|
| Bác Hồ nói chuyện với công nhân Nhà máy Cơ khí Duyên Hải ngày 15/3/1961. Ảnh tư liệu |
Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn căn dặn báo giới: Các nhà báo cũng là chiến sỹ cách mạng. Cây bút, trang giấy chính là vũ khí sắc bén. Người chỉ dạy các nhà báo: “Không biết rõ, hiểu rõ, chớ nói, chớ viết. Khi không có gì cần nói, không có gì cần viết, chớ nói, chớ viết càn”. Người cũng đòi hỏi các nhà báo trong mọi trường hợp khen cũng như chê đều với động cơ trong sáng, khách quan, không thể viết báo vì mục đích vụ lợi, cá nhân, ích kỷ. Đồng thời, nêu cái hay, cái tốt thì phải có chừng mực, chớ phóng đại.
Người cho rằng, “một tờ báo mà không được đại đa số quần chúng ham muốn thì không xứng đáng là một tờ báo”. Báo chí phải đem đến cho công chúng niềm tin ở sự thật, tin ở sự nghiêm minh của pháp luật, đặc biệt tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, vào chính sách, pháp luật của Nhà nước, truyền thống cách mạng của nhân dân ta. Người làm báo cách mạng không những phải làm tròn trách nhiệm, nghĩa vụ của một người cách mạng, mà phải gương mẫu chấp hành pháp luật, làm tròn nghĩa vụ công dân, làm tốt trách nhiệm xã hội, và phải luôn trau dồi nghệ thuật tuyên truyền để thông điệp lan tỏa sâu rộng trong công chúng.
 |
Cố nhà báo Trần Hữu Năng |
Trong dịp kỷ niệm 100 năm Báo chí cách mạng Việt Nam, tôi muốn kể về niềm vinh dự nghề nghiệp đặc biệt mà cố nhà báo Trần Hữu Năng nhận được khi viết chùm tin về phong trào thi đua phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật, tăng năng suất của công nhân Nhà máy Cơ khí Duyên Hải (Hải Phòng).
Cố nhà báo Trần Hữu Năng là phóng viên nổi tiếng của TTXVN, từng hoạt động báo chí tại Hải Phòng, Bắc Kinh (Trung Quốc), Paris (Pháp), để lại nhiều bài học nghiệp vụ sâu sắc. Ông tốt nghiệp Đại học Báo chí ở Bắc Kinh cùng thời với các ông Phạm Khắc Lãm, Trần Lạn, Chính Yên mà tên tuổi đã quen thuộc với giới báo chí Việt Nam đương đại. Nhà báo Trần Hữu Năng là người đầu tiên được Bác Hồ khen thưởng khi viết các tin tức về Nhà máy Cơ khí Duyên Hải.
Dấu mốc Báo chí cách mạng Việt Nam tròn 100 năm thì cơ quan TTXVN cũng kỷ niệm 80 năm chính thức được thành lập (15/9/1945). Lịch sử TTXVN mãi mãi ghi nhớ công ơn của Bác Hồ đối với sự phát triển ban đầu của Ngành. Theo ông Hồ Tiến Nghị, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Tổng giám đốc TTXVN, chính Bác Hồ đã khai sinh ra hãng thông tấn nhà nước Việt Nam với tên gọi Việt Nam Thông tấn xã (VNTTX) vào tháng 9/1945. Sinh thời, Bác Hồ luôn đọc bản tin VNTTX hàng ngày. Thấy tin nào hay, cá nhân nào có thành tích, Người cho xác minh để khen, thưởng và gửi tặng Huy hiệu của Người. Trước lúc đi xa, Bản di chúc lịch sử của Người được viết trên mặt sau của Bản tin VNTTX ngày 3/5/1969.
Năm 1961, ông Trần Hữu Năng là Trưởng Phân xã VNTTX tại Hải Phòng đã có hàng loạt tin, bài về Nhà máy Cơ khí Duyên Hải. Tin mở đầu có cái tít rất lạ “Hội mùa trí tuệ công nhân” phát trên bản tin VNTTX ngày 9/2/1961. Sau khi đọc tin này, Bác Hồ đã yêu cầu xác minh để khen thưởng. Sau đó, nhà báo Trần Hữu Năng đã “nuôi” đề tài này và đưa hàng loạt tin, bài về Nhà máy Cơ khí Duyên Hải. Thời kỳ đó, Nhà máy là một điển hình xuất sắc trong hoạt động sản xuất. Ngày 21/3/1961, Bác Hồ về thăm Nhà máy Cơ khí Duyên Hải. Người đã phát động phong trào thi đua yêu nước Cờ Ba Nhất (trong lực lượng vũ trang nhân dân), gồm: Sóng Duyên Hải (lĩnh vực công nghiệp), Gió Đại Phong (lĩnh vực nông nghiệp), Trống Bắc Lý (ngành giáo dục).
 |
Tấm Bằng khen của nhà báo Trần Hữu Năng do Bác Hồ ký ngày 14/11/1962 |
Gần dịp kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Bác Hồ (19/5/1890 - 19/5/2025), tôi nhận được tin nhắn của nhà báo Trần Minh Sơn, trưởng nam của cố nhà báo Trần Hữu Năng chia sẻ thêm nhiều thông tin dữ liệu về thân phụ khi ông là Trưởng Phân xã VNTTX tại Hải Phòng (nay là cơ quan Thường trú TTXVN tại Hải Phòng).
Trong số tư liệu quý của nhà báo Trần Hữu Năng có tấm Bằng khen đã ngả vàng theo thời gian mang số 1261 do đích thân Bác Hồ ký ngày 14/11/1962 liên quan đến thành tích công tác của ông trong năm 1961 khi phát hiện điển hình xuất sắc trong sản xuất công nghiệp. Nhà báo Trần Hữu Năng đã viết lại chuyện này trong một tiểu luận nghiệp vụ rất có giá trị: “Tin - vũ khí hiệu quả cao của TTXVN”.
Bài học về thành công trong tác nghiệp, phát hiện và cổ súy nhân tố mới, gương sáng mới xuất hiện trong thực tiễn cuộc sống của nhà báo Trần Hữu Năng được nhiều thế hệ phóng viên TTXVN nằm lòng. Vài năm sau sự kiện Bác Hồ về thăm Nhà máy Cơ khí Duyên Hải, tôi trở thành phóng viên TTXVN và nhà báo Trần Hữu Năng trở thành người thầy dạy nghề cho thế hệ phóng viên chúng tôi.
100 năm đã trôi qua kể từ khi Bác Hồ sáng lập Báo Thanh Niên khai sinh nền báo chí cách mạng Việt Nam, câu chuyện một nhà báo được đích thân Bác Hồ khen thưởng vì có tin “nhanh - đúng - trúng - hay” cũng đã diễn ra trên 60 năm, nhưng những lời dạy, sự ghi nhận của Bác đối với người cầm bút vẫn còn được nhắc đến trong bài học nghiệp vụ của các nhà báo… Quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh về chức năng, nhiệm vụ, tính chất của báo chí cách mạng; về vai trò, nghĩa vụ, đạo đức của người làm báo; về nghệ thuật trong cách viết để làm nên một tác phẩm báo chí và xây dựng tờ báo có sức lay động đối với công chúng vẫn vẹn nguyên giá trị cho những người làm báo hôm nay.
