|
| Nửa đầu năm 2025, có 41 nhà thầu bị công bố không đảm bảo uy tín khi tham dự thầu lĩnh vực y tế, tăng gần 4 lần so với cả năm 2024. Ảnh: Tiên Giang |
Trong 6 tháng đầu năm 2025, có 41 nhà thầu bị công bố không đảm bảo uy tín khi tham dự thầu lĩnh vực y tế, gần gấp 4 lần so với cả năm 2024 (11 nhà thầu). Ngoài việc bị công khai danh tính ở nội dung không đảm bảo uy tín, nhà thầu còn bị tịch thu/không hoàn trả bảo đảm dự thầu, phải thực hiện bảo đảm dự thầu cao gấp 3 lần so với nhà thầu khác khi tham dự gói thầu sau trong vòng 2 năm.
Cũng trong nửa đầu năm 2025, cả nước có 5 nhà thầu bị công bố chấm dứt hợp đồng trong lĩnh vực y tế, trong khi cả năm 2024 chỉ có 6 nhà thầu. Đó là, Công ty TNHH MTV Cơ khí Hà Nội (bị Bệnh viện Nhi đồng Đồng Nai chấm dứt một phần hợp đồng); Công ty CP TMDV Trí Thành Phú (Bệnh viện Huyết học Truyền máu TP. Cần Thơ); Công ty TNHH Thương mại Diệt mối Khử trùng Hà Nội (Bệnh viện Phụ sản Trung ương); Công ty CP Đầu tư Phát triển hạ tầng Thành Công (Bệnh viện Chợ Rẫy); Công ty CP Đầu tư và Kinh doanh địa ốc Hà Nội (Sở Y tế tỉnh Quảng Bình).
Ngoài ra, có 6 nhà thầu lĩnh vực y tế bị cấm thầu kể từ đầu năm đến nay (cả năm 2024 là 13 nhà thầu). Đó là, Công ty CP Quốc tế World Star (bị cấm thầu tại Bệnh viện Đa khoa huyện Hải Hậu); Công ty CP Dược phẩm 3/2 (Bệnh viện Bạch Mai); Công ty CP Thiết bị y tế TDM (Bệnh viện Đại học Y Hà Nội); Công ty TNHH Đầu tư và Thương mại Nguyên Hưng (Bệnh viện Đa khoa huyện Thuận Châu, tỉnh Sơn La).
Điểm mới của năm 2025 là tình trạng nhà thầu vi phạm uy tín xảy ra ở nhiều gói thầu mua sắm trực tuyến như: Gói thầu Mua và lắp đặt rèm cửa sổ cho các vị trí thuộc tòa nhà 9 tầng của Trung tâm Y tế huyện Lục Nam (Bắc Giang), Gói thầu số 10 Mua vật tư y tế tại Bệnh viện Phụ sản Thanh Hóa...
Đây là hình thức mua sắm mới được Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia triển khai áp dụng từ ngày 1/12/2024 nhằm hỗ trợ mua kịp thời những mặt hàng có nhu cầu cấp bách, giá trị dưới 300 triệu đồng. Tuy nhiên, một số nhà thầu lại từ chối đối chiếu, hoàn thiện và ký kết hợp đồng khi được chọn trúng thầu, làm chậm tiến độ mua sắm, coi nhẹ uy tín khi dự thầu. Có nhà thầu còn bộc bạch với phóng viên: “Do đây là hình thức lựa chọn nhà thầu mới, nên nhà thầu thử trải nghiệm xem sao”.
Theo Trung tâm Y tế huyện Lục Nam (Bắc Giang), việc nhà thầu không hoàn thiện và ký hợp đồng Gói thầu Mua và lắp đặt rèm cửa sổ cho các vị trí thuộc tòa nhà 9 tầng của Trung tâm dẫn đến phải hủy kết quả lựa chọn nhà thầu, ảnh hưởng nghiêm trọng đến tiến độ Gói thầu. Tương tự, Bệnh viện Bạch Mai cũng khó khăn vì nhà thầu trúng thầu mặt hàng nước cất pha tiêm 10ml của Gói thầu Thuốc generic thuộc Kế hoạch lựa chọn nhà thầu cung cấp thuốc tập trung cấp địa phương năm 2024 cho các cơ sở y tế trên địa bàn TP. Hà Nội không cung ứng đủ nhu cầu, làm gián đoạn việc điều trị cho bệnh nhân. Tại Gói thầu Mua các loại vật tư y tế trượt thầu để phục vụ công tác chuyên môn năm 2025 của Bệnh viện Đa khoa tỉnh Cao Bằng, dù tổ chức đấu thầu lại vẫn chưa hết trắc trở vì nhà thầu trúng thầu không ký kết hợp đồng.
Một số ý kiến đặt câu hỏi: Phải chăng những hình thức xử phạt hiện nay chưa đủ sức răn đe, dẫn đến tình trạng nhà thầu “nhờn luật”, viện đủ mọi lý do như vội, ở xa, giá trị dự thầu nhỏ, không còn khả năng sản xuất/cung cấp, không kịp cập nhật nguồn hàng… để bỏ dở trách nhiệm? “Để hạn chế tình trạng này, cần trao quyền nhiều hơn cho chủ đầu tư trong việc xử lý nhà thầu vi phạm, cố tình cản trở cuộc thầu”, một chuyên gia tư vấn đấu thầu tại Hà Nội khuyến nghị.
Một số ý kiến lý giải sự gia tăng hành vi vi phạm khi dự thầu có thể do giá trị từng phần (lô) trong lĩnh vực y tế, tương ứng giá trị bảo đảm dự thầu quá thấp, nếu có bị phạt cũng chỉ bị tịch thu vài trăm nghìn đến vài triệu đồng. Trong khi đó, nhiều chủ đầu tư có biểu hiện “nương nhẹ” với lỗi vi phạm của nhà thầu, phạt cho có.
TS. Nguyễn Việt Hùng - nguyên Vụ trưởng Vụ Quản lý đấu thầu thuộc Bộ Kế hoạch và Đầu tư (nay là Bộ Tài chính) chia sẻ, khi nhà thầu có hành vi vi phạm về uy tín trong quá trình tham dự thầu hay thực hiện hợp đồng, thì sẽ tịch thu bảo đảm dự thầu hay bảo đảm thực hiện hợp đồng của tất cả các phần/lô dự thầu, chứ không phải chỉ mỗi phần/lô vi phạm. Pháp luật quy định như vậy để gia tăng trách nhiệm của nhà thầu cả khi tham dự thầu cũng như thực hiện hợp đồng.
