|
| Tỷ trọng các dự án điện BOT, IPP hiện chiếm hơn 30% trong hệ thống điện. Ảnh: Thế Anh |
Nguy cơ chậm tiến độ hàng loạt dự án điện IPP
Tới thời điểm này, tỷ trọng các dự án điện BOT, IPP trong hệ thống điện chiếm hơn 30% và sẽ còn tăng trong thời gian tới khi Nghị quyết 55-NQ/TW về định hướng chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 đi vào cuộc sống mạnh mẽ hơn. Tuy nhiên, theo Ban Chỉ đạo quốc gia về phát triển điện lực, các nhà đầu tư dự án điện IPP, BOT đang gặp khó khăn, vướng mắc liên quan đến cơ chế, chính sách.
Chia sẻ với Báo Đấu thầu, ông Ngô Quốc Hội, Chủ tịch HĐQT, Tổng giám đốc Công ty CP Nhiệt điện An Khánh - Bắc Giang cho biết, hơn một năm nay, Dự án Nhà máy Nhiệt điện An Khánh - Bắc Giang có tổng vốn đầu tư 1 tỷ USD phải dừng vì chưa ký được hợp đồng mua bán điện (PPA). “Mặc dù Công ty cùng các đối tác nỗ lực thu xếp vốn cho gói thầu EPC nhưng do đang gặp khó khăn, vướng mắc nên chưa có nguồn vốn để triển khai thực hiện”, ông Hội cho biết.
Ông Hội cho biết, theo quy định hiện hành tại Luật Các tổ chức tín dụng, doanh nghiệp bị giới hạn bởi quy định cho vay đối với một dự án không quá 15% và đối với nhóm khách hàng có liên quan không quá 25% vốn tự có của ngân hàng. Với quy định như vậy, nhu cầu vay vốn từ ngân hàng trong nước của dự án nhà máy điện nói trên là rất khó khăn và không khả thi. Hơn nữa, lãi suất vay vốn các ngân hàng trong nước để thực hiện các dự án điện IPP rất cao, dẫn đến giá điện bán cho Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cũng cao vượt giá trần quy định khiến các dự án khó thu xếp vốn trong bối cảnh hiện nay.
Còn đối với nguồn vốn ngân hàng nước ngoài, các tổ chức tài chính quốc tế đưa ra điều kiện tiên quyết phải có bảo lãnh của Chính phủ Việt Nam, trong khi hiện nay Chính phủ hạn chế bảo lãnh vay vốn đối với các dự án.
Ông Nguyễn Thành Sơn, nguyên Trưởng ban Chiến lược đầu tư dự án điện thuộc Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam cho rằng, khó khăn lớn nhất là tắc về mặt vĩ mô chứ không phải khó khăn của từng dự án. Vốn chưa hẳn là vướng mắc khiến các dự án IPP chậm tiến độ, mà là kỹ thuật và giá mua điện từ các dự án này.
Ông Đặng Huy Đông, cố vấn phát triển kinh tế cho tỉnh Bạc Liêu chia sẻ, Bạc Liêu đang thu hút đầu tư vào Dự án Nhà máy Nhiệt điện khí LNG Bạc Liêu công suất 3.200 MW, tổng vốn đầu tư khoảng 4 tỷ USD, nhưng Dự án vẫn còn một số khó khăn, trong đó có khó khăn liên quan đến PPA. “Nếu cơ chế, chính sách về hợp đồng mẫu PPA không được ban hành sớm, hoặc ít nhất quan điểm chủ trương cho các nhà máy điện độc lập không được làm rõ, chắc chắn ảnh hưởng đến tiến độ không chỉ riêng dự án này mà tất cả các dự án IPP giai đoạn tới”, ông Đông cảnh báo.
Sớm tháo gỡ vướng mắc
Cho rằng khó khăn của nhà đầu tư dự án điện IPP phải được giải quyết một cách có hệ thống, ông Sơn nêu quan điểm: IPP của thế giới là tự sản tự tiêu là chính, phần bán lên lưới hoặc mua lại của lưới rất ít, cho nên một số ý kiến cho rằng áp dụng hợp đồng PPA theo mẫu của thế giới có lẽ phải xem lại. IPP của Việt Nam lại khác, gần như bán hoàn toàn lên lưới. Theo đó, việc cần giải quyết cơ bản là phải cân bằng tỷ trọng giữa các nguồn; cân bằng giữa nguồn và phụ tải của hệ thống, chứ không riêng của EVN.
Ông Đông lưu ý, cần phải rất cẩn trọng trong việc đưa ra các chính sách, tránh làm thui chột đổi mới sáng tạo.
Một số nhà đầu tư cũng kiến nghị Chính phủ, Bộ Công Thương điều chỉnh giá điện, đồng thời cho phép các dự án trong Quy hoạch điện VII hiện tại và Quy hoạch điện VIII được phép vay vốn vượt trần tại ngân hàng trong nước, được áp dụng cơ chế tại Quyết định số 13/2018/QĐ-TTg (quy định về điều kiện, hồ sơ, trình tự đề nghị chấp thuận mức cấp tín dụng tối đa vượt giới hạn của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài); đề nghị Bộ Công Thương kiến nghị với Chính phủ điều chỉnh chính sách theo hướng bình đẳng, công bằng giữa các dự án BOT và dự án IPP…
Trước những trăn trở của nhà đầu tư, Thứ trưởng Bộ Công Thương Hoàng Quốc Vượng cho biết, Bộ Công Thương sẽ báo cáo Ban Chỉ đạo quốc gia về phát triển điện lực để Ban báo cáo lên Chính phủ có những cơ chế, chính sách giải quyết kịp thời những khó khăn, vướng mắc cho nhà đầu tư trong việc triển khai các dự án điện. Qua đó tăng cường huy động các nguồn lực đầu tư vào ngành điện nhằm bảo đảm đủ điện cho phát triển kinh tế - xã hội.
