|
| Cần xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về máy móc, thiết bị và tổ chức kiểm định, liên thông giữa các bộ, ngành để chủ đầu tư, bên mời thầu dễ dàng tra cứu, xác minh. Ảnh: Lê Tiên |
Mới nhất, khi tổ chức lựa chọn nhà thầu thực hiện Gói thầu Xây dựng đường cao tốc TP.HCM - Thủ Dầu Một - Chơn Thành đoạn qua tỉnh Bình Phước, có tới 86 máy móc, thiết bị thi công bị Tổ chuyên gia đấu thầu đánh giá có giấy chứng nhận kiểm định không hợp lệ. Cụ thể, Liên danh cao tốc IB2500057961 có 21 thiết bị, Liên danh cao tốc Bình Phước có 25 thiết bị, Công ty TNHH Tập đoàn Sơn Hải có 12 thiết bị và Công ty CP Tập đoàn Cienco4 có 28 thiết bị. Đây là một trong những nguyên nhân khiến các nhà thầu này bị đánh giá không đáp ứng yêu cầu về mặt kỹ thuật.
Trước đó, tại Gói thầu số 03 thuộc Dự án Cầu Giải phóng 9 TP. Rạch Giá (tỉnh Kiên Giang), một số nhà thầu cũng bị đánh giá không đáp ứng vì lý do liên quan đến giấy tờ kiểm định máy móc thiết bị dự kiến huy động. Cụ thể, tại hồ sơ dự thầu, Liên danh cầu Giải Phóng 9 kê khai thuê 2 cần trục, trong đó có 1 cần trục không đáp ứng yêu cầu về giấy chứng nhận kiểm định. Bên mời thầu yêu cầu làm rõ, bổ sung nhưng hết thời hạn nhà thầu không có văn bản trả lời, không bổ sung thay thế thiết bị. Một nhà thầu khác kê khai thuê 3 búa rung, kèm giấy tờ chứng nhận kiểm định. Bên mời thầu đã yêu cầu nhà thầu cung cấp tài liệu để chứng minh về tính chính xác của thông tin nêu trong các giấy kiểm định. Tuy nhiên, nhà thầu không cung cấp được tài liệu chứng minh theo yêu cầu…
Giám đốc một ban quản lý dự án tại phía Nam nhận định, nhiều chủ đầu tư “đau đầu” trước thực trạng tài liệu kiểm định không hợp lệ bởi có thể dẫn tới nhiều hệ lụy. Đầu tiên là chất lượng công trình xây dựng có thể bị ảnh hưởng và tiềm ẩn rủi ro về sự cố, tai nạn lao động. Khi đó nhà thầu thường thiệt hại nặng, trong khi chủ đầu tư, bên mời thầu có thể bị xem xét trách nhiệm để thiếu sót trong kiểm tra, giám sát, dẫn đến nhà thầu không đủ năng lực trúng thầu và gây hậu quả. Thêm nữa là bảo hiểm từ chối bồi thường gây gánh nặng tài chính các bên liên quan.
Ông Vũ Ngọc Trụ, Công ty CP Tư vấn Văn Phú cho biết, yêu cầu về máy móc thiết bị trong HSMT thường bao gồm danh mục quy định rõ về loại, số lượng, tình trạng sở hữu, kèm theo tài liệu chứng minh quyền sở hữu hoặc sử dụng. Đặc biệt là giấy chứng nhận kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường đối với xe máy chuyên dùng hoặc giấy chứng nhận kiểm định an toàn lao động. Tuy nhiên, nhiều nhà thầu đã thiếu chủ động trong việc cập nhật tình trạng kiểm định, bảo dưỡng máy móc thiết bị theo đúng quy định. Một số nhà thầu chưa nắm rõ thẩm quyền kiểm định hoặc cố tình dùng giấy tờ từ các tổ chức không đủ chức năng cấp phép để dự thầu. Trên thực tế, có nhiều trường hợp nhà thầu bị xử lý vì hành vi làm giả giấy tờ kiểm định hoặc khai khống năng lực, khai báo khống về số lượng, chủng loại, tình trạng kỹ thuật của máy móc thiết bị.
 |
| Nhiều nhà thầu bị loại do giấy chứng nhận kiểm định thiết bị xây dựng đính kèm hồ sơ dự thầu không hợp lệ. Ảnh: Tiên Giang |
Tháng 5/2025, Cục Đăng kiểm (Bộ Xây dựng) có trả lời câu hỏi về tính hợp pháp của tài liệu kiểm định xe máy chuyên dùng trong hoạt động xây dựng phục vụ công tác đấu thầu. Theo đó, trước 1/1/2025 (thời điểm Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ có hiệu lực), các trung tâm đăng kiểm phương tiện giao thông cơ giới đường bộ, các chi cục đăng kiểm có đủ điều kiện về trang thiết bị và nhân lực là các đơn vị được phép kiểm định và cấp Giấy chứng nhận kiểm tra an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường xe máy chuyên dùng trong khai thác sử dụng (giấy chứng nhận kiểm định) cho xe máy chuyên dùng. Đối với các thiết bị đặc trưng (xi téc, cần cẩu), việc kiểm định phải do các đơn vị được Cục Đăng kiểm Việt Nam công bố trong danh mục đủ điều kiện.
Từ ngày 1/1/2025, theo quy định của Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ, xe máy chuyên dùng phải được kiểm định bởi đăng kiểm viên của cơ sở đăng kiểm và được cơ sở đăng kiểm cấp giấy chứng nhận hợp lệ. Việc kiểm định thực hiện theo quy định tại Thông tư số 47/2024/TT-BGTVT. Việc kiểm định các thiết bị đặc trưng (xi téc, cần cẩu) được thực hiện bởi các đơn vị được Cục Đăng kiểm Việt Nam công bố trong Danh mục các tổ chức được chứng nhận đủ điều kiện hoạt động kiểm định kỹ thuật an toàn lao động trong lĩnh vực giao thông vận tải.
Theo một chuyên gia, để ngăn chặn tình trạng sử dụng giấy chứng nhận kiểm định máy móc thiết bị không hợp lệ trong đấu thầu, cần siết chặt quản lý khâu kiểm định, cấp giấy kiểm định; minh bạch thông tin thông qua tăng cường ứng dụng công nghệ. Theo đó, cần thiết xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về máy móc, thiết bị và tổ chức kiểm định, liên thông giữa các bộ, ngành để chủ đầu tư, bên mời thầu dễ dàng tra cứu, xác minh tính hợp lệ của tài liệu. Song song đó, cần chế tài mạnh tay đối với các đơn vị cấp giấy chứng nhận kiểm định không hợp pháp, nhà thầu cố tình sử dụng tài liệu không hợp pháp, làm giả hoặc khai man thông tin về máy móc thiết bị khi dự thầu. Đặc biệt, cần tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm các tổ chức kiểm định cấp chứng nhận không đúng thẩm quyền hoặc không đạt chuẩn.
Với nhà thầu, bên cạnh việc tuân thủ nghiêm ngặt pháp luật kiểm định và chỉ sử dụng máy móc thiết bị có nguồn gốc rõ ràng, được kiểm định hợp pháp bởi các tổ chức có thẩm quyền, đặc biệt là với thiết bị thuê từ bên thứ 3 nhằm tránh rủi ro pháp lý.
