhận những vướng mắc, bất cập trên, Bộ Tài chính đang xem xét sửa đổi một số quy định về chào giá trực tuyến, mua sắm trực tuyến, xử lý tình huống trong đấu thầu…
Theo đề xuất của Bộ Tài chính, nguyên tắc chào giá trực tuyến chỉ nên áp dụng đối với phương pháp giá thấp nhất. Trường hợp có nhiều nhà thầu cùng chào giá thấp nhất bằng nhau sau thời điểm kết thúc chào giá trực tuyến thì nhà thầu chào giá đầu tiên thấp nhất được xếp hạng cao nhất.
Bên cạnh việc đáp ứng nội dung yêu cầu chào giá và thời hạn quy định trong thông báo mời thầu, giá chào của nhà thầu phải giảm tối thiểu bằng bước giá và không được thấp hơn 90% giá thấp nhất hiển thị trên Hệ thống e-GP để tránh các trường hợp vi phạm do sai sót trong quá trình chào giá vì lỗi thập phân.
Trường hợp nhà thầu trúng thầu không thực hiện theo cam kết thì bị xử lý theo hướng khóa chức năng giam gia chào giá trực tuyến thay vì khóa tài khoản trên Hệ thống e-GP như trước đây. Tuy nhiên, nhà thầu vi phạm vẫn bị đánh giá về uy tín trong việc tham dự thầu theo quy định.
Một số ý kiến kỳ vọng, việc sửa đổi này sẽ góp phần từng bước hoàn thiện hành lang pháp lý, chuẩn hóa quy trình và nâng cấp hạ tầng kỹ thuật, từ đó tăng cường công khai, minh bạch trong đấu thầu, phát huy tối đa hiệu quả công cụ chào giá trực tuyến.
