Ảnh chỉ mang tính minh họa. |
Tổng hợp báo cáo của nhiều địa phương, bộ ngành về công tác đấu thầu năm 2017 cho thấy, năng lực của đội ngũ cán bộ tham gia hoạt động đấu thầu còn nhiều hạn chế, dẫn đến nhiều sai sót trong đấu thầu. Sở Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) Ninh Bình cho biết, năng lực của một số chủ đầu tư còn hạn chế, nhất là các chủ đầu tư cấp xã, thị trấn, nên ảnh hưởng không nhỏ trong quá trình lựa chọn nhà thầu. Còn Sở KH&ĐT Phú Thọ cho biết, ở địa phương này vẫn còn tình trạng một số hồ sơ đề xuất (HSĐX), hồ sơ dự thầu (HSDT) không đáp ứng theo yêu cầu của hồ sơ yêu cầu (HSYC), hồ sơ mời thầu (HSMT), nhưng tổ chuyên gia đấu thầu vẫn chấm đạt. Hầu hết các gói thầu cấp xã làm chủ đầu tư không thực hiện biện pháp bảo đảm dự thầu theo quy định. Tổ chuyên gia đấu thầu không tuân thủ theo quy định, vừa làm công tác lập HSYC vừa làm công tác thẩm định. Nhiều chủ đầu tư không tổ chức thẩm định kết quả lựa chọn nhà thầu theo quy định.
Nhiều địa phương trong cả nước cũng thừa nhận, năng lực của một số đơn vị tư vấn, chủ đầu tư, bên mời thầu còn hạn chế nên chất lượng HSMT còn thấp, có nhiều sai sót, không phản ánh đúng các yêu cầu của gói thầu; nặng về quy định các tiêu chí đánh giá năng lực, kinh nghiệm, ít quan tâm đến vấn đề kỹ thuật và các điều khoản của hợp đồng. Bên cạnh đó, một số chủ đầu tư, bên mời thầu chấp hành chưa nghiêm túc các quy định pháp luật về đấu thầu, không đăng tải thông báo mời thầu, kết quả lựa chọn nhà thầu, HSMT đưa ra tiêu chí bất hợp lý, làm khó nhà thầu tham gia…
Trao đổi với phóng viên Báo Đấu thầu, TS. Nguyễn Việt Hùng – nguyên Vụ trưởng Vụ Quản lý đấu thầu (Bộ KH&ĐT) cho rằng, các khuôn khổ pháp lý và chế tài xử lý các vi phạm trong đấu thầu hiện khá đầy đủ và toàn diện, các điều kiện quy định về công tác cán bộ, tiêu chuẩn cán bộ làm công tác đấu thầu cũng được quy định cụ thể. Tuy nhiên, trên thực tế vẫn có hàng loạt trường hợp cán bộ không làm tròn trách nhiệm của mình đối với công tác đấu thầu. Nguyên nhân của thực trạng này có thể là do không nhận thức được (hạn chế về năng lực), có thể nhận thức được nhưng không làm (thiếu trách nhiệm với công việc được giao). Và khi không làm hay làm một cách chiếu lệ thì cũng chẳng mấy khi bị xử lý một cách nghiêm minh và đúng với mức độ sai phạm, nên không đủ sức răn đe, phòng ngừa.
Nhìn một cách tổng thể thì nguyên nhân sâu xa là Việt Nam vẫn thiếu những con người chuyên nghiệp trong đấu thầu, chuyên nghiệp trong việc thực hiện công việc, thực thi trách nhiệm và ý thức rõ, làm tròn trách nhiệm của mình đối với công việc được giao, chuyên nghiệp trong việc kiểm tra, xử lý vi phạm và kiểm soát lẫn nhau để nâng cao trách nhiệm của từng vị trí công việc trong đấu thầu.