|
| Trong 2 tháng đầu năm 2025, tổng số nợ xấu đã tăng thêm 34 nghìn tỷ đồng, lên mức 1.064 nghìn tỷ đồng. Ảnh: Hoài Nam |
Tại tọa đàm góp ý Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các TCTD 2024 diễn ra mới đây, ông Nguyễn Đức Biên, Phó Chủ tịch HĐQT kiêm Phó Tổng giám đốc HDBank AMC cho biết, Luật Các TCTD 2024 không quy định về thu giữ TSBĐ, Nghị quyết 42/2017/QH14 về thí điểm xử lý nợ xấu hết hiệu lực cuối năm 2023 khiến các ngân hàng chỉ có thể xử lý thu hồi nợ qua thủ tục tố tụng thi hành án hoặc làm việc với khách hàng. Thủ tục thi hành án mất rất nhiều thời gian, nhiều khách nợ chây ì trả nợ. Do đó, quá trình xử lý, thu hồi nợ xấu của các ngân hàng gặp rất nhiều khó khăn.
Trong khi trước đó, khi phát sinh nợ xấu, ngân hàng chủ động các giải pháp thực thi như làm việc với khách hàng để phối hợp thanh lý TSBĐ thu hồi nợ hoặc tiến hành thu giữ TSBĐ và tiến hành thẩm định, đấu giá tài sản để thu hồi nợ. Quá trình này được thực hiện chủ động và nhanh chóng, góp phần giải quyết nhanh nợ xấu, đưa dòng tiền vào lưu thông trong nền kinh tế. Khi không còn quyền thu giữ TSBĐ, khách hàng có xu hướng chây ì hơn. Việc xử lý qua thủ tục thi hành án thường kéo dài vài tháng đến nhiều năm. Do đó, ông Biên mong muốn nội dung về quyền thu giữ TSBĐ của các TCTD tại Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung của Luật Các TCTD dự kiến trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 9 sẽ được thông qua.
TS. Nguyễn Quốc Hùng, Tổng thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam (VNBA) cho biết, việc không còn quyền thu giữ TSBĐ ảnh hưởng nghiêm trọng đến việc xử lý, thu hồi nợ của một số TCTD và tổ chức mua bán, xử lý nợ.
Trong khi đó, nợ xấu của các TCTD có xu hướng tăng nhanh. Đến cuối năm 2024, tổng nợ xấu của hệ thống ngân hàng (đã bao gồm 5 ngân hàng tái cơ cấu) là 1.030 nghìn tỷ đồng. 2 tháng đầu năm nay, số nợ xấu của các ngân hàng đã tăng thêm 34 nghìn tỷ đồng, nâng tổng số nợ xấu lên mức 1.064 nghìn tỷ đồng. Cùng thời gian này, số nợ xấu được xử lý chỉ khoảng 15.000 tỷ đồng, do các TCTD trích từ dự phòng rủi ro để xử lý. Điều này đã ảnh hưởng rất lớn đến kết quả kinh doanh của các ngân hàng cũng như giảm nguồn lực hỗ trợ ngược cho doanh nghiệp, dòng tiền đọng trong nợ xấu không luân chuyển được, ảnh hưởng đến thanh khoản nếu không xử lý kịp thời.
Về việc xử lý nợ xấu bằng thủ tục thi hành án, kể cả các bản án đã có hiệu lực thi hành cũng rất khó khăn. Có bản án có hiệu lực thi hành rồi, nhưng qua hàng chục lần thi hành án, đấu giá, phát mại tài sản vẫn không xử lý được. Trong số hơn 40.000 vụ việc có hiệu lực thi hành, chuyển sang thi hành án, năm 2024, chỉ giải quyết được 15% vụ án với số tiền nhỏ so với bản án có hiệu lực. Do vậy, sau khi Nghị quyết 42/2017/QH14 hết hiệu lực, các ngân hàng rất băn khoăn khi không thể thu hồi được nợ.
TS. Cấn Văn Lực, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính - tiền tệ quốc gia cho rằng, Luật Các TCTD 2024 đã đưa ra những điều chỉnh để giải quyết những khó khăn, vướng mắc trong quy định pháp lý của hệ thống ngân hàng. Tuy nhiên, điều đáng tiếc là Luật Các TCTD 2024 đã không luật hóa một số quy định trong Nghị quyết 42/2017/QH14 (như quyền thu giữ TSBĐ…), ảnh hưởng tới khả năng xử lý nợ xấu của các TCTD. Vì vậy, Thủ tướng Chính phủ đã giao Ngân hàng Nhà nước khẩn trương xây dựng hồ sơ, trình Quốc hội để hoàn thiện việc luật hóa những nội dung bị bỏ qua trong Nghị quyết 42/2017/QH14.
Cụ thể, Dự thảo Luật bổ sung quy định về quyền thu giữ TSBĐ, qua đó chính thức luật hóa các quy định liên quan đến quyền thu giữ TSBĐ, kê biên tài sản của bên phải thi hành án đang được sử dụng làm TSBĐ cho khoản nợ xấu và hoàn trả TSBĐ là vật chứng trong vụ án hình sự, là tang vật, phương tiện vi phạm hành chính vụ việc vi phạm hành chính.
Theo ông Lực, những thay đổi này sẽ giải quyết các vướng mắc trong quá trình xử lý TSBĐ, xử lý nợ xấu, đồng thời hài hòa hóa việc bảo vệ quyền chủ nợ của TCTD với việc thực thi các bản án, quyết định của cơ quan có thẩm quyền. Quy định về quyền thu giữ TSBĐ sẽ đẩy nhanh tốc độ xử lý nợ xấu và giảm chi phí hoạt động của các TCTD, từ đó hỗ trợ việc giảm lãi suất cũng như tăng khả năng cung ứng vốn cho nền kinh tế. “Việc luật hóa quy định thu giữ TSBĐ cũng có tính chất răn đe đối với bên vay, tạo ý thức phối hợp hơn trong việc trả nợ/xử lý TSBĐ, đề cao tinh thần thượng tôn pháp luật của các doanh nghiệp, cá nhân có liên quan”, ông Lực nhấn mạnh.
