|
| Những cuộc thầu phải hủy do quá trình đánh giá hồ sơ dự thầu không tuân thủ quy định gây lãng phí tiền bạc và thời gian, giảm hiệu quả sử dụng vốn đầu tư công. Ảnh minh họa: Tiên Giang |
Hủy thầu không chính đáng
Tháng 1/2025, Bệnh viện Nhi đồng Đồng Nai (chủ đầu tư) ra quyết định hủy thầu đối với Gói thầu Mua sắm hệ thống máy điều hòa cho Khoa Khám bệnh và Điều trị trong ngày (hành lang sảnh ngồi chờ) của Bệnh viện, với lý do tất cả HSDT không đáp ứng yêu cầu của HSMT theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 17 Luật Đấu thầu.
Ngay sau khi quyết định này được công bố, Liên danh Công ty TNHH Tư vấn thiết kế xây dựng Nguyên Thịnh Phát - Công ty TNHH Cơ điện lạnh Đại Thắng đã có văn bản kiến nghị phản đối việc hủy thầu. Cụ thể, theo báo cáo đánh giá HSDT của Bên mời thầu (Công ty TNHH Dịch vụ Tư vấn Xây dựng N.P), nhà thầu này bị kết luận không đáp ứng yêu cầu về kỹ thuật do “không có cam kết về năng lực tự thực hiện nghĩa vụ bảo hành, bảo trì, duy tu, bảo dưỡng, sửa chữa hoặc cung cấp các dịch vụ sau bán hàng hoặc ký hợp đồng nguyên tắc với đơn vị có đủ khả năng thực hiện nghĩa vụ”. Trong khi đó, Liên danh kiến nghị cho rằng, theo quy định pháp luật về đấu thầu, trường hợp HSMT có yêu cầu về cam kết, hợp đồng nguyên tắc bảo hành, bảo trì, duy tu, bảo dưỡng mà HSDT không đính kèm các tài liệu này thì bên mời thầu yêu cầu nhà thầu làm rõ HSDT, bổ sung tài liệu trong một khoảng thời gian phù hợp, nhưng không ít hơn 3 ngày làm việc để làm cơ sở đánh giá HSDT. Căn cứ quy định này, thiếu sót của Liên danh thuộc trường hợp được bổ sung, song Bên mời thầu không có bất kỳ yêu cầu làm rõ nào trong suốt thời gian đánh giá HSDT, điều này không tuân thủ quy định, ảnh hưởng đến quyền và lợi ích của nhà thầu.
Theo tìm hiểu, bên cạnh Liên danh Nguyên Thịnh Phát - Đại Thắng, Công ty TNHH Điện lạnh Huynh Anh Phúc cũng bị kết luận không đáp ứng yêu cầu về kỹ thuật với lý do không cung cấp catalogue sản phẩm; không cam kết về dịch vụ sau bán hàng... Trong khi, đây đều là các nội dung được phép bổ sung, làm rõ theo quy định pháp luật về đấu thầu.
Cùng trong tháng 1 vừa qua, Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng huyện Hàm Thuận Bắc (chủ đầu tư) quyết định hủy Gói thầu số 04 Xây lắp công trình thuộc Dự án Thay thế hệ thống đèn chiếu sáng công lộ trên địa bàn huyện Hàm Thuận Bắc, tỉnh Bình Thuận do Công ty TNHH Xây lắp điện Phú Yên (nhà thầu duy nhất tham dự) không đáp ứng về kỹ thuật theo yêu cầu của HSMT. Theo kết quả đánh giá của Bên mời thầu (Công ty TNHH Tư vấn xây dựng Triệu Tín), nhà thầu không có tài liệu chứng minh thông số kỹ thuật như chứng chỉ, tiêu chuẩn, chứng nhận, catalogue bộ đèn led 120W, 250W theo yêu cầu của hồ sơ thiết kế kỹ thuật và Chương V thuộc HSMT.
