Tình trạng hồ sơ mời thầu đưa ra tiêu chí về nhân sự làm khó nhà thầu xảy ra tại nhiều gói thầu. Ảnh minh họa: Nhã Chi |
Đầu năm 2023, Công ty TNHH Tư vấn - Xây dựng Toàn Thắng (địa chỉ tại Bình Định) kiến nghị về những bất thường tại Gói thầu Xây lắp thuộc Dự án Hệ thống thoát nước khu dân cư các làng trên địa bàn xã Vĩnh Thuận, huyện Vĩnh Thạnh, tỉnh Bình Định do Bên mời thầu yêu cầu bổ sung, làm rõ những nội dung không quy định tại hồ sơ mời thầu (HSMT), không phù hợp với quy định pháp luật về đấu thầu. Cụ thể, Bên mời thầu yêu cầu Nhà thầu bổ sung, làm rõ, đề xuất nhân sự chủ chốt là lao động ký hợp đồng dài hạn tại doanh nghiệp dự thầu dù HSMT quy định nhân sự chủ chốt có thể thuộc biên chế của nhà thầu hoặc do nhà thầu huy động. Ngoài ra, HSMT nêu đích danh vật liệu đất đắp mua tại mỏ đất Tà Súc (huyện Vĩnh Thạnh).
Tình trạng HSMT đưa ra tiêu chí về nhân sự làm khó nhà thầu cũng xảy ra tại Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng và Phát triển quỹ đất thị xã An Nhơn và bị nhà thầu kiến nghị. Theo đó, tại Gói thầu số 14 Dịch vụ tư vấn giám sát thi công xây dựng và lắp đặt thiết bị, Công ty CP Tư vấn xây dựng 5 (Quảng Ngãi) cho rằng, HSMT yêu cầu nhà thầu tham dự có giấy phép hoạt động tư vấn giám sát công trình đường bộ, hạ tầng kỹ thuật với 10 năm kinh nghiệm; yêu cầu nhân sự vị trí giám sát trưởng có 2 chứng chỉ hành nghề giám sát công trình hạ tầng kỹ thuật (cấp thoát nước) hạng III trở lên và công trình giao thông đường bộ hạng III trở lên… làm hạn chế sự tham gia của nhà thầu. Bên cạnh đó, đối với tiêu chuẩn đánh giá về kỹ thuật, cột mức yêu cầu tối thiểu có tổng điểm cộng bị sai; đồng thời, điểm tối thiểu chia tùy tiện, không tuân thủ Luật Đấu thầu.
Nặng hơn, tình trạng kiến nghị dẫn đến phải hủy thầu xảy ra tại Gói thầu Mua sắm bàn ghế học sinh ngành giáo dục năm 2023 thuộc dự án cùng tên tại thị xã An Nhơn. Gói thầu có 4 nhà thầu tham dự thì 3 nhà thầu sớm dừng bước vì không đáp ứng yêu cầu về loại gỗ và hàng loạt yêu cầu về tiêu chuẩn ISO, tiêu chuẩn Việt Nam do HSMT lạm dụng quá nhiều tiêu chuẩn chất lượng.
Đáng chú ý, Gói thầu Thi công xây dựng hệ thống đường giao thông, hạ tầng kỹ thuật tuyến đường Trần Thị Kỷ, đường Phạm Ngũ Lão, hẻm 50 và đối diện hẻm 50 thuộc Dự án Xây dựng đường Hoàng Văn Thụ nối dài do UBND TP. Quy Nhơn làm Chủ đầu tư xảy ra sai phạm liên quan đến lập dự toán, thẩm định, ký hợp đồng xây lắp trọn gói không đúng quy định, gây thiệt hại cho ngân sách nhà nước hơn 4,7 tỷ đồng. Những sai phạm này khiến Chủ tịch UBND TP. Quy Nhơn Ngô Hoàng Nam bị kỷ luật khiển trách…
Theo Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Bình Định, từ giữa tháng 11/2023, Sở đã có văn bản báo cáo lãnh đạo UBND Tỉnh, đề nghị chỉ đạo chấn chỉnh, nâng cao chất lượng công tác đấu thầu và lựa chọn nhà thầu trên địa bàn đảm bảo cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế. Văn bản mới đây về đảm bảo cạnh tranh, công bằng trong đấu thầu, thực hiện mục tiêu tiết kiệm ngân sách nhà nước thông qua đấu thầu do ông Lê Tự Công Hoàng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định ký yêu cầu các chủ đầu tư, bên mời thầu, nhà thầu tuân thủ nghiêm pháp luật về đấu thầu, các nghị định, chỉ thị và thông tư hướng dẫn của các bộ, ngành trung ương tại các dự án đầu tư phát triển và hoạt động mua sắm thường xuyên sử dụng vốn nhà nước.
Văn bản này yêu cầu chủ đầu tư/bên mời thầu không chỉnh sửa quy định nêu trong các mẫu HSMT để đưa các tiêu chí, yêu cầu không phù hợp, không rõ ràng, gây khó khăn cho nhà thầu trong việc chuẩn bị hồ sơ dự thầu (HSDT), làm hạn chế sự tham gia của các nhà thầu hoặc tạo lợi thế cho một số nhà thầu; tuyệt đối không thiên vị hoặc gây khó khăn cho nhà thầu trong quá trình đánh giá; phối hợp với các đơn vị liên quan xác minh tính hợp pháp của tài liệu nhà thầu gửi kèm theo HSDT để đảm bảo nhà thầu được lựa chọn đáp ứng năng lực, kinh nghiệm thực hiện gói thầu.
Đặc biệt, Tỉnh chỉ đạo các chủ đầu tư/bên mời thầu nghiên cứu cụ thể HSDT để giải quyết kiến nghị của nhà thầu thấu đáo và phù hợp quy định, không để xảy ra tình trạng khiếu nại, kiến nghị kéo dài, vượt cấp; chịu trách nhiệm trước Chủ tịch UBND Tỉnh nếu để xảy ra tình trạng nội dung kiến nghị vượt cấp của nhà thầu được cơ quan thẩm quyền xác định là phù hợp, dẫn đến thay đổi kết quả lựa chọn nhà thầu, hủy thầu.