Tuy nhiên, trong đơn kiến nghị ngày 6/1/2025, Xây lắp điện Phú Yên khẳng định HSDT hoàn toàn đáp ứng yêu cầu. Theo đó, đối với yêu cầu kỹ thuật của vật liệu và thiết bị, HSMT quy định nhà thầu được đánh giá đạt khi có hợp đồng nguyên tắc với đơn vị cung cấp và bảng kê chỉ dẫn nguồn gốc đèn; đặc tính, thông số kỹ thuật của hàng hóa, tiêu chuẩn sản xuất, công nghệ phù hợp. Đối chiếu HSDT, Xây lắp điện Phú Yên đính kèm bản cam kết đáp ứng kỹ thuật của vật liệu, trong đó có nêu đầy đủ đặc tính, thông số kỹ thuật sản phẩm, tiêu chuẩn chế tạo theo đúng yêu cầu của HSMT. Mặt khác, căn cứ nguyên tắc làm rõ HSDT quy định tại khoản 1 Điều 28 Nghị định 24/2024/NĐ-CP và quy định tại Chương I của HSMT, “với điều kiện HSDT đáp ứng cơ bản yêu cầu nêu trong HSMT, bên mời thầu, tổ chuyên gia có thể yêu cầu nhà thầu cung cấp các thông tin hoặc tài liệu cần thiết trong thời hạn hợp lý để sửa chữa những điểm chưa phù hợp hoặc sai sót không nghiêm trọng trong HSDT liên quan đến các yêu cầu về tài liệu”. “Trong trường hợp HSDT của chúng tôi không đính kèm tài liệu chứng minh thông số kỹ thuật như chứng chỉ, tiêu chuẩn, chứng nhận, catalogue bộ đèn led, Bên mời thầu phải yêu cầu nhà thầu làm rõ, bổ sung HSDT, thay vì loại ngay nhà thầu”, Công ty TNHH Xây lắp điện Phú Yên kiến nghị.
Hệ lụy nhiều chiều
Chia sẻ với phóng viên, một số nhà thầu cho rằng, những cuộc thầu phải hủy thầu “bất đắc dĩ” do quá trình đánh giá HSDT không tuân thủ quy định dẫn tới nhiều hệ lụy. Với nhà thầu, đó là tổn thất về chi phí, cơ hội khi các đơn vị tham gia đấu thầu có thể đã phải bỏ ra nhiều thời gian và nguồn lực để chuẩn bị, hoàn thiện HSDT. Thậm chí, niềm tin của các nhà thầu vào một môi trường đấu thầu minh bạch, cạnh tranh bị ảnh hưởng nếu việc hủy thầu xảy ra thường xuyên hoặc không có lý do hợp lý. Bên tổ chức đấu thầu cũng phải chịu tổn thất tương tự, bao gồm chi phí và thời gian đã bỏ ra, cũng như uy tín của chủ đầu tư, bên mời thầu.
Thêm vào đó, hủy thầu sẽ làm chậm tiến độ của gói thầu, dự án, có thể ảnh hưởng đến việc thực hiện các mục tiêu và kế hoạch đã đề ra, đặc biệt là đối với những dự án bị áp lực về thời gian hoàn thành.
Chuyên gia đấu thầu cho biết, pháp luật đấu thầu hiện hành cho phép nhà thầu có quyền bổ sung, thay thế, làm rõ các thông tin đã kê khai nhằm chứng minh tư cách hợp lệ, năng lực, kinh nghiệm, kỹ thuật tại HSDT như hợp đồng tương tự, nhân sự, thiết bị, hay các dạng cam kết/hợp đồng nguyên tắc (ngay cả khi các cam kết này nằm trong nội dung đánh giá về kỹ thuật)... Nếu nhận thấy các nội dung này tại HSDT chưa bảo đảm, bên mời thầu phải yêu cầu làm rõ và cho phép nhà thầu bổ sung, tránh bỏ sót nhà thầu đủ năng lực.
Bên cạnh hệ lụy trước mắt, chuyên gia đấu thầu cho rằng, các tổ chức, cá nhân thực hiện có thể phải đối mặt với trách nhiệm pháp lý trong trường hợp không thực hiện đúng quy định dẫn đến hủy thầu. Theo quy định tại khoản 4 Điều 17 Luật Đấu thầu, tổ chức, cá nhân vi phạm quy định của pháp luật dẫn đến hủy thầu phải đền bù chi phí cho các bên liên quan. Ngoài ra, trong một số trường hợp, các tổ chức, cá nhân vi phạm còn bị xử phạt vi phạm hành chính theo quy định tại Nghị định 122/2021/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực kế hoạch và đầu tư.
